مرور زمان شکایت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (added Category:اصطلاحات حقوق جزا using HotCat) |
(اضافه کردن نظریه مشورتی) |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مرور زمان شکایت''' بدان معناست که اگر مدعی یا [[شاکی خصوصی]] در مدت خاصی بعد از اطلاع از وقوع جرم، اقدام به شکایت نکند، حق شکایت وی ساقط می‌شود و پس از آن تاریخ نمی‌تواند فرایند | '''مرور زمان شکایت''' بدان معناست که اگر [[مدعی خصوصی|مدعی]] یا [[شاکی خصوصی]] در مدت خاصی بعد از اطلاع از وقوع جرم، اقدام به [[شکایت]] نکند، حق شکایت وی ساقط می‌شود و پس از آن تاریخ نمی‌تواند فرایند [[تعقیب]] کیفری را با اعلام شکایت خود آغاز کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4960712|صفحه=|نام۱=غلامحسین|نام خانوادگی۱=الهام|نام۲=محسن|نام خانوادگی۲=برهانی|چاپ=1}}</ref> | ||
== منابع == | == در قانون == | ||
مطابق [[ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی|ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی مصوب 1392]]، در صورت عدم شکایت [[متضرر از جرم]] در مدت یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم در [[تعزیر|جرایم تعزیری]] [[جرم قابل گذشت|قابل گذشت]]، حق شکایت کیفری از او ساقط می‌شود. | |||
== قلمرو == | |||
مرور زمان شکایت، تنها در جرائمی فرض می‌شود که شروع به تعقیب منوط به شکایت شاکی خصوصی است، بنابراین فرض این نوع مرور زمان در [[جرم غیرقابل گذشت|جرائم غیرقابل گذشت]] بی معناست.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4960724|صفحه=|نام۱=غلامحسین|نام خانوادگی۱=الهام|نام۲=محسن|نام خانوادگی۲=برهانی|چاپ=1}}</ref>گفتنی است هرگاه به علتی خارج از اراده متهم، امکان شکایت وجود نداشته باشد، شروع مرور زمان شکایت از زمان رفع مانع آغاز می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4960744|صفحه=|نام۱=غلامحسین|نام خانوادگی۱=الهام|نام۲=محسن|نام خانوادگی۲=برهانی|چاپ=1}}</ref>لازم است ذکر شود اگر شاکی به دلیلی خارج از اختیار، قادر به شکایت نباشد -به جز موردی که تحت سلطه بوده است- دیگر امکان تعقیب وجود ندارد، اما اگر شاکی تحت سلطه بوده باشد، حتی اگر موضوع مشمول [[مرور زمان تعقیب]] بشود، حق شکایت کیفری ساقط نمی‌گردد،<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با رویکرد کاربردی (چاپ چهارم)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4342600|صفحه=|نام۱=محمد|نام خانوادگی۱=مصدق|چاپ=4}}</ref>همچنین ادعای شاکی مبنی بر عدم اطلاع از وقوع جرم، [[جهل به موضوع|جهل موضوعی]] است و بدون دلیل پذیرفته خواهد شد، در این باره بار اثبات موضوع بر عهده متهم خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3808684|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref> | |||
== اصل عدم مطلع بودن شاکی از وقوع جرم قابل گذشت == | |||
در فرضی که [[شاکی]] در [[جرم قابل گذشت]] اظهار می دارد در زمانی از وقوع [[جرم]] مطلع شده که با لحاظ فاصله زمانی اطلاع وی و اعلام جرم، [[بزه]] انتسابی به [[متهم]] مشمول [[مرور زمان شکایت]] نمی باشد و در واقع شاکی منکر اطلاع از وقوع جرم در گذشته است؛و نافی را نفی کافی است و متهم مدعی شمول مرور زمان به واسطه علم و اطلاع شاکی باید آن را اثبات کند.<ref>[[نظریه شماره 7/99/1172 مورخ 1399/09/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اصل عدم مطلع بودن شاکی از وقوع جرم قابل گذشت]]</ref> | |||
== شمول مرور زمان در فرض عدم طرح شکایت ظرف مدت مقرر و قابل گذشت شدن جرم == | |||
تغییر وصف [[جرم غیرقابل گذشت|جرم غیر قابل گذشت]] به [[جرم قابل گذشت]] به عنوان قانون لاحق،از مصادیق [[قانون مساعد|قوانین مساعد]] به حال [[متهم]] محسوب می شود.در فرضی که [[شاکی]] تا تاریخ لازم الاجرا شدن قانون لاحق [[شکایت]] خود را مطرح نکرده است، چنانچه تا این تاریخ مواعد مذکور در [[ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی]] سپری شده باشد، موجب قانونی جهت [[تعقیب|تعقیب کیفری]] [[متهم]] وجود ندارد.<ref>[[نظریه شماره 7/99/1310 مورخ 1399/09/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شمول مرور زمان در فرض عدم طرح شکایت ظرف مدت مقرر و قابل گذشت شدن جرم]]</ref> | |||
==منابع== | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:اصطلاحات حقوق جزا]] | [[رده:اصطلاحات حقوق جزا]] | ||
[[رده:اصطلاحات حقوقی]] | |||
[[رده:اصطلاحات قانون مجازات اسلامی]] | |||
[[رده:مرور زمان]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۲۶
مرور زمان شکایت بدان معناست که اگر مدعی یا شاکی خصوصی در مدت خاصی بعد از اطلاع از وقوع جرم، اقدام به شکایت نکند، حق شکایت وی ساقط می‌شود و پس از آن تاریخ نمی‌تواند فرایند تعقیب کیفری را با اعلام شکایت خود آغاز کند.[۱]
در قانون
مطابق ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، در صورت عدم شکایت متضرر از جرم در مدت یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم در جرایم تعزیری قابل گذشت، حق شکایت کیفری از او ساقط می‌شود.
قلمرو
مرور زمان شکایت، تنها در جرائمی فرض می‌شود که شروع به تعقیب منوط به شکایت شاکی خصوصی است، بنابراین فرض این نوع مرور زمان در جرائم غیرقابل گذشت بی معناست.[۲]گفتنی است هرگاه به علتی خارج از اراده متهم، امکان شکایت وجود نداشته باشد، شروع مرور زمان شکایت از زمان رفع مانع آغاز می‌شود.[۳]لازم است ذکر شود اگر شاکی به دلیلی خارج از اختیار، قادر به شکایت نباشد -به جز موردی که تحت سلطه بوده است- دیگر امکان تعقیب وجود ندارد، اما اگر شاکی تحت سلطه بوده باشد، حتی اگر موضوع مشمول مرور زمان تعقیب بشود، حق شکایت کیفری ساقط نمی‌گردد،[۴]همچنین ادعای شاکی مبنی بر عدم اطلاع از وقوع جرم، جهل موضوعی است و بدون دلیل پذیرفته خواهد شد، در این باره بار اثبات موضوع بر عهده متهم خواهد بود.[۵]
اصل عدم مطلع بودن شاکی از وقوع جرم قابل گذشت
در فرضی که شاکی در جرم قابل گذشت اظهار می دارد در زمانی از وقوع جرم مطلع شده که با لحاظ فاصله زمانی اطلاع وی و اعلام جرم، بزه انتسابی به متهم مشمول مرور زمان شکایت نمی باشد و در واقع شاکی منکر اطلاع از وقوع جرم در گذشته است؛و نافی را نفی کافی است و متهم مدعی شمول مرور زمان به واسطه علم و اطلاع شاکی باید آن را اثبات کند.[۶]
شمول مرور زمان در فرض عدم طرح شکایت ظرف مدت مقرر و قابل گذشت شدن جرم
تغییر وصف جرم غیر قابل گذشت به جرم قابل گذشت به عنوان قانون لاحق،از مصادیق قوانین مساعد به حال متهم محسوب می شود.در فرضی که شاکی تا تاریخ لازم الاجرا شدن قانون لاحق شکایت خود را مطرح نکرده است، چنانچه تا این تاریخ مواعد مذکور در ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی سپری شده باشد، موجب قانونی جهت تعقیب کیفری متهم وجود ندارد.[۷]
منابع
- ↑ غلامحسین الهام و محسن برهانی. درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم). چاپ 1. میزان، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4960712
- ↑ غلامحسین الهام و محسن برهانی. درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم). چاپ 1. میزان، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4960724
- ↑ غلامحسین الهام و محسن برهانی. درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم). چاپ 1. میزان، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4960744
- ↑ محمد مصدق. شرح قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با رویکرد کاربردی (چاپ چهارم). چاپ 4. جنگل، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4342600
- ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3808684
- ↑ نظریه شماره 7/99/1172 مورخ 1399/09/03 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اصل عدم مطلع بودن شاکی از وقوع جرم قابل گذشت
- ↑ نظریه شماره 7/99/1310 مورخ 1399/09/15 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شمول مرور زمان در فرض عدم طرح شکایت ظرف مدت مقرر و قابل گذشت شدن جرم