امکان سنجی ترمیم دادرسی مدنی و قلمرو آن در حقوق ایران

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
امکان سنجی ترمیم دادرسی مدنی و قلمرو آن در حقوق ایران
عنوانامکان سنجی ترمیم دادرسی مدنی و قلمرو آن در حقوق ایران
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوامیر زارع
استاد راهنماعباسعلی داروی
استاد مشاورمحمدهادی عباس زاده
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۹
دانشگاهدانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری



امکان سنجی ترمیم دادرسی مدنی و قلمرو آن در حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط امیر زارع، با راهنمایی عباسعلی داروی و با مشاوره محمدهادی عباس زاده در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.

چکیده

فرایند پیچیده ی دادرسی مدنی، از مجموعه ای از اعمال، تشکیل می شود و قانونگذار برای هر یک از آنها، شرایطی را وضع می کند که رعایت کردن آن ها الزامی است. اگر اشخاص، این شرایط را رعایت نکنند، به ناچار، فرایند دادرسی از بعضی جهات، با نقص مواجه می شود. پرسش اساسی این است که امکان رفع نقص و ترمیم عملی که فاقد برخی از شرایط قانونی است، وجود دارد یا باید چنین عملی را باطل و غیرقابل ترمیم دانست؟ با بررسی های انجام شده در این پژوهش، این نتیجه به دست آمد که ترمیم دادرسی و تصحیح اعمال ناقص، به مراتب، قابل دفاع تر از باطل دانستن آن هاست. علاوه بر اینکه این نتیجه گیری، با مبانی حقوقی، سازگار است. با تحلیل اخلاقی، تحلیل اقتصادی و تحلیل جامعه–شناختی نیز می توان آن را توجیه کرد. امکان توجیه ترمیم دادرسی مدنی از دریچه های حقوقی، اخلاقی، اقتصادی و جامعه شناختی، می تواند این فرایند را به عنوان مصداق بارزی از اصول حقوقی، شناسایی کند. ترمیم دادرسی مدنی نیز مانند سایر نهادهای حقوقی، قلمرو خاص خود را دارد و خارج از این قلمرو، نمی تواند کاربرد داشته باشد. این قلمرو از یک سو، با ضرورت رعایت اصول دادرسی، تعیین می شود و از سوی دیگر، برخی محدودیت های زمانی، قلمرو آن را مشخص می کنند. با این توضیح که فرایند ترمیم دادرسی مدنی، باید پیش از تعیین نتیجه ی احتمالی دادرسی صورت گیرد و به علاوه، در همین زمان هم، ترمیم عمل ناقص، در دادرسی بتواند موثر واقع شود و سپری شدن مهلت، حق اقدام را ساقط نکرده باشد. حقوق ایران در خصوص ترمیم دادرسی مدنی، موضع صریحی ندارد. با این وجود، به این دلیل که دادگاه ها می توانند سکوت قانون را با استناد به اصول حقوقی و احکام فقهی، جبران کنند و هم اصول حقوقی و هم فقه امامیه، بر ترمیم دادرسی مدنی، تاکید می کنند، می توان ترمیم دادرسی مدنی را در حقوق ایران به رسمیت شناخت. قلمرو ترمیم دادرسی مدنی در حقوق ایران نیز، تفاوت چندانی با آنچه که در فقه و اصول حقوقی بر آن تاکید می شود، ندارد.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱ الف– تبیین مسیله ۱ ب– ضرورت و اهداف تحقیق ۲ پ– سوالات تحقیق ۳ ت– فرضیه های تحقیق ۳ ث– پیشینه ی تحقیق ۳ ج– قلمرو تحقیق ۴ چ– روش تحقیق ۴ ح– ساختار تحقیق ۴ بخش اول: تبیین ترمیم دادرسی مدنی

فصل نخست: مفهوم شناسی ترمیم دادرسی مدنی

مبحث نخست: قانون ماهوی و قانون شکلی

گفتار نخست: قانون ماهوی

گفتار دوم: قانون شکلی

مبحث دوم: اصول، قواعد و تشریفات دادرسی

گفتار نخست: اصول حقوقی و اصول دادرسی

بند نخست: اصول حقوقی

الف: تبیین زبان شناختی و ادبی اصول حقوقی

ب: تعاریف ارایه شده توسط دکترین از اصول حقوقی

بند دوم: اصول دادرسی

گفتار دوم: قواعد حقوقی و قواعد دادرسی

بند نخست: قواعد حقوقی

الف: قاعده ی حقوقی در ادبیات حقوقی

ب: قاعده ی حقوقی در ادبیات فلسفه ی حقوق

بند دوم: قواعد دادرسی

گفتار سوم: تشریفات دادرسی

بند نخست: تشریفات دادرسی در فرهنگ لغت و موازین قانونی

بند دوم: تشریفات دادرسی در ادبیات حقوقدانان و رویه ی قضایی

مبحث سوم: ترمیم دادرسی مدنی

گفتار نخست: ترمیم حقیقی و حکمی دادرسی

بند نخست: ترمیم حقیقی دادرسی

بند دوم: ترمیم حکمی دادرسی

گفتار دوم: ترمیم دادرسی و تکرار عمل دادرسی

فصل دوم: مبانی ترمیم دادرسی مدنی

مبحث نخست: نگرش درون حقوقی به ترمیم دادرسی مدنی

گفتار نخست: ترمیم دادرسی مدنی و جایگاه موازین شکلی

بند اول: طریقیت داشتن موازین دادرسی و دفاع از ترمیم دادرسی مدنی

بند دوم: موضوعیت داشتن موازین دادرسی و نقد ترمیم دادرسی مدنی

گفتار دوم: ترمیم دادرسی مدنی و ضرورت متناسب بودن ضمانت اجرا

بند نخست: تناسب ترمیم دادرسی مدنی با نقص عمل دادرسی

بند دوم: بطلان عمل ناقص دادرسی به دلیل دلالت نهی بر فساد

گفتار سوم: ترمیم دادرسی مدنی در آینه ی مکاتب اجتماعی و فردی حقوق

بند نخست: نگاه مکتب اصالت اجتماع به ترمیم دادرسی مدنی

بند دوم: نگاه مکتب اصالت فرد به ترمیم دادرسی مدنی ۵۰ بند سوم: دیدگاه معتدل و قابل دفاع

مبحث دوم: نگرش برون حقوقی به مبانی ترمیم دادرسی مدنی

گفتار نخست: رویکرد اخلاقی به ترمیم دادرسی مدنی

بند نخست: فایده گرایی و ترمیم دادرسی مدنی

بند دوم: ترمیم دادرسی مدنی و نظریه ی کرامت انسانی کانت

گفتار دوم: رویکرد اقتصادی به ترمیم دادرسی مدنی

بند نخست: هزینه ی دادرسی و ترمیم دادرسی مدنی

بند دوم: زمان دادرسی و ترمیم دادرسی مدنی

گفتار سوم: رویکرد اجتماعی به ترمیم دادرسی مدنی

بند نخست: عقلانی شدن حقوق از منظر جامعه شناختی و ترمیم دادرسی مدنی

بند دوم: نظریه ی مهندسی اجتماعی و ترمیم دادرسی مدنی

فصل سوم: قلمرو ترمیم دادرسی مدنی

مبحث نخست: موضوع ترمیم دادرسی مدنی

گفتار نخست: امکان سنجی ترمیم اصول دادرسی مدنی

گفتار دوم: امکان سنجی ترمیم قواعد دادرسی

گفتار سوم: امکان سنجی ترمیم تشریفات دادرسی

مبحث دوم: فاعل ترمیم دادرسی مدنی

گفتار نخست: نقش دادگاه در ترمیم اعمال ناقص دادرسی

گفتار دوم: نقش سایر بازیگران در ترمیم اعمال ناقص دادرسی

مبحث سوم: ظرف زمانی ترمیم دادرسی مدنی

گفتار نخست: حداکثر زمان قابل تصور برای ترمیم دادرسی مدنی

گفتار دوم: مهلت قضایی ترمیم دادرسی مدنی

مبحث چهارم: شرایط و موانع ترمیم دادرسی مدنی

گفتار نخست: شرط ترمیم دادرسی مدنی

گفتار دوم: موانع ترمیم دادرسی مدنی

بخش دوم: ترمیم دادرسی مدنی در حقوق ایران

فصل نخست: ترمیم دادرسی مدنی در فقه امامیه

مبحث نخست: وجوب استماع دعوا

گفتار نخست: شرایط دعوا در فقه امامیه

بند نخست: شرایط دعوا

بند دوم: شرایط مدعی

بند سوم: شرایط مدعی علیه

بند چهارم: شرایط مدعی به

گفتار دوم: اصل استماع دعوا

بند نخست: محدود دانستن شرایط دعوا

بند دوم: تفسیر شرایط دعوا به سوی استماع

بند سوم: اکتفا به قدر متیقن

بند چهارم: ترمیم شرایط دعوا

مبحث دوم: دعوای مجهول

گفتار نخست: مرور دیدگاه مخالفان سماع دعوای مجهول

گفتار دوم: مرور دیدگاه موافقان سماع دعوای مجهول

فصل دوم: ترمیم دادرسی مدنی در حقوق موضوعه ی ایران

مبحث نخست: ترمیم دادرسی مدنی و قلمرو آن در حقوق موضوعه ی ایران

گفتار نخست: جایگاه کلی ترمیم دادرسی مدنی در حقوق ایران

گفتار دوم: قلمرو ترمیم دادرسی مدنی در حقوق ایران

مبحث دوم: جلوه های نقص و ترمیم آن در حقوق دادرسی مدنی ایران

گفتار نخست: شرایط دادخواست

بند نخست: نواقص قابل رفع دادخواست

بند دوم: سایر نواقص دادخواست

گفتار دوم: ابلاغ

گفتار سوم: ایرادات و موانع رسیدگی

بند نخست: ایراداتی که رفع آنها قابل تصور است

بند دوم: ایراداتی که رفع آنها غیرقابل تصور است

نتایج

پیشنهادها

منابع و مآخذ

کتاب های فارسی

کتاب های عربی

کتاب های انگلیسی

مقالات فارسی

چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

  • اصول حقوقی
  • امکان سنجی
  • بطلان
  • ترمیم (اصلاح)
  • حقوق ایران
  • دادرسی مدنی
  • دادرسی مدنی
  • بطلان
  • ترمیم دادرسی
  • حقوق ایران
  • اصول حقوقی