بررسی ارث احفاد نوه ها در فقه و حقوق عراق و ایران
 | |
| عنوان | بررسی ارث احفاد نوه ها در فقه و حقوق عراق و ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | غفران فلیح |
| استاد راهنما | حسین صابری |
| استاد مشاور | سید محمدمهدی قبولی درافشان |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | دانشگاه فردوسی مشهد |
بررسی ارث احفاد نوه ها در فقه و حقوق عراق و ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط غفران فلیح، با راهنمایی حسین صابری و با مشاوره سید محمدمهدی قبولی درافشان در سال ۱۴۰۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد دفاع گردید.
چکیده
بحث ارث نوه ها مسیله ای است که کمتر توسط حقوقدانان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است اما در فقه بحث احفاد یعنی نوه ها آمده و محل اختلافاتی می باشد. از این روی با توجه به نگاه ویژه قانونگذاران عراق و ایران به شریعت اسلام می توان در موارد سکوت قانونگذار، مطابق اصل ۱۶۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و همچنین ماده اول قانون احوال شخصیه عراق مصوب ۱۹۵۹ به مبانی شریعت اسلام برای ارث نوه ها نیز مراجعه نمود. لذا در این پایان نامه بررسی تطبیقی شباهت ها و تفاوت های ارث نوه ها در فقه و حقوق دو کشور ایران و عراق مورد توجه محقق قرار گرفته است. این پژوهش بصورت بنیادی و بر اساس روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و تطبیقی به گردآوری داده ها و مطالعه موضوع پرداخته است و در صدد این بوده تا به سوالاتی همچون مهمترین شرط تحقق ارث نوادگان در حقوق دو کشور، موارد سکوت قانونگذاران در خصوص ارث نوه ها و راه حل موجود و بررسی موانع موجود برای ارث بردن نوه ها در فقه و حقوق دو کشور بپردازد. به نظر می رسد در حقوق هر دو کشور باید ضمن بهره گیری از منابع فقهی به مقررات عام وضع شده در قوانین مدنی در خصوص ارث در موارد حل اختلاف مراجعه گردد و باید بحث ارث مربوط به نوادگان را جدا از سایر موارد در حقوق دو کشور ندانست.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه
الف) بیان مسیله و تبیین موضوع پژوهش
ب) ضرورت و اهمیت انجام پژوهش
پ) پیشینه پژوهش
ت) سوالات اصلی پژوهش
ث) فرضیه های پژوهش
ج) اهداف اصلی پژوهش
چ) روش شناسی پژوهش
ح: ساماندهی و ساختار پژوهش
فصل نخست: مفاهیم و ارکان ارث احفاد (نوه ها) در فقه و حقو ق عراق و ایران
مبحث نخست: مفاهیم
گفتار نخست: مفهوم ارث
بند نخست: در لغت
بند دوم: در فقه
بند سوم در حقوق
گفتار دوم: مفهوم نوه ها (احفاد)
بند نخست: در لغت
بند دوم: در فقه
بند سوم: در حقوق
الف: حقوق عراق
ب: حقوق ایران
گفتار سوم: مفهوم ارث نوه ها
بند نخست: حقوق عراق
بند دوم: حقوق ایران
مبحث دوم: ارکان ارث نوه ها
گفتار نخست: مورث
بند نخست: در لغت
بند دوم: در فقه
بند سوم: در حقوق
الف: حقوق عراق
ب: حقوق ایران
گفتار دوم: وارث
بند نخست: در لغت
بند دوم: در فقه
بند سوم: در حقوق
الف: حقوق عراق
ب: حقوق ایران
گفتار سوم: ترکه
بند نخست: در لغت
بند دوم: در فقه
بند سوم: در حقوق
الف: حقوق عراق
ب: حقوق ایران
فصل دوم: شروط و موارد ارث و سهم الارث احفاد (نوه ها) در فقه و حقوق ایران و عراق
مبحث اول: شروط ارث نوه ها
گفتار نخست: فوت مورث
بند نخست: موضع فقهای اسلامی
الف) فقهای مذاهب اهل سنت
۱) حنفیه
۲) شافعیه
۳) مالکیه
۴) حنبلیه
ب) فقهای امامیه
بند دوم: موضع حقوق عراق
بند سوم: موضع حقوق ایران
الف) موت حقیقی
ب) موت فرضی
پ) موت مدنی یا حکمی
گفتار دوم: زنده بودن وارث
بند نخست: موضع فقهای اسلامی
الف) فقهای مذاهب اهل سنت
۱) حنفیه
۲) شافعیه ۵۰ ۳) مالکیه
۴) حنبلیه
ب: فقهای امامیه
بند دوم: موضع حقوق عراق
بند سوم: موضع حقوق ایران
گفتار سوم: سبب بین وارث و مورث
بند اول: ازدواج صحیح
الف) موضع فقهای اسلامی ۵۷
– فقهای مذاهب اهل سنت
۱–۱) حنفیه
۱–۲) شافعیه
۱–۳) مالکیه
۱–۴) حنبلیه
۲– فقهای امامیه
ب) موضع حقوق عراق
پ) موضع حقوق ایران
بند دوم: قرابت (خویشاوندی)
الف) موضع فقهای اسلامی ۶۲
– فقهای مذاهب اهل سنت
۱–۱) حنفیه
۱–۲) شافعیه
۱–۳) مالکیه
۱–۴) حنبلیه
۲– فقهای امامیه
ب) موضع حقوق عراق
۱) وقوع ازدواج صحیح
۲) اقرار به نسب
۳) اثبات نسب از طریق بینه
پ) موضع حقوق ایران
مبحث دوم: موارد ارث نوه ها
گفتار نخست: فرض، تعصیب و ذو الارحام
بند نخست: فرض
الف: موضع فقهای اسلامی
ب) موضع حقوق عراق
ب) موضع حقوق ایران
بند دوم: تعصیب
الف) موضع فقهای اسلامی
ب) موضع حقوق عراق
پ) موضع حقوق ایران
بند سوم: ذوی الارحام
الف) موضع فقهای اسلامی
۱) فقه حنفی و حنبلی
۲) فقهای ظاهری، شافعی و مالکی
۳) فقه امامیه
ب) موضع حقوق عراق
پ) موضع حقوق ایران
گفتار دوم: غایب، خنثی و جنین
بند نخست: غایب
الف: ارث نوه مفقود
۱– موضع فقهای اسلامی
۱–۱) فقهای مذاهب اهل سنت
۱–۱–۱) حنفیه
۱–۱–۲) شافعیه
۱–۱–۳) مالکیه
۱–۱–۴) حنبلیه
۱–۲) فقهای امامیه
۲– موضع حقوق عراق
۳– موضع حقوق ایران
ب) ارث نوه اسیر
۱– موضع فقهای اسلامی
۱–۱) فقهای مذاهب اهل سنت
۱–۱–۱) حنفیه
۱–۱–۲) شافعیه
۱–۱–۳) مالکیه
۱–۱–۴) حنبلیه
۱–۲) فقهای امامیه
۲– موضع حقوق عراق و ایران
بند دوم: ارث نوه خنثی
الف) موضع فقهای اسلامی
۱– فقهای مذاهب اهل سنت
۱–۱) حنفیه
۱–۲) شافعیه
۱–۳) مالکیه
۱–۴) حنبلیه
۲– فقه امامیه
ب) موضع حقوق عراق
پ) موضع حقوق ایران
بند سوم: جنین
الف) موضع فقهای اسلامی
۱– فقهای مذاهب اهل سنت
۱–۱) حنفیه
۱–۲) شافعیه
۱–۳) مالکیه
۱–۴) حنبلیه
۲– فقه امامیه
ب) موضع حقوق عراق
پ) موضع حقوق ایران
مبحث سوم: سهم الارث نوه ها
گفتار نخست: میزان سهم الارث
بند نخست: اولاد پسر(نوه پسری)
بند دوم: اولاد دختر(نوه دختری)
گفتار دوم: نحوه محاسبه سهم الارث
گفتار سوم: حبوه
فصل سوم: موانع ارث و حالات حجب در ارث احفاد (نوه ها) در فقه و حقوق ایران و عراق
مبحث نخست: موانع ارث احفاد (نوه ها)
گفتار نخست: قتل
بند نخست: قتل عمد
الف) موضع فقهای اسلامی
۱– فقهای مذاهب اهل سنت
۱–۱) حنفیه
۱–۲) شافعیه
۱–۳) مالکیه
۱–۴) حنبلیه
۲– فقهای امامیه
ب) موضع حقوق عراق
پ) موضع حقوق ایران
بند دوم: قتل شبه عمد
الف) موضع فقهای اسلامی
۱– حنفیه و مالکیه
۲– امامیه و شافعیه و حنبلیه
ب) موضع حقوق عراق
پ) موضع حقوق ایران
بند سوم: قتل خطای محض
الف) موضع فقهای اسلامی
ب) موضع حقوق عراق
پ) موضع حقوق ایران
گفتار دوم: اختلاف دین
بند نخست: موضع فقهای اسلامی
الف) فقهای مذاهب اهل سنت
۱) حنفیه
۱–۲) شافعیه
۱–۳) مالکیه
۱–۲) حنبلیه
ب) فقهای امامیه
بند دوم: موضع حقوق عراق
بند سوم: موضع حقوق ایران
گفتار سوم: لعان
بند نخست: موضع فقهای اسلامی
الف) موضع فقهای اسلامی نسبت به ارث بردن نوه ولد لعان از پدر
ب) ارث بردن نوه ولد لعان از مادر
بند دوم: موضع حقوق عراق
بند سوم: موضع حقوق ایران
مبحث دوم: حالات حجب در ارث احفاد (نوه ها)
گفتار نخست: حجب حرمانی
بند نخست: موضع فقهای اسلامی
الف) موارد حجب فرزندان پسر (نوه های پسری) به صورت حجب حرمانی
۱) حجب نوه ها از طریق پسر صلبی
۲) حجب نوه ها توسط دختر صلبی
۲–۱) نظریه جمهور (اکثریت) فقها
۲–۲) فقه امامیه
۳) حجب نوه ها به صورت حجب حرمانی توسط دو پسر یا بیشتر
۳–۱) نظریه جمهور فقها
۳–۲) فقهای امامیه
ب) موارد حجب نوه های دختری به صورت حجب حرمانی
۱) حنبلیه و حنفیه
۲) شافعیه و مالکیه
۳) فقهای امامیه
بند دوم: موضع حقوق عراق
بند سوم: موضع حقوق ایران
گفتار دوم: حجب نقصانی
بند نخست: موضع فقهای اسلامی
الف) فقهای مذاهب اهل سنت
ب) فقهای امامیه
بند دوم: موضع حقوق عراق
بند سوم: موضع حقوق ایران
گفتار سوم: رد
بند نخست: موضع فقهای اسلامی
الف) حنفیه، حنبلیه و امامیه
ب) شافعیه و مالکیه
بند دوم: موضع حقوق عراق
بند سوم: موضع حقوق ایران
نتایج پژوهش
فهرست منابع و ماخذ
الف) منابع فارسی
ب) منابع عربی
کلیدواژه ها
- ارث
- نوه