بررسی حدود تمکین زوجه در فقه امامیه و حقوق ایران

عنوان	بررسی حدود تمکین زوجه در فقه امامیه و حقوق ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	محیا صابرماهانی
استاد راهنما	علی عارفی مسکونی
استاد مشاور	ایوب احمدپور
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه شهید باهنر کرمان

بررسی حدود تمکین زوجه در فقه امامیه و حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط محیا صابرماهانی، با راهنمایی علی عارفی مسکونی و با مشاوره ایوب احمدپور در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید باهنر کرمان دفاع گردید.

چکیده

تمکین دارای دو معنی خاص و عام می باشد , منظور از تمکین عام این است که زن وظایف خود نسبت به شوهر را انجام دهد و ریاست شوهر را در حدود قانون و متعارف در امور خانواده بپذیرد . ضابطه تمکین عام رفتار انسانی متعارف است . تمکین خاص بدین معناست که زن به طور متعارف با شوهر رابطه جنسی داشته باشد که البته این مورد فقط در مورد زن نیست و مرد هم وظیفه دارد در حدود متعارف نیازهای جنسی همسرش را برطرف سازد . ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی وظایف زوجیت را تعریف و تفسیر کرده است , در این ماده آمده است هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نیست و علاوه بر آن امکان طرح دعوای الزام به تمکین وجود دارد که البته برخی آن را مخالف شان انسانی می دانند اما باید گفت که اجرای هر امر نسبت به کیفیت مخصوصی ست که در آن امر می توان جریان داد ؛ در تمکین همین که زوجه به دست شوهر سپرده شود و در یک خانه اسکان داشته باشد , کافی ست و از این جهت مانعی برای اجرای حکم وجود نخواهد داشت . فقها نیز با عنایت به قرآن کریم سه مرحله برای برقراری روابط عاطفی و جنسی ارایه داده اند که عمل به مرحله دوم یا سوم , مشروط به عدم تاثیر مرحله قبل می باشد .مرحله اول پند و اندرز زوجه ( فعظوهن آیه ۳۴ سوره نساء ) مرحله دوم کناره گیری از بستر ( واهجروهن فی المضاجع ) و مرحله سوم ضرب زوجه ( واضربوهن ) است , که البته این تنبیه در حد خفیفی جایز شمرده شده تا در واقع , نوعی ضربه عاطفی به زن وارد شود که شدتش از دوری نمودن در بستر کمی بیشتر باشد . بر اساس صریح آیه قرآن این روش فقط بعد از موعظه و نصیحت کردن زن و دوری از بستر قابل اجرا است . تنبیه فقط در مورد عدم همراهی زن در روابط جنسی توصیه شده است و در هیچ مشکل خانوادگی دیگری نمی توان از آن استفاده نمود . با این همه شرایطی وجود دارد که زوجه می تواند از تمکین خودداری نماید مثل زمانی که در احرام به سر می برند یا در حالت حیض و نفاس زوجه ,بیماری هر یک از زوجین , در این صورت زوجه ناشزه محسوب نمی شود و نفقه ی او بر قرار است و فقط مجاز به عدم تمکین می باشد .

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

مقدمه ۱

فصل اول ۵

کلیات و مفاهیم ۵

گفتار اول – تمکین و حسن معاشرت ۶

مبحث دوم – ریاست شوهربر خانواده ۸

گفتار اول – ریاست مرد بر زن از دیدگاه برخی متقدمین ۱۰

گفتار دوم – ریاست مرد بر زن از دیدگاه برخی متاخرین ۱۱

گفتار سوم– دامنه ریاست شوهر ۱۵

مبحث سوم – نفقه زوجه ۱۵

گفتار اول – شرط وجوب نفقه ۱۷

گفتار دوم– مبنای نفقه در فقه ۱۸

گفتار سوم– مبنای حقوقی نفقه ۲۲

بند اول– ثمره عملی تفاوت دیدگاهها در باب مبنای نفقه ۲۴

گفتار چهارم– ملاک تعیین نفقه ۲۵

گفتار پنجم – مصادیق نفقه ۲۶

بند اول– حدود و مصادیق نفقه در فقه ۲۶

بند دوم– حدود و مصادیق نفقه در قانون مدنی ۲۷

گفتار ششم– ویژگی های نفقه زوجه ۲۸

بند اول– یک جانبه بودن نفقه ۲۸

بنددوم– عدم تاثیر فقر و تمکن در نفقه ۲۸

بند سوم– قابل مطالبه بودن نفقه گذشته ۲۹

بندچهارم– تناسب با وضع اجتماعی زن ۲۹

بندپنجم – مقدم بودن طلب زن ۲۹

گفتار هفتم– نفقه دوران عقد ۳۰

گفتار هشتم– نفقه نکاح منقطع ۳۱

گفتار نهم– نفقه حق است یا تکلیف ۳۲

گفتار دهم– سقوط نفقه ۳۴

گفتار یازدهم– نشوز زوج ۳۵

بند اول– دیدگاه فقها ۳۶

بنددوم– ضمانت اجرای خودداری و یا عدم تمکن مالی زوج از دادن نفقه ۳۶

مبحث چهارم – ریاست شوهر و تنبیه همسر ۳۸

فصل دوم : ۴۴

حدود تمکین زوجه و موارد مشروع عدم تمکین ۴۴

مبحث اول– تمکین زوجه ۴۶

گفتار اول– مستندات تمکین در شریعت ۴۷

گفتار دوم– ضمانت اجرا عدم تمکین ۴۷

بند اول– ضمانت اجرای حقوقی ۴۸

بنددوم –نظر فقها درباره وظیفه شوهر هنگام نشوز زوجه ۵۴

بند سوم– مراحل سه گانه از نظر علما ۵۶

گفتار سوم– راه حل رفع نشوز ۶۵

مبحث سوم– موارد غیر مالی موجه بودن عدم تمکین ۶۶

بنداول– بیماری شوهر ۶۶

بنددوم– بیماری و ناتوانی زن ۶۸

بندسوم– احتراز از محرمات ۷۰

بندچهارم– حیض و نفاس ۷۰

بندپنجم– احرام ۷۱

بندششم– انجام واجبات ۷۲

بندهفتم– خوف ضرر بدنی ,مالی یا شرافتی ۷۳

گفتار دوم – موارد مالی موجه بودن عدم تمکین ۷۵

بنداول–ضرورت تامین معاش ۷۵

بنددوم–حق حبس ۷۶

منابع : ۸۵

نتیجه گیری ۹۱

کلیدواژه ها

• تمکین
• نفقه
• نشوز
• اطاعت
• ایران
• حقوق اسلامی
• رابطه زناشویی
• زن (زوجه)
• نظام حقوقی