ماده ۴۹۸ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)

هرگاه شیئی که توسط انسان یا وسیله نقلیه حمل می‌گردد به نحوی از انحاء موجب جنایت گردد حمل کننده ضامن دیه است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۴۹۷ قانون مجازات اسلامی
• ماده ۴۹۹ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲)
• ماده ۳۲۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰

پیشینه

در گذشته ماده ۳۲۴ قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۷۰)، در این خصوص وضع شده بود، به اعتقاد برخی، ایراد ماده پیشین آن بود که نوع ضمان از حیث موجب دیه یا قصاص بودن، مشخص نشده بود.

نکات تفسیری دکترین ماده 498 قانون مجازات اسلامی (1392)

گروهی معتقدند اگر شخصی به صورت عامدانه کالایی که حمل می‌کند را وسیله ای برای مضروب ساختن یا وارد کردن هر نوع جنایت قرار دهد، باید او را مستحق قصاص دانست، اما در فرض شبه عمد تلقی شدن عمل او، باید قائل به دیه بود، مگر این که وسیله ای که حمل می‌گردد نوعاً کشنده بوده و ضارب قصد وارد کردن ضربه به دیگری را داشته باشد. همچنین آنچه حمل می‌شود باید فاقد اراده و تابع اراده حمل کننده باشد.

نکات توضیحی ماده 498 قانون مجازات اسلامی (1392)

این ماده را باید استثنایی بر اصل لزوم اثبات ورود ضرر و نیز اثبات رابطه علیت میان فعل زیانبار و صدمه وارد شده از سوی متضرر دانست، چرا که در نوعی اماره وجود رابطه علیت در این ماده مورد پذیرش قرار گرفته است.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

گروهی مستند شرعی این ماده را روایتی از امام صادق (ع) دانسته‌اند.

سوابق و مستندات فقهی

گروهی این ماده را از جمله مصادیق فروعی در فقه دانسته‌اند که در آن‌ها مسئولیت مطلق برای مرتکب رفتار فرض شده‌است، بدون اینکه سخنی از تقصیر به میان آمده باشد. در این فرض اگر حامل کالا موجب برخورد این کالا به انسانی شود، باید او را از مال خود ضامن دانست.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 498 قانون مجازات اسلامی (1392)

1. مسئولیت ضامن دیه بر عهده حمل کننده شیء است.
2. جنایت می‌تواند به صورت غیرمستقیم و از طریق حمل شیء توسط انسان یا وسیله نقلیه رخ دهد.
3. حمل کننده می‌تواند انسانی یا یک وسیله نقلیه باشد.
4. نکته اصلی قانون در مورد ضمان دیه ناشی از شیئی است که حمل می‌شود.
5. توجه به نحوه‌ی وقوع جنایت از طریق شیء حمل شده الزامی است.
6. ارتباط مستقیم میان حمل شیء و وقوع جنایت مدنظر است.