بررسی حقوق کودکان یتیم در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران

عنوان	بررسی حقوق کودکان یتیم در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	زهرا پوریانی
استاد راهنما	علیرضا نصیری خلیلی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر

بررسی حقوق کودکان یتیم در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط زهرا پوریانی، با راهنمایی علیرضا نصیری خلیلی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر دفاع گردید.

چکیده

یکی از مشکلات جوامع بشری از دیرباز تا کنون مسیله ی کودکان بدون سرپرست می باشد؛ کودکانی که به عللی مانند عوامل طبیعی(سیل، زلزله، قحطی، خشکسالی و... ) و یا علل غیر طبیعی( فوت یکی از والدین یا هردو، طلاق، زندانی شدن آن ها، فقر، تولد نامشروع و... ) از نعمت سرپرستی والدین خود محروم شده اند. بررسی حقوق این کودکان در فقه اسلامی تحت مساله لقیط بیان شده است و فقها حکم به وجوب ویا استحباب نگهداری از کودکان داده اند اما این تدابیر به تنهایی برای رفع مشکلات این کودکان که هر روزه در جوامع کنونی بر تعداد آن ها افزوده می شود کافی به نظر نمی رسد. هدف از این نوشتار، بررسی محورهای حمایتی از کودکان یتیم می باشد که در متون فقهی بیان شده اما منقح نشده است، به همین منظور لازم است جنبه های مختلف این موضوع از دیدگاه فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گیرد. تحقیق مذکور مبتنی بر روش توصیفی و تحلیلی می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد قرآن حاکی است که خدای مهربان نه تنها یتیم را در آیین اسلام مورد سفارش قرار داده است بلکه او در شرایع پیشین نیز، مورد حمایت قانون الهی بوده و یکی از مواثیق و پیمان هایی که خداوند در اعصار گذشته از بنی اسراییل گرفته شده است، مسیله نیکی و خوش رفتاری با یتیم می باشد. وظیفه فراهم آوردن امکانات و زمینه احقاق حقوق کودکان یتیم و به طور کلی تحقق آرمان عدالت اجتماعی برعهده دولت است. طبق نظریه خدمات عمومی، دولت موظف به مداخله در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی است و منظور از خدمت عمومی رفع نیازهای مشترک مردم است. دولت اگرچه به دلایل مشکلات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی موجود در جامعه در تحقق عدالت با دشواری هایی روبه روست، اما تحقق حداقل شرایط زندگی و تامین اجتماعی اقشار آسیب پذیر جامعه در حدی که امید به زندگی و امکان پیشرفت برای آنان وجود داشته باشد، از وظایف بدیهی هر دولتی که قبول مسیولیت می نماید می–باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

فصل اول: کلیات تحقیق ۱–۱ مقدمه

۱–۲ بیان مساله

۱–۳ اهمیت و ضرورت تحقیق

۱–۴ پیشینه تحقیق

۱–۵ اهداف تحقیق

۱–۶ سوالات تحقیق

۱–۶–۱ سوال اصلی تحقیق

۱–۶–۲ سوال های فرعی

۱–۷ فرضیات تحقیق

۱–۷–۱ فرضیه اصلی تحقیق

۱–۷–۲ فرضیه های فرعی

۱–۸ روش تحقیق

۱–۹ ساختار تحقیق

فصل دوم: مفاهیم و مبانی تحقیق ۲–۱ مفهوم یتیم و بیسرپرست

۲–۱–۱ مفهوم لغوی یتیم

۲–۱–۲ مفهوم اصطلاحی یتیم

۲–۲ جایگاه یتیم در اسلام و قرآن

۲–۳ یتیم در روایات

۲–۴ یتیم در حقوق ایران

۲–۵ بی سرپرستی در لغت و اصطلاح

۲–۶ بی سرپرستی در فقه

۲–۷ بی سرپرستی در حقوق

۲–۸ انواع بی سرپرستی در کودکان

۲–۹ حضانت

۲–۹–۱ حضانت کودک در صورت فوت یکی از والدین

۲–۹–۲ حضانت کودک پس از فوت والدین

۲–۱۰ وصی

۲–۱۱ نگاهداری و تربیت مولی علیه

۲–۱۲ اداره اموال کودک

۲–۱۳ قیم

۲–۱۴ تعدد قیم

۲–۱۵ ناظر

۲–۱۶ قیم موقت

۲–۱۷ اخذ تضمین از قیم

۲–۱۸ وظایف قیم

۲–۱۹ مسیولیت قیم در برابر کودک

۲–۲۰ موارد عزل قیم

فصل سوم: مسایل فقهی و حقوقی کودکان یتیم ۳–۱ مسیولیت های مدنی و کیفری کودکان یتیم

۳–۱–۱ حجر یتیم در فقه

۳–۱–۲ احکام مدنی تعیین ولی برای یتیم

۳–۱–۳ پرداختن زکات مال یتیم

۳–۱–۴ پرداختن خمس مال یتیم

۳–۱–۵ آزمایش رشد یتیم (صغیر)

۳–۲ وضعیت یتیم در رابطه با مسایل مالی

۳–۳ وضعیت یتیم در رابطه با بیع

۳–۴ احکام صغیر در ازدواج

۳–۵ احکام صغیر در طلاق

۳–۶ احکام کیفری یتیم

۳–۶–۱ یتیم درباب شهادت

۳–۶–۲ یتیم درباب اقرار

۳–۶–۳ صغیر و حدود

۳–۶–۴ زنای صغیر

۳–۶–۵ لواط صغیر ۵۰ ۳–۶–۶ قذف صغیر ۵۰ ۳–۶–۷ سرقت صغیر ۵۰ ۳–۶–۸ شرب خمر صغیر

۳–۶–۹ صغیر و قصاص

۳–۷ نصب وصی و قیم برای کودکان یتیم

۳–۷–۱ ولی قهری

۳–۷–۲ قیم اتفاقی

۳–۷–۳ وصی

۳–۷–۴ فرزندخواندگی در کودکان یتیم

۳–۷–۵ تعریف فرزند

۳–۷–۶ فرزندخواندگی در ایران

۳–۷–۷ قانون حمایت از کودکان یتیم

۳–۷–۸ شرایط خانواده داوطلب پذیرش کودک

۳–۷–۹ شرایط کودک

۳–۷–۱۰ تشریفات و چگونگی صدور حکم سرپرستی

۳–۷–۱۱ آثار حکم سرپرستی

۳–۸ فتوای مراجع تقلید درباره نگهداری کودکان یتیم بدون اجازه دولت

۳–۹ مسایل اجتماعی مربوط به کودکان یتیم

۳–۱۰ طرح شبه خانواده (خانه شبانه روزی)

۳–۱۱ کودکان یتیم در معرض ارتکاب جرم

فصل چهارم: حمایت از کودکان یتیم ۴–۱ حمایت از ایتام از نظر دین اسلام

۴–۲ خوردن مال یتیم

۴–۳ تحقیر کردن یتیم

۴–۴ اموال یتیم

۴–۵ شرط نزدیکی به مال یتیم

۴–۶ خوردن مال یتیم مساوی با خوردن آتش

۴–۷ چگونگی برخورد با اموال ایتام

۴–۸ رسیدگی عاطفی و معنوی به ایتام

۴–۹ نکوهش طرد یتیم و تخریب روحی و عاطفی ایتام

۴–۱۰ تکریم و احترام به یتیم

۴–۱۱ احسان به ایتام

۴–۱۲ بررسی یتیم در تفاسیر

۴–۱۳ حمایت های مالی از ایتام در اسلام

۴–۱۴ حمایت از ایتام در ایران

نتیجه گیری

پیشنهادهای تحقیق

منابع

کلیدواژه ها

• یتیم
• حقوق کودکان
• حقوق مدنی
• فقه امامیه