بررسی تطبیقی ولایت بر اولاد در فقه و حقوق ایران مصر و سوریه

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بررسی تطبیقی ولایت بر اولاد در فقه و حقوق ایران مصر و سوریه
عنوانبررسی تطبیقی ولایت بر اولاد در فقه و حقوق ایران مصر و سوریه
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوایرج زاهدی مریان
استاد راهنمامحمدرضا شرافت پیما
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۹
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی



بررسی تطبیقی ولایت بر اولاد در فقه و حقوق ایران مصر و سوریه عنوان پایان نامه ای است که توسط ایرج زاهدی مریان، با راهنمایی محمدرضا شرافت پیما در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

در فقه امامیه ولایت قه–ری اصلی مبتنی بر مق–ررات شرعی بوده که به پدر و جدپدری اعطا شده و برعدم ولایت مادر اجماع شده است. قانون مدنی به پی–روی از فقه امامیه، ولایت قه–ری را به پدر و جد پدری اختص–اص داده و م–ادر را از این ح–ق مح–روم ساخته است. در فقه حنفی و حقوق سوریه و مصر نیز ولایت قهری یا قانونی همانند فقه امامیه و حقوق ایران با پدر و جد پدری است، اما جد پدری از لحاظ درجه و مرتبه بعد از وصی منصوب از طرف پدر قرار دارد و در حقوق سوریه دامنه ولایت قهری گسترده تر بوده و علاوه بر صغار و مجانین، شامل معتوه(کم عقل) و مغفل(نادان و کندذهن) نیز می گردد. اگرچه پدر و جد پدری از جانب خداوند میتوانند به عنوان ولی قهری در اداره امور مالی و غیرمالی مولی علیه دخالت کنند بدون اینکه حاکم یا هر مرجع قانونی دیگری در اعمال آنها نظارت داشته باشد اما این بدین معنی نیست که دایره اختیارات ولی قهری نامحدود است و میتواند هر عملی ولو به ضرر مولی علیه باشد را انجام دهد، آنچه که اختیارات گسترده ولی قهری را محدود میکند غبطه و مصلحت مولی علیه است. در حقوق مصر و سوریه صریحا به قاضی اجازه داده اند که اختیارات ولی قانونی را در صورت لزوم مح–دود و حتی او را برکنار نماید، به علاوه در قوانین مصر و سوریه تعیین امین –موقت را در صورت غیبت یا زندانی شدن ولی قهری یا وجود مانع در راه انجام وظیفه او و نبود ولی دیگر پیش بینی کرده اند. ضمانت اجرای تکالیف ولی قهری به عزل از ولایت محدود نمی شود، آنان نیز مانند سایر مکلفان نسبت به آثار بیمبالاتی و خودداری از انجام تکالیف خویش مسیولیت مدنی و کیفری دارند، در این پژوهش که به روش کتابخان های انجام می گیرد موضوع و ماهیت ولایت، شرایط و موانع ولی، احکام و آثار ولایت بر اولاد و خلا های قانونی موجود در این زمینه، مورد بررسی تطبیقی در فقه و حقوق ایران، مصر و سوریه قرار می گیرد.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

مقدمه

الف: بیان مسیله

ب: سوابق تحقیق

ج: سوالات تحقیق

د: فرضیه های تحقیق

ذ: اهداف تحقیق

اهداف اصلی

اهداف فرعی

ر: جنبه جدید بودن و نو آوری در تحقیق

ز: روش تحقیق

ط: ساختار تحقیق

فصل اول: کلیات تحقیق مبحث اول: مفاهیم و تعاریف

گفتار اول: مفهوم ولایت و اقسام آن

بند اول: ولایت در لغت و اصطلاح

بند دوم: انواع ولایت در فقه

الف)– اقسام ولایت به اعتبار سبب

ب)– اقسام ولایت به اعتبار مولی علیهم

ج)– اقسام ولایت به اعتبار کمال و بلند مرتبه بودن آن

بند سوم: انواع ولایت در حقوق مدنی

گفتار دوم: رابطه ولایت و مفاهیم مشابه

بند اول: حضانت و ارتباط آن با ولایت

بند دوم: ولی خاص و ارتباطآن با ولایت

بند سوم: قیم و ارتباطآن با ولایت

بند چهارم: وصایت و ارتباط آن با ولایت

بند پنجم: ولایت بر فرزند خوانده

بند ششم: ولایت مادر

بند هفتم: نمایندگی

گفتار سوم: موضوع و دامنه ولایت

بند اول: مراتب ولایت قهری

بند دوم: موضوع ولایت

بند سوم: قلمرو و دامنه ولایت

مبحث دوم: مبانی و ادله فقهی و حقوقی ولایت بر اولاد

گفتار اول: مبانی ولایت بر اولاد

بند اول: مبنای عقلی

بند دوم: مبانی فقهی ولایت برکودکان

الف: قاعده ﻻضرر و حق اولاد بر داشتن ولی

ب: قاعده نفی عسر و حرج و حق اولاد بر داشتن ولی

بند سوم: مبانی حقوقی ولایت بر اولاد

گفتار دوم: ادله فقهی و روایی ولایت

بند اول: ادله فقهی ولایت بر اموال صغار

بند دوم: ادله فقهی ولایت وصی بر اموال صغار

فصل دوم: ب–ررس–ی فقه–ی و حق–وق–ی ماهیت، ش–رایط، موان–ع و قلم–رو ولایت درفق–ه و حق–وق ای–ران، مص–رو س–وریه مبحث اول: بررسی ماهیت و شرایط ولایت بر اولاد

گفتار اول: ماهیت ولایت در فقه و حقوق ایران، مصر و سوریه

بند اول: ماهیت ولایت و حضانت در فقه و حقوق ایران

بند دوم: ماهیت ولایت و حضانت در فقه حنفی مصر و سوریه

گفتار دوم: شرایط ولایت در فقه و حقوق ایران، مصر و سوریه

بند اول: شرایط مولی علیه در فقه و حقوق ایران

بند دوم: شرایط مولی علیه در فقه و حقوق مصر و سوریه

بند سوم: شرایط ولی

بند چهارم: شرایط لازم برای دارا شدن ولایت قهری

الف: وجود رابطه ابوت

ب: عقل ولی

ج: بلوغ ولی

د: آزاد بودن ولی

ر: قدرت بر نگهداری و سرپرستی کودک (مولی علیه)

ز: شایستگی اخلاقی ولی

س: مسلمان بودن ولی

ش: سکنی در محل ثابت

بند پنجم: شرایط قیم

بند ششم: شرایط وصی منصوب از طرف ولی قهری

مبحث دوم: موانع ولایت بر اولاد

گفتار اول: زوال عقل ولی

گفتار دوم: کفر ولی

گفتار سوم: انحطاط اخلاقی و ناتوانی جسمانی ولی

گفتار چهارم: ازدواج مادر

مبحث سوم: وظایف و اختیارات ولی در فقه و حقوق ایران، مصر و سوریه

گفتار اول: تکالیف و وظایف ولی در برابر مولی علیه

بند اول: وظایف مالی اولیاء قهری

بند دوم: وظایف و تکالیف غیر مالی ولی

بند سوم: وظایف ولی نسبت به فرزند خوانده

بند چهارم: وظایف قیم

بند پنجم: وظایف و مسیولیت های وصی

گفتار دوم: حدود اختیارات ولی قهری و قیم

حدود اختیارات ولی قهری

حدود اختیارات مالی ولی قهری

الف: ملاک جواز تصرف ولی قهری

ب: تکلیف تصرفات پدر و جدپدری

حدود اختیارات غیر مالی ولی قهری

الف: نظارت بر نگاهداری و تربیت فرزند

ب: دخالت و نظارت در ازدواج

ج: اجازه خروج از کشور

د: اعطای اذن و برایت قبل از عمل جراحی

حدود اختیارات قیم

الف)– معاملات ممنوع

ب)– معاملات محتاج به اجازه

ج)– معاملات بینیاز از اجازه

حدود اختیارات ولی و رعایت مصلحت مولی علیه

الف: ادله فقهی اعتبار مصلحت در اعمال ولایت

ب: رعایت مصلحت مولی علیه در حقوق مدنی

مبحث چهارم: پایان ولایت بر اولاد در فقه و حقوق ایران، مصر و سوریه

گفتار اول: پایان مدت ولایت

بند اول: پایان ولایت در فقه و حقوق ایران

بند دوم: پایان ولایت در فقه و قانون مصر و سوریه

گفتار دوم : پایان ولایت به واسطه سقوط ولایت

بند اول: عدم لیاقت ولی قهری

بند دوم: عدم رعایت غبطه و مصلحت مولی علیه

بند سوم: کبر سن یا بیماری ولی

بند چهارم: عدم امانت ولی

بند پنجم: غیبت داشتن یا در حبس بودن ولی

بند ششم: : عزل ولی

بند هفتم : ازدواج مجدد مادر

بند هشتم: حجر ولی

بند نهم: فوت ولی

ولایت طفل پس از فوت والدین در قانون ایران

ولایت طفل پس از فوت والدین در قانون مصر و سوریه

ادامه ولایت قهری پس از فوت یا احراز عدم صلاحیت ولی

بند دهم: کفر ولی قهری

فصل سوم: اح–کام و آث–ار ولایت ب–ر اولاد در فق–ه و حق–وق ای––ران، مص––ر و س–وری–ه مبحث اول: احکام ولایت بر اولاد

گفتار اول: هزینه های ولایت

بند اول: نفقه مولی علیه

بند دوم: هزینه نگهداری مولی علیه

بند سوم : اجرت ولی

گفتار دوم: چالشها و خلا های قانونی ولایت

بند اول: اختیارات جد پدری

بند دوم: عدم نظارت دادستان بر عملکرد جد پدری

بند سوم: مشکلات اجرایی در جبران خسارت وارده بر اموال صغیر

بند چهارم: صعوبت اثبات خیانت ولی در اموال مولی علیه

بند پنجم: عدم ولایت مادر بر کودک؛ خلاها و چالش های ناشی از آن

مبحث دوم: آثار و ضمانت اجرا

گفتار اول: تخلفات اولیاء قهری

بند اول: تفریط ولی قهری

بند دوم: تعدی ولی قهری

الف: اقدامات مضر به حال مولی علیه

ب: امور مضر طبیعی و عادی

گفتار دوم: مسیولیت ولی قهری

بند اول: مسیولیت مدنی ولی قهری

اقسام امانت

بند دوم: مسیولیت کیفری ولی قهری

گفتار سوم: ضمانت اجرای تخطی از ولایت

بند اول: جبران خسارت

بند دوم: عزل ولی

بند سوم: ضم امین

نتیجه گیری

فهرست منابع

ABSTRACT

کلیدواژه ها

  • ولایت بر اولاد
  • ولی قهری