اثبات عسر و حرج زن و مرد از منظر فقه و حقوق اسلامی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
اثبات عسر و حرج زن و مرد از منظر فقه و حقوق اسلامی
عنواناثبات عسر و حرج زن و مرد از منظر فقه و حقوق اسلامی
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوفاطمه تبرایی
استاد راهنماعلیرضا نصیری
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۶
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر



اثبات عسر و حرج زن و مرد از منظر فقه و حقوق اسلامی عنوان پایان نامه ای است که توسط فاطمه تبرایی، با راهنمایی علیرضا نصیری در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر دفاع گردید.

چکیده

هدف از تدوین این پژوهش بررسی فقهی قاعده عسر و حرج زن و مرد در مسایل خانوادگی بود. قاعده لاحرج که مستند فقهی مواد قانونی مرتبط با عسروحرج زوجه در قانون مدنی است، بر اساس آیات و روایات متعددی مشروعیت دارد. آرا فقها در نظام حقوقی خانواده در مواد مختلفی از بحث عسروحرج به ویژه ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی متجلی شده است. در این پژوهش که به شیوه توصیفی–تحلیلی به بررسی موضوع پرداخت نشان داده شد که در رابطه با اعسار شوهر از پرداخت نفقه و مخارج زندگی، بسیاری از اهل سنت به حق فسخ زن، در صورت ناتوانی مالی مرد، باور دارند. اما برخی از فقهای مشهور امامیه مانند شیخ طوسی، محقق حلی و امام خمینی (ره)، به صبر زن در صورت تنگدستی نظر داده اند و حق فسخ یا طلاق حاکم را برای زن نپذیرفته اند. اینان به صبر زن در صورت تنگدستی مرد باور دارند. در سایر موارد در صورت مواجه شدن با عیوب زیان آور و غیرقابل تحمل و صعب العلاج هریک از زوجین، برای طرف دیگر موجبات حق فسخ نکاح فراهم شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده۱فصل اول: کلیات تحقیقمقدمه۳۱ بیان مساله۴۲ اهمیت و ضرورت تحقیق۱۰۳ اهداف تحقیق۱۰۴ سوال های تحقیق۱۱۵ فرضیه های تحقیق۱۱۶ روش تحقیق۱۲۷ پیشینه تحقیق۱۲۸ ساختار تحقیق۱۳فصل دوم: مفاهیم و مبانی نظریمبحث اول: مفهوم شناسی۱۶گفتار اول: معنای لغوی و اصطلاحی عسر۱۶بند اول: در فقه۱۶بند دوم: در حقوق۱۷گفتار دوم: معنای لغوی و اصطلاحی حرج۱۷ بند اول: در فقه۱۷بند دوم: در حقوق۱۸گفتار سوم: مفهوم عسر و حرج۱۹ مبحث دوم: حدود عسر و حرج۲۰مبحث سوم: اعتبار قاعده عسر و حرج۲۰مبحث چهارم: پیشینه کاربرد قاعده نفی عسروحرج در امور خانوادگی در قانون ایران۲۳گفتار اول: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی۲۳ گفتار دوم: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی۲۶فصل سوم: مفاد، رابطه و مبانی و مستندات قاعده عسر و حرج در فقهمبحث اول: مفاد قاعده نفی حرج۳۰گفتار اول: نفی حکم۳۰گفتار دوم: نفی حقیقت۳۰گفتار سوم: نفی اثر۳۱گفتار چهارم: نهی سلطان۳۲مبحث دوم: رابطه بین عسر و حرج۳۳گفتار اول: تعارض متقابل دو حکم نفی عسر و حرج۳۴گفتار دوم: قلمرو عسر و حرج۳۶بند اول: حرج شخصی یا نوعی۳۷بند دوم: حرج واقعی یا معلوم۳۸بند سوم: شمول قاعده نسبت به امور عدمی۳۹بند چهارم: رخصت بودن یا عزیمت بودن مفاد قاعده۴۰مبحث سوم: مبانی و مستندات فقهی قاعده عسر و حرج۴۳گفتار اول: ادله قرآنی۴۳بند اول: تفاوت طوع و کره (رغبت و خشنودی در انجام کار)۴۶بند دوم: نفی عسروحرج در یک مرحله دلیل بر نفی عسرو حرج در مراحل دیگر۵۰ بند سوم: تکلیف مالایطاق۵۱ بند چهارم: پرهیز انسان از عسر۵۱بند پنجم: نفی حرج مختص پیامبر گرامی اسلام (ص)۵۴بند ششم: عسرهای منتهی به یسر۵۵ گفتار دوم: ادله روایی۵۶بند اول: روایت عبدالاعلی مولی آل سام۵۶ بند دوم: حدیث مشهور نبوی۵۷ بند سوم: روایت زراره۵۸ بند چهارم: موثقه ابی بصیر۵۹بند پنجم: روایت سهل گرفتن خصلت ها۶۰بند ششم: روایت محمد بن یحیی العطار۶۰گفتار سوم: اجماع۶۱گفتار چهارم: عقل۶۱بند اول: بناء عقلا۶۲بند دوم: قاعده لطف۶۳فصل چهارم: کاربرد قاعده عسر و حرج در طلاقمبحث اول: مبانی فقهی اعسار زوج۶۶گفتار اول: قول به فسخ یا طلاق و ادله آنان۶۷بند اول: قول به فسخ یا طلاق۶۷ بند دوم: ادله موافقان به فسخ یا طلاق۶۸گفتار دوم: قول به ناروایی فسخ و یا طلاق و ادله آنان۷۰بند اول: قول به ناروایی فسخ و یا طلاق۷۰بند دوم: ادله مخالفان فسخ و یا طلاق۷۰مبحث دوم: شرایط و محدوده اعمال ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی ایران و نظر امام خمینی (ره) در تصویب آن۷۷گفتار اول: شرایط و محدوده اعمال ماده ۱۱۳۰ ق م ۷۷بند اول: دلایل عسر و حرج۷۷بند دوم: ضابطه تشخیص عسر و حرج۷۷ بند سوم: دایم بودن رابطه زوجیت۷۸بند چهارم: احراز عسروحرج۷۹گفتار دوم: نظر امام خمینی (ره) و تصویب ماده ۱۱۳۰ ق م ۸۸مبحث سوم: ثابت کردن عسر و حرج۹۲گفتار اول: اثبات ترک نفقه۹۲گفتار دوم: اثبات محکومیت یا اعتیاد زوج۹۲گفتار سوم: اثبات سوء رفتار زوج۹۳گفتار چهارم: اثبات بیماری صعب العلاج۹۳نتیجه گیری۹۵پیشنهاد۱۰۲منابع۱۰۳چکیده انگلیسی۱۰۸

کلیدواژه ها

  • عسر
  • حرج