بررسی فقهی حقوقی عقد وقف

عنوان	بررسی فقهی حقوقی عقد وقف
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	ابولفضل باباپور
استاد راهنما	محمدرضا شرافت پیما
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی

بررسی فقهی حقوقی عقد وقف عنوان پایان نامه ای است که توسط ابولفضل باباپور، با راهنمایی محمدرضا شرافت پیما در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

وقف بهترین وموثر ترین وسیله تکافل اجتماعی است و به عنوان نهادی است که تداوم صدقات را امکان پذیر می سازد، نهاد وقف یک نهاد دینی است و از امتیازات شریعت اسلامی آنست که مسلمان را بر تکافل اجتماعی ترغیب می نماید , آنان را بر صدقه دادن در راه های خیر واعانه مساکین تشویق میکند ، و علاوه بر معمول بودن در میان ملل مختلف در زمانهای قدیم ، در دین اسلام نیز به جهت تاکید قرآن و سنت اهمیت بیشتری کسب کرده است ، از آنجایی که مدت هاست این نهاد حقوقی مورد غفلت واقع شده و حتی در کتاب های حقوقی و دانشکده های حقوق نیز کمتر به آن می پردازند ، و این در حالی است که این قالب حقوقی ویژگی ها، معافیت ها و شرایطی دارد که برای تامین هدف بسیاری از خیران مناسب است در این نوشتار سعی بر آن شده است تا ضمن بیان تعاریف و ماهیت عقد وقف ، به بررسی ارکان و شرایط تحقق آن پرداخته شود و همچنین در این پژوهش پس از بررسی و تحقیق به این نتیجه رسیده ایم که , تا وقتی موقوف علیه یا حاکم (وقف خاص یا عام) قبولی خود را اعلام نکرده اند وقف واقع نمی شود و فوت یا حجر واقف قبل از قبول, مانع از تحقق وقف خواهد بود. البته صرف ایجاب و قبول در ایجاد وقف کافی نیست و قبض مال موقوفه از طرف موقوف علیه/علیهم از شرایط صحت این عقد ا ست. ماده ۵۹ قانون مدنی مقرر میدارد: (( اگر واقف, عین موقوفه را به تصرف ندهد وقف محقق نمی شود و هر وقت به قبض بدهد وقف تمام می شود)). به این ترتیب, عقد وقف از عقود عینی محسوب می شود که قبض شرط صحت آن ا ست. در حالی که, اگر وقف، ایقاع بود، تنها اراده واقف برای ایجاد آن کافی بود و اراده موقوفه علیه/ موقوف علیهم در تحقق این نهاد حقوقی نقشی نداشت. بر این ا ساس, اگر واقف بعد از اعلام اراده خود فوت کند یا محجور شود, وقف به قوت خود باقی خواهد بود.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده:

مقدمه : ۲ الف: بیان مسیله ۴ ب: پیشینه تحقیق ۵ ج: ضرورت و اهمیت تحقیق ۵ د: سوالات تحقیق ۶ ژ: روش تحقیق ۶ ن: نوآوری تحقیق ۷ و: ساختار تحقیق ۷ فصل اول : کلیات

۱–۱ مفاهیم

۱–۱–۱ تعریف لغوی وقف

۱–۱–۲ تعریف فقهی وقف

۱–۱–۳ تعریف حقوقی

۱–۱–۴ وقف در قرآن و سنت

۱–۲ ماهیت حقوقی عقد وقف

۱–۲–۱ عقد بودن وقف

۱–۲–۲ ایقاء بودن وقف

۱–۳ اوصاف وقف

۱–۳–۱ تملیکی بودن وقف

۱–۳–۲ لازم بودن عقد وقف

۱–۳–۴ امانی بودن وقف

۱–۳–۵ عینی بودن عقد وقف

۱–۴ اقسام وقف

۱–۵ مشروعیت وقف

۱–۵ اهداف وقف

فصل دوم : تشکیل عقد وقف از منظر فقه و حقوق

۲–۱ ارکان وقف

۲–۱–۱ واقف

۲–۱–۲ موقوف علیه

۲–۱–۳ موقوف

۲–۴–۲ صیغه

۲–۲ شرایط انعقاد وقف

۲–۲–۱ ایجاب و قبول

۲–۲–۲ قلمرو تراضی

۲–۲–۳ قبض

۲–۳ قصد قربت در وقف

۲–۳–۱ ماهیت قصد قربت

۲–۳–۲ اعتبار قصد قربت

۲–۳–۲–۱ اعتبار قصد قربت به نحو جزء

۲–۳–۲–۱–۱ استناد بطلان وقف بر نفس

۲–۳–۲–۱–۲ استناد تشبیه کردن وقف به عتق

۲–۳–۲–۱–۳ استناد تبادر مفهوم وقف

۲–۳–۲–۱–۴ استناد شیوع لفظ صدقه بر مفهوم وقف

۲–۳–۲ اعتبار قصد قربت به نحو شرط

۲–۳–۲–۱ شهرت

۲–۳–۲–۱ اجماع

۲–۴ شرایط واقف

۲–۴–۱ لزوم تغایر واقف و موقوف علیه

۲–۵ شرایط موقوف علیه

۲–۵–۱ موجود باشد

۲–۵–۲ اهلیت تملک

۲–۵–۳ اهلیت تصرف

۲–۵–۴ معین بودن

۲–۶ شرایط مال موقوف

۲–۶–۱ عین بودن

۲–۶–۲ معلوم بودن

۲–۶–۳ لزوم قابلیت تعیین

۲–۶–۴ لزوم قابلیت بقاء در برابر انتفاع

۲–۶–۵ مال موقوف باید ملک واقف باشد

۲–۶–۶ قابلیت قبض

۲–۶–۷ توابع مال موقوف داخل در مفهوم وقف

۲–۶–۸مشروعیت جهت وقف

فصل سوم : چگونگی اداره و انحلال وقف از منظر فقه و حقوق

۳–۱ متولی

۳–۱–۱ حالت استقلال متولی

۳–۱–۲ حالت اجتماع متولی

۳–۱–۳ حالت اطلاق متولی

۳–۱–۴ ترتیب متولی

۳–۲ ناظر بر متولی

۳–۳ مدیریت وقف

۳–۳–۱ مدیریت اوقاف خاص

۳–۴ اجاره مال موقوفه

۳–۵ تقسیم مال موقوف

۳–۵–۱ تقسیم ملک از وقف

۳–۵–۲ تقسیم مال موقوف بین موقوف علیهم

۳–۵–۳ افراز وقف از وقف

۳–۶ پایان وقف

۳–۶–۱ تلف عین موقوفه

۳–۶–۱ از بین رفتن صلاحیت انتفاع مورد نظر ۵۰ ۳–۶–۳ تملک مال موقوف در نتیجه اعمال حق شفعه

۳–۶–۴ انقراض موقوف علیهم

۳–۶–۵ بیع وقف

۳–۶–۶ تاثیر فروش عین موقوفه بر وقف

۳–۷ تعذر در صرف منافع

نتیجه

منابع

کلیدواژه ها

• وقف در حقوق
• وقف در فقه
• ارکان وقف
• وقف