ضمان ناشی از حمل اشیاء

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

قانونگذار در ماده ۴۹۸ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)، ضمان ناشی از حمل اشیاء را پیش بینی نموده است.

به موجب این ماده: «هرگاه شیئی که توسط انسان یا وسیله نقلیه حمل می‌گردد به نحوی از انحاء موجب جنایت گردد حمل کننده ضامن دیه است.»

پیشینه

در گذشته ماده ۳۲۴ قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۷۰)، در این خصوص وضع شده بود، به اعتقاد برخی، ایراد ماده پیشین آن بود که نوع ضمان از حیث موجب دیه یا قصاص بودن، مشخص نشده بود.[۱]

فرض عمدی بودن عمل مرتکب

گروهی معتقدند اگر شخصی به صورت عامدانه کالایی که حمل می‌کند را وسیله ای برای مضروب ساختن یا وارد کردن هر نوع جنایت قرار دهد، باید او را مستحق قصاص دانست، اما در فرض شبه عمد تلقی شدن عمل او، باید قائل به دیه بود، مگر این که وسیله ای که حمل می‌گردد نوعاً کشنده بوده و ضارب قصد وارد کردن ضربه به دیگری را داشته باشد.[۲] همچنین آنچه حمل می‌شود باید فاقد اراده و تابع اراده حمل کننده باشد.[۳]

در فقه

گروهی مستند شرعی این ماده را روایتی از امام صادق (ع) دانسته‌اند.[۴]

گروهی این ماده را از جمله مصادیق فروعی در فقه دانسته‌اند که در آن‌ها مسئولیت مطلق برای مرتکب رفتار فرض شده‌است، بدون اینکه سخنی از تقصیر به میان آمده باشد،[۵] در این فرض اگر حامل کالا موجب برخورد این کالا به انسانی شود، باید او را از مال خود ضامن دانست.[۶]

منابع

  1. سیدمهدی حجتی و مجتبی باری. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. دادستان و میثاق عدالت، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1424400
  2. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 711028
  3. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 711024
  4. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 711020
  5. معارف اسلامی و حقوق (اندیشه صادق سابق) شماره 27 بهار و تابستان 1387. دانشگاه امام صادق (ع)، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4891528
  6. سیدمهدی (ترجمه) دادمرزی. فقه استدلالی (ترجمه تحریر الروضه فی شرح اللمعه). چاپ 23. طه، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4025128