بررسی تطبیقی مبانی مسیولیت مدنی در حقوق ایران و عراق
 | |
| عنوان | بررسی تطبیقی مبانی مسیولیت مدنی در حقوق ایران و عراق |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | ناصر یوسفی |
| استاد راهنما | سیاوش ستوده |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل |
بررسی تطبیقی مبانی مسیولیت مدنی در حقوق ایران و عراق عنوان پایان نامه ای است که توسط ناصر یوسفی، با راهنمایی سیاوش ستوده در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل دفاع گردید.
چکیده
از مطالعه و بررسی نظام مسیولیت در حقوق اسلامی و ملاحظه نظر فقیهان و دانشمندان اسلامی بر می آید که ، مبنای مسیولیت در فقه، فقط بر یک مبنا استوار نبوده است، بلکه در موارد مختلف و با توجه به موقعیتهای گوناگون، درجه مسیولیت متفاوت است. اصیل مسیولیت در فقه بر مبنای اتلاف، اسیتوار می باشد. البته لازم به ذکر است که فقها اتلاف را به : اتلاف به مباشرت و اتلاف به تسبیت تقسیم مینمایند و برای هر کدام شرایطی برای ایجاد مسیولیت لازم میدانند، مثلا : در اتلاف به مباشیرت، تنها فعل ارتکابی و ضرر وارد آمده، مهم است و رابطه سببیت در اینجا خیلی پیچیده نیست. بلکه آن چرا که اینجا میتوان رابطه سببیت نامید، همان رابطه علیت می باشد، در حالی که در اتلاف به تسبیب رابطه سببیت مهم میباشد، چرا که اگر این رابطه وجود نداشته باشید، نمیتوان مسیولیت را اعمال نمود . همچنین نقش اراده نیز در این دو نوع اتلاف، مستقیم و غیرمستقیم متفاوت اسیت. در اتلاف مسیتقیم، اگر متلف اراده نداشته باشید، باز هم مسیول است ولی در اتلاف غیرمستقیم، در صورت وجود مباشر، سببی که اراده نداشته باشید، مسیول شناخته نمیشود. در اتلاف مستقیم، تقصیر شرط نیست ولی در اتلاف غیرمستقیم، تقصیر شرط است و میتوان گفت که در این نظام حقوقی، جبران خسارت زیاندیده بیش از مکافات دادن به عامل آن مورد توجه است. قانونگذار هیچ ضرری را جبران نشده باقی نمیگذارد، هر چند که عامل ورود آن مقصر نیز نباشد. منتهی نکتهای را که بایستی توجه داشت این است که : ضرر در صورتی جبران میشود که ناروا و غیرعادلانه باشد. لزوم ناروایی ضرر در بیشتر موارد ایجاب میکند که وارد کننده زیان، مقصر باشید و گاه نیز بدون تقصیر هم این شیرط تحقق مییابد. در حقوق اسلام و کشورهای اسلامی مانند عراق، همین اندازه که در نظر عرف بتوان اضرار ناروایی به کسی نسبت داد، او ضامن جبران خسارت می شود و در این راه، وضع روانی و جسمی این عامل، سهم ناچیز دارد . جایی که مبنای ضمان تقصیر است، این مفهوم جنبه نوعی دارد و معیار داوری درباره آن، نظر عرف است. از طرف دیگر، در موارد مسیولیت بر مبنای اتلاف مستقیم و مباشرت، بیشیتر با نظریه خطر نزدیک میشود . آن چرا که در حقوق غرب به عنوان نظریه تضمین حق ارایه شده است، در فقه نیز مسیولیت عینی غاصب مورد پذیرش قرار گرفته اسیت و آنچه که در حقوق امروزی در حقوق برخی از کشیورها به عنوان سوء استفاده از حق و یا اسیتفاده بدون جه ت، مطرح میشود در فقه نیز تحت عنوان لاضرر و لاضرار، بحث شده است و مزیت و برتری نظریات فقها در مبنای مسیولیت این است که همه نظریات را پذیرفته اند ولی هر یک از آنها در جای بخصوص قابل اعمال میدانند.
ساختار و فهرست پایان نامه
چکیده فارسی
مقدم ه
فصل او ل– کلیات تحقی ق
فصل دوم– مبانی نظر ی
مبح ث اول– مسیولی ت و انواع آن
گفتار اول– مفهوم مسیولیت
گفتار دوم– انواع مسیولیت
بند
– مسیولیت اخلاق ی
بند
– مسیولیت حقوقی
مبح ث دو م– محتوای مسیول ی ت مدنی
گفتار اول– مسیولی ت قراردادی
بند
– تعهد به وسیل ه
بند
– تعهد به نتیجه
گفتار دوم– مسیولی ت قهری
مبح ث سو م– ارکان مسیولی ت
گفتار اول– وجود ضرر
بند
– مفهوم ضر ر
بند
– اقسام ضر ر
الف– ضرر مالی یا مادی
ب– تلف یا نقصان عینی
پ– تلف منفعت عین
ت– محرومیت از نیروی کار
ث– محرومیت از سود در نتیجه از دست دادن فرصت انعقاد معامله
ز ج– ضرر معنوی
چ– ضرر جسمی
ح– فوت فرصت
خ– ضرر قابل جبران
د– ضرر باید مسلم باشد
ذ– مستقیم بودن خسارت و ضرر
ر– جبران نشده باشد
گفتار دوم– فعل زیانبار
بند
– عنصر مادی فعل زیانبار
الف– تقصیر با فعل مثبت ۴۲
– تجاوز از تکلیف عمومی احتیاط و حصری نبودن اعمال زیانآور ۴۲
– دایره شمول فعل مثبت و مصداقهای سه گانه ۴۳
– نمره تقسیمبندی و اثر تقصیر در تحقق مسیولیت
ب– شرایط فعل مثبت زیانبار و زیانها ۴۵
– خارجی بودن اعمال مثبت و ذهنی نبودن آنها ۴۵
لزوم جبران زیانهای معنوی – عدم اشنواط مادی بودن زیانها
ج– اقسام ترک فعل ۴۶
–ترک فعل در حین انجام عمل ۴۶
– ترک فعل مستقل ۴۷
– خودداری و امتناع محض بدون وجود یا تکلیف قانونی خاص
بند
– عنصر معنوی فعل زیانبار
الف– نقش اراده و تمیز در تشخیص انواع تقصیر ۴۷
– اراده مبنای تمیز و تشخیص بین انواع تقصیر ۴۷
– وجوه افتراق تقصیر غیرعمدی و عمدی از نظر ترتب آثار و احراز قصد
بند
– عنصر قانونی فعل زیانبار
الف– مفهوم غیرقانونی بودن
ح
– معنا و چهرههای گوناگون تجاوز ۴۹
– ضابطه و معیار تجاوز ۵۰ گفتار س وم– رابطه سببیت
بند
– احراز رابطه سببیت از میان حوادث متعدد
الف– نحوه احراز رابطه سببیت
ب– تعیین سبب از میان حوادث احتمالی
پ– تعیین سبب از میان حوادث متعدد
ت– لزوم رابطه سببیت
ث– اجتماع اسباب
فصل سوم – مبا نی مسیول یت مدنی د ر فقه و حقوق ایران و عراق
مبح ث اول– نظر یه تقصی ر
گفتار اول– تعریف لغ وی
گفتار دوم– تعریف اصطلاحی و کاربردی
مبح ث دو م– نظ ریه ا یجاد خطر
گفتار اول– تعریف لغ وی
گفتار دوم– تعریف اصطلاحی و کاربردی
مبح ث سو م– نظریه تضمین حق
گفتار اول– تعریف لغ وی
گفتار دوم– تعریف اصطلاحی و کاربردی
مبح ث چهار م– قاعده اتلا ف
گفتار اول– اتلاف به مباشرت
گفتار دوم– اتلاف به تسبیب
ط مبح ث پنج م– قاعده ضما ن
گفتاراول– تعریف لغ وی
گفتار دوم– تعریف اصطلاحی و کاربردی
مبح ث شش م– قاعده لاضرر و مسیولی ت مدن ی
گفتار اول– تعریف قاعده
گفتار دوم– رابطه قاعده و مسیولی ت مدنی
مبحث هفتم– قاعده تحذیر و مسیولیت مدن ی
گفتار اول– تعریف قاعده
گفتار دوم– رابطه قاعده و مسیولی ت مدنی
مبح ث هشتم– مسیولی ت مد نی در حقوق عرا ق
گفتار اول– خسارت در حقوق عراق
گفتار دوم– الزام قانونی
گفتار سوم– محدودی ت مسیولیت
مجازات تاخیر گفتار چهارم– جریمهها
گفتار پنجم– مبانی مسی ولی ت مدن ی در قراردادها در حقوق عراق
بند
– تعهدات و حقوق پیمانکار
بند
– تعهدات و حقوق کارفرما
بند
– فسخ قرارداد ساخت و سا ز
فصل چهارم – برر سی تط بیقی مبا نی م سیول یت مد نی در حقوق ایران و عراق
مبح ث اول– بررسی شرا یط حقوق و مسیولی ت مدنی در ایران و عرا ق
گفتار اول– فعل نامشروع
گفتار دوم– خسارت
ی مبح ث دو م– آثار مس یولی ت مدنی در حقوق ایران و عرا ق
گفتار اول– موارد خاص
بند
– مس یولی ت ناشی از فعل غی ر
بند
– مس یولی ت ناشی از عمل اشیاء
الف– مسیولی ت ناشی از فعل حیوانات
ب– مس یولی ت ناشی از انهدام ساختمان
ج– نظریه عمومی مس یول یت ناشی از عمل اشی اء
گفتار دوم– خسارت در حقوق ایران و عراق
بند
– خسارت در حقوق ا یرا ن
الف– خسارت
ب– قابل پیش بی نی بودن زیان و رابطه آن با تقص یر در حقوق ایران
پ– بیت المال
ت– مسیولی ت مدنی
بند
– خسارت در حقوق عرا ق
الف– الزام قانونی
ب– محدودی ت مسیولی ت
فصل پنج م– نتیجهگیر ی
پیشنهادا ت
منابع فارس ی
منابع عرب ی
چکیده انگلیسی
کلیدواژه ها
- مسیولیت مدنی
- ضرر
- فعل زیانبار
- رابطه سببیت
- حقوق ایران
- حقوق عراق