احکام حقوقی طفل حاصل از رحم جایگزین در حقوق ایران و لبنان

عنوان	احکام حقوقی طفل حاصل از رحم جایگزین در حقوق ایران و لبنان
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	خدیجه محمدی
استاد راهنما	صالح خدری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت

احکام حقوقی طفل حاصل از رحم جایگزین در حقوق ایران و لبنان عنوان پایان نامه ای است که توسط خدیجه محمدی، با راهنمایی صالح خدری در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت دفاع گردید.

چکیده

استفاده از فناوریهای جدید در حوزه پزشکی، امکانات جدیدی را در اختیار بشر امروزی قرار داده است.یکی از این تکنولوژیها ناباروری مردان و زنان است. در این زمینه تاکنون، از روش های درمان ناباروری مختلف بصورت ای وی اف، ای یو ای و ... مورد استفاده نیازمندان قرار گرفته است. از دیگر روش های درمان ناباروری، استفاده از رحم جایگزین است. از این روش در شرایطی استفاده می شود که زوجه فاقد توانایی لازم برای پرورش جنین در رحم خود باشد. استفاده از فناوری های جدید در زمینه پزشکی نیز مانند دیگر زمینه ها، پرسش هایی را بدنبال دارد. امروزه جامعه شناسان، حقوقدانان، فیلسوفان اخلاق و عالمان دینی هر یک دغدغه هایی را در مورد استفاده از روش رحم جایگزین دارند. با توجه به اینکه در شرایط کنونی، در جوامع مختلف، از روشهای کمک باروری استفاده می کنند، انتظار می رود که جامعه ایران نیز به زودی با دشواریهای نظری و عملی گوناگونِ کاربرد این روش مواجه شود. به همین دلیل، ضروری است هم زمان با استفاده از این قبیل درمانها، عالمان و متخصصان رشته های مرتبط با مسیله، از جوانب گوناگون به بررسی آن بپردازند. نظریه مطروحه در کشورهای مختلف، در خصوص استفاده از رحم جایگزین متفاوت بوده است در این میان، برخی این پدیده را مجاز و برخی دیگر آن را به دلیل ملاحظات متعدد رد کرده اند و فقها نیز در این باره اختلاف نظر دارند. استفاده از رحم جایگزین در بیشتر کشورهای عربی غیر قانونی است. اگرچه در برخی از کشورهای غربی قانونی شده است و برخی از موارد در این کشورها کار به مرجع قضایی و دادگاهی می رسد که اعتبار این قرارداد را تایید کند و سایر کشورها از تصویب این فرآیند به عنوان یک روش مدرن تولید مثل جلوگیری کردند. متاسفانه، نظام حقوقی ایران در این زمینه از نظر وضع قوانین و مقرراتی که بتواند پاسخگوی مسایل و مشکلات حاصل از استفاده از رحم جایگزین باشد، تلاش چشمگیری به عمل نیاورده است. در حقوق ایران، در زمینه استفاده از رحم جایگزین از نظر شرعی و قانونی منعی وجود ندارد. از سوی دیگر قانونگذاران لبنان قوانین بازتولید صنعتی را طبق مقررات قانون حرفه پزشکی تنظیم نکرده اند، بنابراین خلاء قانونگذاری هم در این باره روشن است و قواعد عمومی را حاکم بر این روند تعیین می کند، در این تحقیق، وضعیت حقوقی این موضوع، در قانون ایران و لبنان بصورت تطبیقی به موضوع استفاده از روش رحم جایگزین و تبیین جنبه حقوقی طفل متولد ناشی از آن، در دو کشور ایران و لبنان پرداخته شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فصل اول: کلیات تحقیق

۱–۱– بیان مسیله

۱–۲– اهمیت و ضرورت تحقیق

۱–۳– اهداف تحقیق

۱–۳–۱– اهداف علمی

۱–۳–۲– اهداف کاربردی

۱–۴– سوال تحقیق

۱–۶– روش تحقیق

۱–۶–۱– ابزار گردآوری اطلاعات

۱–۶–۲– روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

فصل دوم: مفاهیم، پیشینه و نظریه های راجع به رحم جایگزین

۲–۱– تعاریف و اصطلاحات

۲–۱–۱– قرارداد رحم جایگزین:

۲–۱–۲– نسب

۲–۱–۳– تربیت

۲–۱–۴– ارث

۲–۱–۵– ولایت

۲–۱–۶– حضانت

۲–۱–۷– مادر حکمی

۲–۲– رحم جایگزین

۲–۲–۱– اقسام رحم جایگزین

۲–۲–۱–۱– جانشینی سنتی رحم

۲–۲–۱–۲– جایگزینی کامل

۲–۲–۱–۳– جایگزینی نسبی

۲–۲–۱–۴– استفاده از تخمک اهدایی

۲–۲–۱–۵– استفاده از جنین اهدایی

۲–۲–۲– ضرورت و موارد استفاده از رحم جایگزین

۲–۲–۳– شرایط زوج متقاضی استفاده از رحم جایگزین

۲–۲–۴– شرایط زن صاحب رحم

۲–۲–۵– موارد لازم در مشاورههای مربوط به استفاده از رحم جایگزین

۲–۲–۶– مزایا و ابعاد مثبت رحم جایگزین

۲–۲–۷– معایب و ابعاد منفی رحم جایگزین:

۲–۲–۸– آثار قرارداد

۲–۲–۸–۱– حقوق و تعهدات مادر جانشین

۲–۲–۸–۲– حقوق و تعهدات شوهر مادر جانشین جنین

۲–۲–۸–۳– حقوق و تعهدات پدر و مادر جنین

۲–۲–۹– تفاوت رحم جایگزین با شیوه های دیگر ناباروری

۲–۲–۱۰– وضعیت نسب طفل متولد از رحم جایگزین

۲–۲–۱۰–۱– نسب پدری

۲–۲–۱۰–۱–۱– دیدگاه مخالفان

۲–۲–۱۰–۱–۲– دیدگاه موافقان

۲–۲–۱۰–۱–۳– نسب پدری طفل حاصل از تلقیح اسپرم مرد به رحم زن اجنبی:

۲–۲–۱۰–۲– نسب مادری

۲–۲–۱۰–۲–۱– مادر بودن صاحب تخمک و ادلهی آن

۲–۲–۱۰–۲–۲– بودن صاحب رحم و ادلهی آن

۲–۲–۱۰–۲–۳– دیدگاه دو مادری و ادلهی آن

۲–۲–۱۰–۲–۴– دیدگاه مادر نبودن هیچ یک از زنان صاحب تخمک و صاحب رحم

۲–۲–۱۱– تعریف نفقه

۲–۲–۱۱–۱– نفقه طفل متولد از رحم جایگزین

۲–۲–۱۱–۲– نفقه جنین فرا کاشته شده در رحم جایگزین

۲–۲–۱۱–۳– تعلق نفقه به حامل

۲–۲–۱۱–۴– تعلق نفقه به جنین

۲–۲–۱۲– توارث

۲–۲–۱۲–۱– وضعیت حقوقی طفل ناشی از لقاح بعد از فوت زوج یا زوجین

۲–۲–۱۲–۲– وضعیت ارث جنین منجمد شده

۲–۳– پیشینه و مستند قانونی در حقوق ایران

۲–۳–۱– ماهیت قرارداد استفاده از رحم جایگزین

۲–۳–۱–۱– عقد معین و نامعین(بی نام):

۲–۳–۱–۲– اجاره اشخاص

۲–۳–۲– استفاده از ملاک مصلحت کودک

۲–۳–۳– فرزندخواندگی

۲–۳–۴– حق ملاقات

۲–۴– سابقه تحقیقات داخل کشور

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

۳–۱– روش تحقیق

۳–۲– روش های گردآوری دادهها

۳–۳– روش های تجزیه و تحلیل داده ها

۳–۴– روش تهیه داده ها و اطلاعات

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

۴–۱– دسته بندی نظام های حقوقی دنیا در زمینه رحم جایگزین

۴–۲– قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور

۴–۳– اجاره رحم از دیدگاه شرع و قانون ایران

۴–۳–۱– بررسی فقهی قرارداد رحم جایگزین:

۴–۳–۱–۱– جواز یا حرمت انتقال جنین ازنظر فقهی

۴–۳–۱–۱–۱– نظر موافقان

۴–۳–۱–۱–۲– نظر مخالفان

۴–۳–۲– موضع مسیحیت در مورد رحم جایگزین

۴–۳–۲–۱– دیدگاه و موضع مسیحیت در مورد تلقیح مصنوعی

۴–۳–۲–۲– دیدگاه و موضع مسیحیت در مورد انجماد جنین

۴–۴– اجاره رحم از دیدگاه شرع و قانون لبنان

۴–۴–۱– قرارداد جایگزینی در قوانین لبنان

۴–۴–۲– تعریف رحم جایگزین در قانون لبنان:

۴–۴–۲–۱– قرارداد در قانون لبنان:

۴–۴–۲–۲– قراردادهای منعقد شده در بارداری برای دیگران در قانون لبنان

۴–۴–۳–ماهیت قرارداد رحم جایگزین در قانون لبنان:

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهاد ها

۵–۱– نتایج تحقیق

۵–۲– پیشنهادات تحقیق

فهرست منابع

کلیدواژه ها

• رحم جایگزین
• مادر جانشین
• والدین حکمی
• ناباروری
• تلقیح مصنوعی
• جنین
• نسب