بررسی جرم بغی در پرتو قانون مجازات اسلامی سال 1392
 | |
| عنوان | بررسی جرم بغی در پرتو قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲ |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | لیلا شیخانی |
| استاد راهنما | مرتضی ناجی زواره |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۳ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی |
بررسی جرم بغی در پرتو قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲ عنوان پایان نامه ای است که توسط لیلا شیخانی، با راهنمایی مرتضی ناجی زواره در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.
چکیده
یکی از عناوین مهم و حایز اهمیت مورد بحث در فقه و شرع بغی است. بغی واژه ای قرآنی و از عناوین نام آشنا در فرهنگ اسلامی است. به جهت بار سیاسی و حقوقی آن مورد توجه فقها و حقوقدانان قرار گرفته است. تعریف و احکامی را که فقها در کتاب های فقهی برای این جرم ارایه کرده اند، محدودتر از آن چیزی است که از آیات و روایات فهمیده می شود.وجه تسمیه این کلمه بغی آیه نهم سوره حجرات است که اکثر فقها به استناد این آیه شریفه بغی خروج بر امام عادل تعریف کرده اند. جرم بغی در قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۷۵ با مسامحه قانونگذار با جرم محاربه ادغام و دارای عنوان و مجازات یکسانی بود. که مورد اعتراض حقوقدانان و فقها قرار گرفت، خوشبختانه قانونگذار در سال ۱۳۹۲ باتصویب قانون مجازات اسلامی جرم بغی از جرم محاربه مجزا ساخته و مجازات جداگانه برای آن در نظر گرفت. عناصر قانونی این جرم مواد ۲۸۷ و ۲۸۸ است. ماده ۲۸۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، جرم بغی را علیه حکومت معرفی می کند و اشعار می دارد: گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران قیام مسلحانه کند. باغی محسوب می شود؛ و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به مجازات اعدام محکوم می گردند. ماده ۲۸۸ قانون مجازات اسلامی نیز بیان می دارد: هرگاه اعضای گروه باغی ، قبل از درگیری و استفاده از سلاح، دستگیر شوند، چنانچه سازمان و مرکزیت آن وجود داشته باشد به حبس تعزیری درجه سه و در صورتی که سازمان و مرکزیت آن از بین رفته باشد حبس تعزیری درجه پنج محکوم می شوند. ما در این پایان نامه این جرم را از لحاظ فقهی و حقوقی بررسی کرده و با ذکر نظرات مختلف فقهای مذاهب اسلامی و دیدگاه های حقوقی به این نتیجه دست یافته ایم که جرم بغی در دیدگاه فقها باعث تهدید حاکم اسلامی و به دنبال آن حکومت اسلامی و در نهایت تضعیف دین است در حالی که در قانون مجازات اسلامی بیش از آنکه به جنبه فقهی آن اهمیت دهند، تامین وحفظ نظام مدنظر بوده و در حالی که با درنظر گرفتن مقوله فقهی و ادغام آن با جنبه سیاسی امنیتی نه تنها نظام اسلامی مورد مخاطره قرار نمی گیرد، بلکه هدف فقها نیز تامین می گردد.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
تعریف مساله تحقیق ۲
دلیل انتخاب موضوع ۳
پیشینه موضوع ۳
پرسش های تحقیق ۴
فرضیه های تحقیق ۵
فصل اول: ۶
بررسی مفهومی بغی و سابقه ی تاریخی آن در اسلام ۶
مبحث اول بررسی مفهومی بغی ۷
گفتار اول: بغی در لغت ۷
گفتار دوم– بغی در اصطلاح ۸
مبحث دوم– سیر تاریخی بغی و باغی ۱۰
گفتار اول– عصر پیامبر اکرم(ص) ۱۰
گفتار دوم– عصر خلفای صدر اسلام ۱۱
گفتار سوم– عصرامیرالمومنین(علیه السلام) ۱۲
الف– طلحه، زبیر، عایشه و جنگ جمل ۱۲
ب– جنگ صفین و معاویه ۱۳
ج– جنگ نهروان و خوارج ۱۴
فصل دوم: ۱۶
بررسی فقهی جرم بغی ۱۶
مبحث اول– بررسی فقهی جرم بغی ۱۷
گفتار اول– بغی در فقه امامیه ۱۷
الف– شیخ طوسی ۱۸
ب– ابن ادریس حلی ۱۸
ج– سید مرتضی (علم الهدی) ۱۸
د– شیخ قاضی ابن براج ۱۹
ه–– محقق حلی ۱۹
و– صاحب جواهر ۱۹
ز– شهید اول ۲۰
ط– علامه طباطبایی ۲۰
ی– امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) ۲۱
گفتار دوم– بغی در مذهب عامه ۲۳
الف– مذهب مالکی ۲۳
ب– مذهب شافعی ۲۴
ج– مذهب حنفی ۲۵
د– مذهب حنبلی ۲۵
مبحث دوم– مصادیق بغی در قرآن کریم،نهج الفصاحه و نهج البلاغه ۲۶
گفتار اول– بغی در قرآن کریم ۲۶
گفتار دوم– بغی در نهج الفصاحه ۲۷
گفتار سوم– بغی در نهج البلاغه ۲۸
مبحث سوم– ادله بغی ۲۹
گفتار اول– قرآن ۲۹
گفتار دوم– روایات ۳۲
گفتار سوم– سیرهمعصومین ۳۶
گفتار چهارم– عقل ۳۷
گفتار پنجم– اجماع ۳۷
مبحث چهارم– شرایط تحقق بغی در فقه ۳۸
گفتار اول– شرایط عام ۳۸
گفتار دوم– شرایط خاص ۳۸
الف– مسلمان بودن باغیان ۳۸
ب– بهره مند از قدرت مادی ۳۹
ج– دسته جمعی بودن شورش ۴۰
د– وجود تاویل و توجیه شرعی ۴۱
ه–– خروج بر حاکم عادل ۴۱
و– مشروعیت نظام حاکم ۴۳
ز– داشتن فرمانده و رهبر ۴۳
ط– خروج بغات از سیطره حکومت امام ۴۳
مبحث پنجم– اقسام شورش ۴۵
گفتار اول– شورش عقیدتی ۴۵
گفتار سوم– شورش اقلیت های مذهبی ۴۶
گفتار چهارم– شورش فرق ضاله ۴۶
مبحث ششم– رکن معنوی بغی ۴۶
مبحث هفتم– احکام مجازاتها ۴۷
گفتار اول– باغیان فاقد تشکیلات ۴۹
گفتار دوم– باغیان دارای تشکیلات ۵۰
مبحث هشتم– بررسی مسایل پیش آمده قبل از نبرد با بغات ۵۱
گفتار اول– مذاکره با باغیان قبل از اقدام نظامی ۵۱
گفتار دوم– حکم فقها درباره ارتباط نبرد با باغیان ۵۱
گفتار سوم– مقابله نظامی با باغیان ۵۲
گفتار چهارم– تنبه باغیان و بازگشت به امر الهی ۵۳
مبحث نهم– جنگ با باغیان و بررسی مسایل پیش آمده در طول نبرد با آنها ۵۴
گفتار اول– پایان جنگ با باغیان و بررسی مسایل آن ۵۷
الف– جنازه اهل عدل و اهل بغی ۵۸
ب– فراریان و مجروحین اهل بغی ۵۹
ج– اسیران اهل بغی ۶۱
د– زن و فرزندان اهل بغی ۶۲
ه–– اموال باغیان ۶۲
و– توبه اهل بغی ۶۵
ز– غلبه اهل بغی بر اهل عدل و بررسی مسایل آن ۶۶
فصل سوم: ۶۸
بررسی حقوقی جرم بغی ۶۸
مبحث اول– حقوق مردم درحکومت ۶۹
گفتار اول– حقوق سیاسی ۷۰
الف– حق تشکیل حزب ۷۱
ب– حق شرکت درانتخابات ۷۲
گفتار دوم– حقوق اجتماعی– اقتصادی ۷۲
الف– آزادی ۷۳
۱– آزادی فردی ۷۳
۲– آزادی فکر ۷۴
۳– آزادی تعلیم و تربیت ۷۵
۴– آزادی بیان ۷۵
ب– بهره مندی از حقوق اقتصادی ۷۶
ج– بهره مندی ازمشاغل دولتی ۷۶
گفتار سوم– حقوق قضایی ۷۷
الف– تساوی در برابر قانون ۷۸
ب– حقوق مردم در دادرسی ها ۷۸
مبحث دوم– بغی در قوانین موضوعه ۷۹
گفتار اول– سیر تحولات تقنینی بغی در قوانین موضوعه ایران ۷۹
الف– ایران قبل ازمشروطیت ۸۰
ب– ایران در دوران انقلاب مشروطه وبعد از آن ۸۲
گفتار دوم– بغی در قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ ۸۶
الف– قیام مسلحانه در برابر حکومت اسلامی ۸۷
– بررسی ایرادات ماده ۱۸۶ ۸۹
ب– طرح قیام مسلحانه ۹۰
ج– نامزد پست مهم کودتا شدن ۹۳
د– طریقه اثبات قیام مسلحانه ومجازات آن ۹۵
مبحث سوم– بررسی جرم بغی در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ۹۸
گفتار اول– بررسی عناصر ماده
قانون مجازات اسلامی ۱۰۱
گفتار سوم– مجازات باغیان ۱۱۴
گفتار چهارم– راه های ثبوت جرم بغی ۱۱۶
ب– شهادت شهود ۱۱۸
ج– علم قاضی ۱۱۹
گفتار پنجم– معافیت از مجازات بغی ۱۲۰
گفتار ششم– شروع به جرم ۱۲۳
گفتار هفتم– معاونت در جرم بغی ۱۲۴
گفتار هشتم– دادگاه صالح رسیدگی کننده به جرم بغی ۱۲۶
گفتار نهم– مقایسه جرم بغی با سایر جرایم ۱۲۷
الف– مقایسه جرم بغی با محاربه ۱۲۷
ب– فرق باغی با مفسد فی الارض ۱۲۹
ج– مقایسه جرم بغی با جرم سیاسی ۱۳۱
نتیجه گیری ۱۳۳
منابع و مآخذ ۱۳۷
کلیدواژه ها
- بغی
- بغی (فقه)
- قانون مجازات اسلامی
- جرم انگاری
- حکومت اسلامی
- جرم