ارث زوجه از اموال غیرمنقول در فقه اسلامی و حقوق موضوعه

عنوان	ارث زوجه از اموال غیرمنقول در فقه اسلامی و حقوق موضوعه
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	ابراهیم فولادی سوادکوهی
استاد راهنما	سیدحسن وحدتی شبیری
استاد مشاور	مهدی حسن زاده
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۸
دانشگاه	دانشگاه قم

ارث زوجه از اموال غیرمنقول در فقه اسلامی و حقوق موضوعه عنوان پایان نامه ای است که توسط ابراهیم فولادی سوادکوهی، با راهنمایی سیدحسن وحدتی شبیری و با مشاوره مهدی حسن زاده در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

با بررسی که حول روایات مفید حرمان انجام شد معلوم می گردد که بسیاری از آنها از لحاظ سند و متن ضعیف می باشند؛بدین نحو که بسیاری از آنها متضمن مطلبی می باشند که ملتزم گردیدن به آن دارای تالی فاسد عدیده ای می باشد.ادعای انجبار ضعف آنها بواسطه عمل مشهور نیز مورد قبول نمی باشد.چرا که این جبران ضعف اگر پذیرفته نیز شود مختص مواردی است که مبنای عمل ایشان به آن حدیث و روایات برای ما معلوم نباشد وگرنه با نقد و رد مبنای عمل ایشان به روایات مطروحه جایی برای تمسک به عمل مشهور و ادعای انجبار ضعف روایات باقی نمی ماند.همچنین روایات مزبور با عنایت به اینکه موضوع واحدی ندارند و لسان آنها مضطرب است،نمی توانند مخصص عام قرآنی قرار گیرند چرا که لسان مخصِص باید اظهر از مخصص باشد و با توجه به این تعارض و تهافت،نمی توان این شرط را برای این روایات پذیرفت.با چشم پوشی از این ایرادات،باید دانست که این احادیث مخالف با آیات کتاب الله می باشند که بصراحت و با تاکیدات متعدد زوجه را در تمام ماترک سهیم می داند.از طرف دیگر با روایات عدیده و کثیره وارده در کتاب الارث که بنا به مساله به ارث زوجه پرداخته و نصیب ایشان را در تمام ترکه معرفی کرده اند و برخی از فقها به تواتر و برخی دیگر نیز به صحت متنی و دلالی آنها تصریح نموده اند،مخالف و معارض می باشند.به این وضعیت باید تعارض با روایات منصوصه که سهیم بودن زوجه در تمام ماترک نص آنهاست،اضافه گردد.با در نظر گرفتن تمام این موارد و مطالب روایات وارده نمی توانند مثبت حکم محرومیت برای زوجه باشند،لذا عمل به حکم قرآن،روایات عام یا مطلق کثیره و احادیث منصوصه در این فرع فقهی متعین است.

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه

فصل نخست : کلیات

مبحث نخست : کلیات ۶

گفتار نخست : فطری و طبیعی بودن توارث ۷

گفتار دوم : ارث زنان در گذر تاریخ ۹

بند نخست) ارث زنان در رم باستان ۹

بند دوم) ارث زنان در یونان باستان ۱۱

بند سوم) ارث زنان در ایران باستان ۱۲

بند چهارم) ارث زنان در اعراب جاهلی ۱۳

گفتار سوم : مفاهیم ۱۴

بند نخست) ارث ۱۴

بند دوم) میراث ۱۶

بند سوم) ترکه ۱۷

بند چهارم) فرض ۱۸

بند پنجم) اموال غیر منقول ۱۹

مبحث دوم : ارث زن در سیستم حقوق اسلام ۱۹

گفتار نخست) ارث زن در قرآن ۱۹

گفتار دوم) مبنای اختلاف زن و مرد در سهم الارث ۲۲

گفتار سوم) موجب،شرایط و موانع ارث زوجه ۲۹

بند نخست) موجب ارث زوجه ۳۰

الف) صحت رابطه زوجیت ۳۰

ب) دایمی بودن رابطه زوجیت ۳۱

ج) بقاء رابطه زوجیت تا حین الفوت زوج ۳۲

بند دوم) شروط ارث زوجه ۳۳

الف) زنده بودن حین الفوت زوج ۳۳

ب)وقوع نزدیکی ۳۶

بند سوم) موانع ارث زوجه ۳۷

فصل دوم : ارث زوجه از اموال غیر منقول از منظر ادله

مبحث نخست : ارث زوجه از اموال غیر منقول در قرآن ۳۹

گفتار نخست : آیه هفتم سوره نساء ۴۰

بند نخست : موارد استناد و تمسک به آیه مبارکه ۴۱

الف) عول ۴۱

ب) تعصیب ۴۲

ج) عدم ارث دادن انبیاء به وراث خود ۴۲

بند دوم: تاکیدات آیه مبارکه ۴۴

بند سوم: شان نزول آیه مبارکه ۴۸

گفتار دوم : آیه دوازدهم سوره نساء ۵۰

بند نخست: دلالت آیه ۵۰

بند دوم: تاکیدات آیات بعد ۵۴

الف) آیه سیزدهم سوره نساء ۵۵

ب) آیه چهاردهم سوره نساء ۵۶

بند سوم: شان نزول های آیه مبارکه ۵۷

گفتار سوم : آیه سی و سوم سوره نساء ۵۸

مبحث دوم : ارث زوجه از اموال غیر منقول در روایات معصومین ۶۰

گفتار نخست : روایات وارده در استحقاق زوجه نسبت به تمام ماترک ۶۰

بند نخست: روایات عام یا مطلق ۶۰

الف) روایت نخست ۶۲

ب) روایات دوم ۶۳

ج) روایت سوم ۶۴

د) روایت چهارم ۶۴

ه) روایت پنجم ۶۵

و) روایت ششم ۶۶

ز)روایت هفتم ۶۷

ه)روایت هشتم ۶۷

بند دوم: روایات منصوص ۶۹

الف) روایت نخست ۶۹

۱)بررسی سندی ۷۰

۲)بررسی مفادی ۷۲

۲–۱)اعراض فقها از صحیحه مزبور ۷۲

۲–۲)موافقت با عامه ۷۵

۲–۳)تخصیص ۸۰

۲–۴)حمل بر فرض ذات ولد بودن زوجه ۸۱

۲–۵)حمل بر فرض رضایت وراث ۸۳

۲–۶)مخالفت با روایات متواتر مفید محرومیت ۸۳

۲–۷)قلت عددی ۸۶

ب) روایت دوم ۸۶

۱)بررسی سندی ۸۶

۲)بررسی مفادی ۸۶

ج) روایت سوم ۸۸

۱)بررسی سندی ۸۸

۲)بررسی مفادی ۸۸

گفتار دوم : روایات وارده در محرومیت زوجه از برخی ماترک ۸۹

بند نخست: بیان و بررسی روایات ۸۹

الف) روایت نخست ۹۰

۱– بررسی سندی ۹۰

۲– بررسی مفادی ۹۳

ب) روایت دوم ۹۳

۱– بررسی سندی ۹۴

۲– بررسی مفادی ۹۶

ج) روایت سوم ۱۰۰

۱– بررسی سندی ۱۰۰

۲– بررسی مفادی ۱۰۲

د) روایت چهارم ۱۰۲

۱– بررسی سندی ۱۰۲

۲– بررسی مفادی ۱۰۵

ه) روایت پنجم ۱۰۵

۱– بررسی سندی ۱۰۶

۲– بررسی مفادی ۱۰۷

و) روایت ششم ۱۰۷

۱– بررسی سندی ۱۰۸

۲– بررسی مفادی ۱۰۹

ز) روایت هفتم ۱۱۳

۱– بررسی سندی ۱۱۳

۲– بررسی مفادی ۱۱۵

ح) روایت هشتم ۱۱۵

۱– بررسی سندی ۱۱۶

۲– بررسی مفادی ۱۱۸

ط) روایت نهم ۱۲۲

۱– بررسی سندی ۱۲۲

۲– بررسی مفادی ۱۲۲

ی) روایت دهم ۱۲۳

۱– بررسی سندی ۱۲۳

۲– بررسی مفادی ۱۲۴

ک) روایت یازدهم ۱۲۴

۱– بررسی سندی ۱۲۵

۲– بررسی مفادی ۱۲۵

ل) روایت دوازدهم ۱۲۵

۱– بررسی سندی ۱۲۶

۲– بررسی مفادی ۱۲۶

م) روایت سیزدهم ۱۲۶

۱– بررسی سندی ۱۲۷

۲– بررسی مفادی ۱۲۷

ن) روایت چهاردهم ۱۲۷

۱– بررسی سندی ۱۲۸

۲– بررسی مفادی ۱۲۹

ص) روایت پانزدهم ۱۲۹

۱– بررسی سندی ۱۲۹

۲– بررسی مفادی ۱۳۰

ع) روایت شانزدهم ۱۳۰

۱– بررسی سندی ۱۳۰

۲– بررسی مفادی ۱۳۲

بند دوم: جمع بندی مطالب مطروحه ۱۳۳

فصل سوم : بررسی نظریات فقهای مذاهب خمسه و موضع قانون مدنی ایران

مبحث نخست : بررسی نظریات فقهای مذاهب خمسه ۱۵۰

گفتار نخست : بررسی نظریات فقهای شیعه ۱۵۰

بند نخست: سهیم بودن زوجه در تمام ماترک و رد محرومیت ۱۵۰

بند دوم: محرومیت زوجه از عین تمام اراضی و آلات و ابنیه و اشجار ۱۶۷

بند سوم: محرومیت زوجه از زمین خانه مسکونی و عین ابنیه و آلات و اشجار ۱۷۰

بند چهارم: محرومیت زوجه از عین زمین خانه مسکونی و آلات و ابنیه ۱۷۴

بند پنجم: محرومیت زوجه از تمام زمین ها و عین ابنیه و آلات و اشجار ۱۷۸

گفتار دوم : بررسی اقوال فقهای مذاهب اربعه ۱۸۹

بند نخست: فقه حنبلی ۱۸۹

بند دوم: فقه حنفی ۱۸۹

بند سوم: فقه شافعی ۱۹۰

بند چهارم: فقه مالکی ۱۹۰

مبحث دوم : بررسی موضع قانون مدنی ایران در خصوص محرومیت ۱۹۱

گفتار نخست : بررسی ماده ۹۴۶ سابق ( تا قبل از اصلاح اسفند ۱۳۸۷) ۱۹۱

گفتار دوم : بررسی موضع فعلی قانون مدنی (ماده ۹۴۶ اصلاحی) ۱۹۵

بند نخست: سیر اصلاح ماده ۹۴۶ قانون مدنی ۱۹۶

بند دوم: بررسی مدلول ماده ۹۴۶ اصلاحی ۱۹۷

نتیجه گیری ۲۰۰

فهرست منابع ۲۰۸

پیوست ها ۲۲۴

کلیدواژه ها

• حقوق زنان
• ارث
• همسر (زوجه)
• اموال غیرمنقول
• حقوق موضوعه
• فقه
• ارث
• ارث زوجه
• اموال غیر منقول