بررسی تطبیقی شرایط و مصادیق دعوی مستقیم و دعوی غیرمستقیم

بررسی تطبیقی شرایط و مصادیق دعوی مستقیم و دعوی غیرمستقیم عنوان رساله ای است که توسط محمد محمدی، با راهنمایی امیر حسین آبادی و با مشاوره ابراهیم تقی زاده و مهدی شهابی در سال ۱۳۹۳ و در مقطع دکتری دانشگاه پیام نور استان تهران دفاع گردید.

عنوان	بررسی تطبیقی شرایط و مصادیق دعوی مستقیم و دعوی غیرمستقیم
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	محمد محمدی
استاد راهنما	امیر حسین آبادی
استاد مشاور	ابراهیم تقی زاده، مهدی شهابی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۳
دانشگاه	دانشگاه پیام نور استان تهران

چکیده

اصل نسبی بودن اثر قراردادها، ایجاب می کند اشخاصی که در تنظیم قرارداد جزء متعاقدین بوده اند یا متعاقدین در قرارداد برای وی حقی را ایجاد کرده اند و یا تعهدی را به نفع وی نموده اند( تعهد به نفع ثالث)، بتوانند حقوق ناشی از قرارداد را اعمال نمایند؛ اما و در صورتی که استحقاق، ناشی از الزامات خارج از قرارداد باشد این رابطه به جای قرارداد به حکم قانون ایجاد می گردد ومدعی به موجب قانون ذینفع جهت اعمال حق شناخته می شود و از طرف دیگر هر شخص جهت اعمال حقوق خود که ناشی از قرارداد باشد، شخصا یا با اعطای نمایندگی به دیگری می تواند حقوق خود را اعمال نماید و این نمایندگی نیز به موجب قرارداد است، اما بنا بر مقتضیات زمان و در جهت انطباق با پیشرفتهای جامعه، بر قواعد و اصول مذکور استثانایاتی وارد شده است؛ به نحوی که به موجب دعوای غیر مستقیم قانونگذار، به دسته ای از طلبکاران، در صورت اهمال جهت وصول طلب، به نحوی که این اهمال به اعسار یا زیادتی اعسار مدیون منتهی گردد این اختیار را میدهد تا به نمایندگی از مدیون خود مبادرت به طرح دعوای غیر مستقیم نماید و مطالبات مدیون خود را از مدیون مدیون وصول کند و وارد دارایی او نماید و با دیگر طلبکاران نسبت به استیفاء طلب خود به نسبت طلب اقدام نماید، لذا پس از تاسیس این نهاد حقوقی، به لحاظ عدم کفایت حمایت از طلبکاران با طرح دعوا یاد شده، از بطن دعوای غیر مستقیم نهاد دیگری استخراج گردید که دعوای مستقیم نامیده شد و به موجب این دعوا، به دارنده آن حق مستقیم داده شد تا تحت شرایطی بتواند به مدیون مدیون خود مراجعه نموده و طلب خود را با اعمال حق مدیون از مدیون مدیون وصول نموده و مستقیما وارد دارایی خود نماید و از نتیجه این دعوا به تنهایی بهره مند گردد. این دو نهاد حقوقی در اغلب کشورهای عربی اسلامی و اروپایی مورد شناسایی قرار گرفته است و دارای شرایط و آثاری است؛ لکن شرایط و آثار این دو دعوا در نظام های حقوقی کشورهای یاد شده به صورت متفاوت دیده می شود و در کشور ما نیز می توان قوانینی را به صورت مصرح یا غیر مصرح یافت که دلالت بر پذیرش این دو دعوا دارد و ما در این رساله این دو تاسیس حقوقی را از جهت شرایط و آثار و مصادیق و تیوری های سنتی و مدرن، (خاص دعوای مستقیم) مورد مطالعه قرار می دهیم.

ساختار و فهرست رساله

–شرح مساله پژوهش ۱۲– اهمیت و ضرورت پژوهش ۴۳– پیشینه پژوهش ۶۴– اهداف و پرسشهای پژوهش ۸۵– روش شناسی پژوهش

بخش اول : مفاهیم بنیادین و پیشینه تاریخی موضوع پژوهش ۱۰مبحث اول : تعاریف و مفاهیم بنیادین

گفتار اول : تعریف و مفهوم دعوای مستقیم ۱۰گفتار دوم : تعریف ومفهوم دعوای غیر مستقیم ۱۹مبحث دوم : پیشینه تاریخی موضوع پژوهش ۲۶گفتار اول : پیشینه تاریخی دعوای مستقیم ودعوای غیر مستقیم در حقوق ایران ۲۶گفتار دوم: پیشینه تاریخی دعوای مستقیم ودعوای غیر مستقیم در حقوق سایر کشورها

بخش دوم : نظریه های سنتی و نوین دعوای مستقیم و شرایط لازم جهت ایجاد دعوای مستقیم و اقامه دعوای غیر مستقیم

مبحث اول : نظریه های سنتی و نوین مربوط به دعوای مستقیم ۳۲گفتار اول : نظریه های سنتی مربوط به دعوای مستقیم ۳۳بند اول : نظریه تعهد به نفع شخ ثالث ۳۳بند دوم :نظریه توقیف مال یا طلب نزد شخص ثالث در اجرای قرار تامین خواسته ۳۸بند سوم : نمایندگی ۴۲بند چهارم : قایم مقامی ۴۳الف : قایم مقام شخصی ۴۴ب : قایم مقام عینی ۴۶گفتار دوم : نظریه های نوین مربوط به دعوای مستقیم ۴۹بند اول : نظریه عدالت به مثابه انصاف ۵۰بند دوم : نظریه تضمین شقوق ۵۳بند سوم : نظریه اعطایی امتیاز حقوقی

بند چهارم : نظریه قراردادهای مرکب

مبحث دوم : شرایط لازم جهت ایجاد و اعمال دعاوی مستقیم و اقامه دعوی غیر مستقیم ۵۹گفتار اول : شرایط لازم جهت ایجاد و اعمال دعوای مستقیم

بند اول : شرایط مربوط به بدهکار اصلی ۵۹الف : اعسار بدهکار اصلی ۶۰ب: ضرورت حضور بدهکار اصلی در دعوا ۶۲بند دوم : شرایط مربوط به حق و طلب ۶۶الف – دعوای مستقیم پرداخت ۶۶ب– دعوای مستقیم ضمانت ۷۳گفتار دوم : شرایط لازم جهت اقامه دعوای غیرمستقیم ۷۵بند اول : شرایط مربوط به بدهکار اصلی ۷۵الف – اعسار یا زیادتی اعسار ۷۶ب – اهمال در مطالبه دین ۷۸ج– ضرورت حضور بدهکار اصلی در دعوا ۷۹بند دوم : شرایط مربوط به بستانکار ۸۱بند سوم : شرایط مربوط به حق و طلب ۸۲بند چهارم : شرایط مربوط به اقامه دعوا

الف – حقوق ودعاوی قابل اعمال ۸۵ب – حقوق و دعاوی غیر قابل اعمال ۸۶بخش سوم : تحلیل آثار و مصادیق دعوای مستقیم و دعوای غیر مستقیم

مبحث اول : تحلیل آثار دعوای مستقیم و دعوای غیر مستقیم

گفتار اول : تحلیل آثار دعوای مستقیم

بند اول : تحلیل آثار در رابطه با خواهان و ثالث خوانده

الف : دعوای مستقیم پرداخت

ب: دعوای مستقیم ضمانت

بند دوم : تحلیل آثار در رابطه بین خواهان و مدیون میانی

الف– آثار اصلی تضامن۱۰۲ ب – آثار ثانوی تضامن۱۰۲ بند سوم: تحلیل آثار در رابطه بین خواهان و طلبکاران مدیون میانی و مدیون فرعی

الف : در رابطه با خواهان و طلبکاران مدیون میانی

۱– دعوای مستقیم پرداخت

۲– دعوای مستقیم ضمانت

ب: در رابطه بین خواهان و طلبکاران مدیون فرعی

گفتار دوم : تحلیل آثار دعوای غیر مستقیم ۱۰۹بند اول : در رابطه با خواهان ومدیون اصلی

بند دوم : در رابطه با بدهکار فرعی

بند سوم : در رابطه با طلبکار

الف : انتفاع طلبکار از نتیجه دعوا

ب : تزاحم طلبکاران

مبحث دوم : مصادیق مصرح و غیر مصرح دعوای مستقیم و دعوای غیر مستقیم

گفتار اول : مصادیق مصرح دعوای مستقیم و دعوای غیر مستقیم

بند اول : مواد

و

قانون امور حسبی

بند دوم : ماده

قانون اعسار

بند سوم : ماده

قانون تجارت ۱۳۳الف : تحلیل نظری ماده

قانون تجارت ب : تحلیل آراء محاکم نسبت به اعمال ماده

قانون تجارت بند چهارم : ماده

قانون آیین دادرسی مدنی

الف : تحلیل نظری ماده

قانون آیین دادرسی مدنی ب : تحلیل آراء با استناد به اعمال ماده

قانون آیین دادرسی مدنی

گفتار دوم : مصادیق غیر مصرح قانونی دعوای مستقیم

بند اول : دعوای مستقیم در روابط کارگر و کارفرما

بند دوم : دعوای مستقیم در مقررات بیمه ای

الف : بررسی نظری دعوای مستقیم در مقررات بیمه ای ب: تحلیل آراء محاکم جهت اعمال دعوای مستقیم در مقررات بیمه ای بند سوم : در روابط موجر و مستاجر

الف : تحلیل نظری دعوای مستقیم در روابط موجر و مستاجر ب : تحلیل آراء محاکم ، جهت اعمال دعوای مستقیم در روابط موجر و مستاجر بند چهارم : در روابط خریدار و فروشنده یا تولید کننده

الف : تحلیل نظری دعوای مستقیم در روابط خریدار و فروشنده میانی یا تولید کننده ب : تحلیل آرا در روابطه با خریدار و فروشنده یا تولید کننده بند پنجم : در روابط موکل و وکیل اول و وکیل جانشین ۱۹۷الف : حقوق ایران ب : حقوق فرانسه ج : حقوق سایر کشورها نتیجه گیری

منابع و مآخذ۲۱۰

کلیدواژه ها

• دعوای مستقیم
• دعوای غیر مستقیم
• دعوی حقوقی
• طرفین عقد
• انعقاد قرارداد
• شخص ثالث
• تعهد
• قواعد و مقررات الزامی
• مدیون
• مطالبه خسارت کردن
• مصداق
• مطالعه تطبیقی