امکان یا عدم امکان تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق ایران

عنوان	امکان یا عدم امکان تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	نسترن ملکی نژاد
استاد راهنما	غلامرضا عبدلی
استاد مشاور	عسل عظیمیان
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود

امکان یا عدم امکان تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط نسترن ملکی نژاد، با راهنمایی غلامرضا عبدلی و با مشاوره عسل عظیمیان در سال ۱۳۹۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود دفاع گردید.

چکیده

یکی از مباحث بحث انگیز که در دهه های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته و پیشرفتهای علم پزشکی و جراحی زمینه و امکان آن را فراهم کرده، تغییر جنسیت است. هر چند باور آن برای گروهی امکان پذیر نیست و آن را غیر ممکن می دانند در مقابل گروهی دیگر آن را بعنوان درمان یک نوع بیماری پذیرفته اند. تغییر جنسیت در مورد افراد خنثی صدق نمی کند، بلکه باید در مورد این افراد عنوان اصلاح جنسیت یا تعیین جنسیت را بکار برد چون این افراد از نظر فیزیولوژی هر دو بافت جنسی را دارا هستند و با جراحی فقط یکی از بافتهای جنسی حذف می شود. افرادی که در معرض درمان تغییر جنسیت قرار می گیرند به نوعی از لحاظ روانی یا جسمی دچار مشکل هستند در این افراد خصوصیات جسمی با گرایشات و تمایلات جنسی آنها در تعارض است. و با عنوان ترانس سکشوآل یا خنثای روانی نامیده می شوند. ترانس یکی از شدیدترین اختلالات هویت جنسی است. در مورد تغییر جنسیت این گروه فقهای شیعه و اهل سنت اختلاف نظر آشکاری دارند، در مجموع در این زمینه سه نظریه مطرح شده است، ممنوعیت مطلق، مشروعیت مطلق و مشروعیت مشروط. اهل سنت معتقد به حرمت تغییر در خلقت الهی هستند و با استناد به آیه ۱۱۹ سوره نساء این کار را حرام و غیر شرعی می دانند. فقهای شیعه در صورتی که این تغییر ملازم با کارهای حرام مانند لمس کردن و نظر نباشد را جایز می دانند و برای این جواز به اصل اباحه استناد می کنند و معتقدند از طرف شارع مقدس دلیل و مدرکی دال بر حرمت تغییر جنسیت وضع نشده و آیه مذکور به این بحث مربوط نمی شود. اما به رغم امکان پزشکی تغییر جنسیت و نظر مثبت فقها در خصوص آن و افزایش روز افزون متقاضیان چنین تغییری، حقوق موضوعه ایران در این خصوص قانون خاصی بصورت مصوب ندارد و نبود قانون و مقررات مدون در این زمینه بطور کامل ملموس می باشد. با جایز دانستن تغییر جنسیت آثار فقهی و حقوقی بر آن مترتب می شود که وضعیت و جنسیت فعلی شخص ملاک آن می باشد این آثار شامل نکاح، ارث، ولایت، مهریه، عده و... می باشد

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

کلیات تحقیق

۱–۱– مقدمه

۱–۲– بیان مسیله

۱–۳– سوالات تحقیق

۱–۳–۱– پرسش اصلی تحقیق

۱–۳–۲– پرسش های فرعی تحقیق

۱–۴– فرضیات تحقیق

۱–۴–۱– فرضیه اصلی تحقیق

۱–۴–۲– فرضیات فرعی تحقیق

۱–۵– اهداف تحقیق

۱–۵–۱– هدف اصلی

۱–۵–۲– اهداف فرعی

۱–۵–۳– هدف کاربردی

۱–۶– پیشینه تحقیق

۱–۷– نوآوری تحقیق

۱–۸– تاریخچه تغییر جنسیت

۱–۹– روش تحقیق

۱–۱۰– ساختار تحقیق

فصل اول مفهوم شناسی و تعاریف تحقیق

۱–۱– مفهوم شناسی تغییر جنسیت

۱–۱–۱– تعریف تغییر جنسیت در لغت و اصطلاح

۱–۱–۲– تعریف تغییر جنسیت در اصطلاح پزشکی و روان شناسی

۱–۱–۲–۱– حفظ تمایلات دو جنسی در یک انسان

۱–۱–۲–۲– تعریف هرمافرودیت (خنثی)

۱–۱–۲–۳– دیگر نابهنجاری های رشد جنسی

۱–۱–۲–۴– مفهوم اختلال هویت جنسی

۱–۱–۳– تغییر جنسیت در اصطلاح فقهی

۱–۱–۴– اقسام تغییر جنسیت

۱–۱–۴–۱– تغییر جنسیت به منظور کشف جنسیت

۱–۱–۴–۲– تغییر جنسیت در خنثی ها (دوجنسی ها)

الف– خنثای مشکل (دوجنسی کامل)

ب– خنثای غیرمشکل

۱–۱–۴–۳– تغییر جنسیت در ترانس سکشوال ها (تراجنسیتی و خنثای روانی)

۱–۱–۴–۴– تغییر جنسیت در افراد سالم

۱–۱–۵– اثر اجتماعی تغییر جنسیت

فصل دوم آثار حقوقی و شرعی تغییرجنسیت

۲–۲– بررسی نقش تغییر جنسیت در نکاح و روابط زوجین و حقوق متقابل آنان

۲–۲–۱– تغییرجنسیت و عقد نکاح

۲–۲–۲– تغییرجنسیت و مهریه

۲–۲–۲–۱– تغییرجنسیت و مهریه در عقددایم

الف– تغییرجنسیت قبل از مواقعه(نزدیکی)

ب– تغییرجنسیت بعد از مواقعه (نزدیکی)

۲–۲–۲–۲– تغییرجنسیت و مهریه در عقد موقت(متعه)

الف– تغییرجنسیت زوج

ب– تغییرجنسیت زوجه

۲–۲–۳– تغییرجنسیت و عده

۲–۲–۳–۱– تغییرجنسیت زوجه

۲–۲–۳–۲– تغییرجنسیت زوج

۲–۲–۳–۳– تغییرجنسیت زوجه در زمان عده

۲–۲–۴– تغییرجنسیت و نفقه ی زوجه

۲–۲–۴–۱– تغییرجنسیت و نفقه ی زوجه در عقددایم

۲–۲–۴–۲– تغییرجنسیت و نفقه ی زوجه در عقد موقت(متعه)

۲–۲–۴–۳– تغییرجنسیت و نفقه ی فرزندان

الف– تغییرجنسیت پدر و تکلیف نفقه ی فرزندان

ب– تغییرجنسیت مادر و تکلیف نفقه ی فرزندان

۲–۲–۵– تغییرجنسیت، ولایت، سرپرستی و حضانت کودکان

۲–۲–۵–۱– تغییرجنسیتِ مادر به مرد

۲–۲–۵–۲– تغییرجنسیتِ پدر به زن

۲–۲–۶– تغییرجنسیت، نسبت ها و عناوین خانوادگی

۲–۲–۶–۱– عناوین و نسبت های مشترک خانوادگی

۲–۲–۶–۲– عناوین و نسبت های مختص(ویژه)

الف– نسبت و عنوان پدری و مادری

ب– سایر عناوین و نسبت های خانوادگی

۲–۲–۷– تغییرجنسیت و ارث

۲–۲–۷–۱– ارث فرد تغییرجنسیت داده از والدین خویش

۲–۲–۷–۲– ارث والدین تغییرجنسیت داده از فرزند خویش

۲–۳– نگاهی گذرا به آثار حقوقی و قانونی تغییر جنسیت ۵۰ ۲–۳–۱– اثر تغییر جنسیت بر نکاح سابق

۲–۳–۱–۱– نظریه انفساخ نکاح

۲–۳–۱–۲– نظریه بطلان نکاح

فصل سوم تحلیل فقهی و حقوقی جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت

۳–۱– مهم ترین دلیل های قرآنی بیان شده برای حرمت تغییر جنسیت

۳–۱–۱– تغییر خلقت دلیل قرآنی بیان شده برای حرمت تغییر جنسیت

۳–۱–۱–۱– استناد فقیهان اهل سنت به آیه

سوره نساء در اثبات حرمت تغییر جنسیت

۳–۱–۱–۲– استناد فقیهان شیعه به آیه

سوره نساء در اثبات حرمت تغییر جنسیت

۳–۱–۱–۳– بررسی برخی تفاسیر شیعه در باره آیه تغییر خلق الله

۳–۱–۲– دلیل قرآنی دوم بیان شده برای اثبات حرمت تغییر جنسیت

۳–۱–۳– بررسی دلیل سوم قرآنی در اثبات حرمت تغییر جنسیت

۳–۱–۳–۱– توجه به قاعده قرآنی اضطرار

۳–۱–۳–۲– تطبیق قاعده اضطرار بر خنثی ها و ترانس ها (خنثای روانی)

۳–۲– تغییر جنسیت و حرمت تغریر به نفس

۳–۲–۱– آیات

۳–۲–۲– روایات

۳–۲–۳– جایگاه ضرر و زیان و عسر و حرج در تغییر احکام

۳–۲–۴– جایگاه قاعده سلطنت در مساله تغییر جنسیت

۳–۲–۵– قاعده اضطرار و جواز تغییر جنسیت در خصوص مبتلایان به اختلال هویت جنسی

۳–۳– اشخاص موضوع تغییر جنسیت

۳–۴– وضعیت حقوقی تغییر جنسیت (امکان یا عدم امکان)

۳–۴–۱– نظریه ممنوعیت مطلق تغییر جنسیت

۳–۴–۱–۱– حرمت از بین بردن اعضای بدن

۳–۴–۱–۲– غیرمجاز بودن تغییر در خلقت الهی

۳–۴–۱–۳– مخالفت با مصالح عمومی

۳–۴–۱–۴– رواج هم جنس بازی

۳–۴–۱–۵– تانث

۳–۴–۲– نظریه مشروعیت مطلق تغییر جنسیت

۳–۴–۲–۱– اصل اباحه

۳–۴–۲–۲– قاعده تسلیط

۳–۴–۳– نظریه مشروعیت مشروط

۳–۴–۴– رویکرد نظام حقوقی کامن لا در پذیرش هویت جنسیتی (تغییر جنسیت)

نتایج تحقیق منابع و مآخذ

Abstract

کلیدواژه ها

• تغییر جنسیت
• خنثی
• اختلالات جنسی
• ترانس سکشوآل
• احکام فقهی
• حرمت