بررسی خیار تبعض صفقه در حقوق ایران و فقه امامیه

عنوان	بررسی خیار تبعض صفقه در حقوق ایران و فقه امامیه
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	مصطفی اخوان زنجانی
استاد راهنما	سید مرتضی نعیمی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی

بررسی خیار تبعض صفقه در حقوق ایران و فقه امامیه عنوان پایان نامه ای است که توسط مصطفی اخوان زنجانی، با راهنمایی سید مرتضی نعیمی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

خیار یا خیار فسخ اصطلاحی در فقه و حقوق به معنای حق بر هم زدن یک جانبه قرارداد است و به مفهوم اختیاری است که شخص در فسخ معامله دارد در قانون مدنی ایران به پیروی از کتب فقهی یک نظریه عمومی برای خیارات ایجاد کرد. خیار تبعض صفقه هنگامی بوجود می آید که عقد بیع نسبت به بعض مبیع به جهتی از جهات، باطل باشد که در این وضعیت خریدار می تواند یا معامله را نسبت به قسمت دیگر مبیع که صحیح بوده است نیز فسخ کند و یا آنکه معامله را نسبت به آن قسمت نگهدارد و مقدار ثمنی را که نسبت به قیمت صحیح به کل از ثمن بپردازد باطل واقع شده استرداد کند. در این پژوهش به روش تحلیلی– توصیفی به بررسی موضوع پرداخته شد. نتایج پژوهش بیانگر این موضوع بود که قاعده نفی غرر، قاعده انحلال، عقل، مهمترین مبنای خیار تبعض صفقه هستند ولی در نظر فقها و حقوقدانان قاعده لاضرر به عنوان مهمترین نظر قلمداد می شد. همچنین نتایج نشان می داد خیار تبعض صفقه در تمامی عقود معاوضی همانند عقد بیع جاری و کسی که از تبعض موضوع عقد ضرر دید، می تواند عقد را نسبت به بخش صحیح، قبول و نسبت به باطل، فسخ کند.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده:

مقدمه

الف– بیان مسیله

ب– ضرورت تحقیق

پ– پرسش های تحقیق

ت– فرضیه های تحقیق

ث– اهداف تحقیق

ج– پیشینه تحقیق

چ–نوآوری تحقیق

ح– روش تحقیق

خ– ساختار تحقیق

فصل اول–کلیات

۱–۱– مفهوم فسخ و مقایسه آن با مفاهیم مشابه

۱–۱–۱–مفهوم فسخ

۱–۱–۱–۱–مفهوم لغوی فسخ

۱–۱–۱–۲–مفهوم اصطلاحی فسخ

۱–۱–۲–مقایسه فسخ با ماهیت های حقوقی مشابه

۱–۱–۲–۱–فسخ و اقاله

۱–۱–۲–۲–فسخ و انفساخ

۱–۱–۲–۳–فسخ و رجوع

۱–۱–۲–۴–فسخ و رد مال

۱–۱–۲–۵– فسخ و بطلان

۱–۲–مفهوم خیار و انواع آن

۱–۲–۱–تعریف خیار

۱–۲–۱–۱–مفهوم لغوی خیار

۱–۲–۱–۲–مفهوم اصطلاحی خیار

۱–۲–۱–۲–۱–مفهوم خیار از منظر فقه

۱–۲–۱–۲–۲–مفهوم خیار از منظر حقوقی

۱–۲–۲–انواع خیارات

۱–۲–۳–۱–خیار از نظر زمان ایجاد

۱–۲–۳–۲–خیار از نظر زمان اعمال

۱–۲–۳–۳–خیارات از نظر فوری بودن

۱–۲–۳–۴–خیارات مهلت دار

۱–۲–۳–۵–خیارات مطلق

۱–۳– جایگاه خیارات در عقود

۱–۳–۱– امکان جریان خیار در ایقاعات

۱–۳–۲– جریان خیار در عقود

۱–۳–۲–۱– امکان خیار در عقود جایز

۱–۳–۲–۲– امکان خیار در عقود لازم

۱–۴– طرفین حق فسخ

۱–۴–۱ ذوالخیار

۱–۴–۲– من علیه الخیار

۱–۵–تبعض صفقه

۱–۵–۱–مفهوم لغوی تبعض صفقه

۱–۵–۲–مفهوم اصطلاحی تبعض صفقه

۱–۶–مفهوم خیار تبعض صفقه

۱–۶–۱–مفهوم لغوی خیار تبعض صفقه

۱–۶–۲–مفهوم اصطلاحی خیار تبعض صفقه

۱–۶–۳–ماهیت خیار تبعض صفقه

۱–۶–۴–مقایسه خیار تبعض صفقه با سایر خیارات

۱–۶–۴–۱–خیار تبعض صفقه و تخلف از شرط

۱–۶–۴–۲–خیار تبعض صفقه و خیار شرکت

۱–۶–۴–۳–خیار تبعض صفقه و خیار عیب

فصل دوم–مبانی و شرایط خیار تبعض صفقه از منظر فقه و حقوق ایران

۲–۱–مبانی خیار تبعض صفقه از منظر فقه

۲–۱–۱–روایات

۲–۱–۲–قواعد فقهی

۲–۱–۲–۱–قاعده لاضرر

۲–۱–۲–۲–قاعده نفی غرر

۲–۱–۲–۳–قاعده انحلال عقد واحد به عقد متعدد

۲–۱–۳–عقل

۲–۱–۴–اجماع

۲–۲–مبنای خیار تبعض صفقه از منظر حقوق ایران

۲–۲–۱–اصل عدالت معاوضی

۲–۲–۲– اصل حاکمیت اراده

۲–۲–۳– نظریه خطر

۲–۳–شرایط خیار تبعض صفقه

۲–۳–۱–معوض بودن معامله

۲–۳–۲–لزوم جهل مشتری

۲–۳–۳–بطلان قسمتی از عقد

۲–۳–۴–عین بودن موضوع معامله

۲–۴–صور مختلف خیار تبعض صفقه

۲–۴–۱–ثمن واحد – بیع واحد

۲–۴–۲–معامله مبیع واحد با دو ثمن جداگانه ۵۰ ۲–۴–۳–معامله مبیع واحد توسط چند خریدار به صورت مشاع ۵۰ ۲–۴–۴–تعدد بایع در تبعض صفقه

فصل سوم–آثار و احکام خیار تبعض صفقه در فقه و حقوق ایران

۳–۱ آثار ناشی از اعمال خیار تبعض صفقه

۳–۱–۱– آثار ناشی از نحوه اعمال خیار تبعض صفقه قبل و بعد از قبض مبیع

۳–۱–۲– آثار ناشی از جریان تبعض صفقه در آثار حدوث عیب در مبیع

۳–۱–۳– آثار ناشی از قبض بعض مبیع

۳–۱–۴– آثار ناشی از ارش در تبعض صفقه

۳–۱–۵– آثار ناشی از تقسیط ثمن بر اجزاء و اوصاف

۳–۱–۵–۱– سقوط ارش

۳–۱–۵–۲– معامله ربوی

۳–۱–۵–۳– سقوط ارش و رد

۳–۱–۶–اسقاط خیار تبعض صفقه

۳–۲ خیار تبعض صفقه در سایر معاملات

۳–۲–۱– خیار تبعض صفقه در حق شفعه

۳–۲–۲–خیار تبعض صفقه نسبت به خیار عیب و غیره

۳–۲–۳ خیار تبعض صفقه در عقد شرکت

۳–۲–۴– خیار تبعض صفقه در مزارعه و مساقات

۳–۲–۵– خیار تبعض صفقه در صلح معوض

۳–۲–۶– خیار تبعض صفقه در رهن

۳–۲–۷– جریان خیار تبعض صفقه در بیع سلف

۳–۲–۸– خیار تبعض صفقه در مهر

نتیجه گیری

منابع

چکیده انگیسی

کلیدواژه ها

• فسخ
• عقد
• تبعض صفقه