بررسی فقهی و حقوقی اجاره ی عین مرهونه در قوانین موضوعه ی ایران

عنوان	بررسی فقهی و حقوقی اجاره ی عین مرهونه در قوانین موضوعه ی ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	محمد مظفر
استاد راهنما	یدالله صفری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی

بررسی فقهی و حقوقی اجاره ی عین مرهونه در قوانین موضوعه ی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط محمد مظفر، با راهنمایی یدالله صفری در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی دفاع گردید.

چکیده

یکی از عقود مهم در مبادلات تجاری عقد رهن است که به موجب آن بدهکار، مالی را برای وثیقه به طلبکار می دهد. شناخت حقوق و تکالیفی که در اثر عقد رهن برای راهن و مرتهن به وجود می آید، می تواند سبب حل بسیاری از منازعات حقوقی گردد. یکی از مسایل مهم راجع به حقوق مرتهن، وضعیت حقوقی قراردادهای ناقل منفعت عین، از جمله اجاره ی رهینه توسط راهن است. در این خصوص بر اساس نظر مشهور فقها و حقوق دانان قراردادهای مزبور نیازمند اذن یا اجازه ی مرتهن است. صرف نظر از دیدگاه های مختلف فقها و حقوق دانان، با مطالعه ی دقیق در مواد ۷۹۳ و۷۹۴ قانون مدنی، به نظر می رسد که اجاره ی عین مرهونه با حق عینی تبعی مرتهن منافات نداشته باشد و با توجه به عدم صراحت قانون در این زمینه باید صحیح تلقی شود، زیرا ماده ی ۷۹۳ قانون مدنی صرفا تصرفات منافی حق مرتهن را نیازمند اذن دانسته و تصریح نکرده است که آیا اجاره ی عین مرهونه منافی حق مرتهن است یا نه؟ در مورد اثر اذن یا اجازه ی مرتهن نیز میان فقها و حقوق دانان اختلاف نظر وجود دارد و مشهور تنفیذ اجاره ی عین مرهونه را برخلاف بیع آن، موجب اسقاط حق مرتهن به شمار نمی آورند.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده ۱

مقدمه ۲

۱– سوالات تحقیق ۴

۲– فرضیه های تحقیق ۴

۳– اهداف تحقیق ۵

۴– ضرورت تحقیق ۵

۵– پیشینه ی تحقیق ۵

۶– روش تحقیق ۶

فصل اول: کلیات

۱ –

مفهوم عقد رهن ۷

۱ –

–

مفهوم لغوی رهن ۷

۱ –

–

مفهوم اصطلاحی عقد رهن از دیدگاه فقها ۸

۱–

–

مفهوم اصطلاحی عقد رهن از دیدگاه حقوق دانان ۹

۱–۲ ماهیت عقد رهن ۱۱

۱– ۲– ۱ لزوم وجود دین قبل از رهن ۱۱

۱–۲–۱–۱ مالی بودن حق ۱۱

۱–۲–۱–۲ قرار گرفتن بر ذمه ۱۱

۱–۲–۱–۳ ثابت بودن برذمه ۱۲

۱– ۲–۲ لزوم و جواز عقد رهن ۱۴

۱– ۲–۳ تجزیه ناپذیری عقد رهن ۱۵

۱–۲– ۴ تبعی و عینی بودن عقد رهن ۱۶

۱ –

ارکان عقد رهن ۱۷

۱ –۳ –۱ ایجاب و قبول ۱۷

۱ –

–

قبض ۱۷

۱–۴ عقد رهن، از احکام امضایی ۱۸

۱ – ۴–

احکام تاسیسی ۱۸

۱– ۴– ۲ احکام امضایی ۱۹

۱–

ویژگی های رهینه ۱۹

۱ –

–

لزوم عین بودن مورد رهن ۱۹

۱– ۵– ۱– ۱ رهن دین ۲۰

۱– ۵– ۱– ۲ رهن منفعت ۲۱

۱ –

–

قابل تملک و قابل فروش بودن مورد رهن ۲۲

–

مقایسه ی عقد رهن با برخی از نهادهای مشابه ۲۳

۱– ۶– ۱ مقایسه ی عقد رهن با معامله با حق استرداد ۲۳

۱– ۶– ۲ مقایسه ی عقد رهن با وثیقه ۲۵

۱–۶–۲–۱ ماهیت وثیقه ی عام ۲۵

۱–۶–۲–۲ ماهیت وثیقه ی خاص ۲۵

۱–۶–۲–۳ تفاوت رهن با وثیقه ۲۶

۱–۶–۲–۳–۱ تفاوت رهن با وثیقه در معنای اسمی ۲۶

۱–۶–۲–۳–۲ تفاوت رهن با وثیقه در معنای مصدری یا اسم مصدری ۲۶

۱ –

تصرف ۲۶

۱– ۷– ۱ تعریف لغوی تصرف ۲۶

۱– ۷– ۲ تعریف تصرف از نظر فقها ۲۷

۱– ۷– ۳ تعریف تصرف از نظر حقوق دانان ۲۸

۱– ۷– ۴ مقایسه ی ید و تصرف ۲۹

۱– ۷– ۵ اقسام تصرف ۲۹

۱ –

عقد اجاره ۳۱

۱– ۸– ۱ مفهوم لغوی اجاره ۳۱

۱– ۸– ۲ مفهوم فقهی عقد اجاره ۳۲

۱– ۸– ۳ مفهوم حقوقی عقد اجاره ۳۳

۱– ۸– ۴ اوصاف عقد اجاره ۳۴

۱–۸–۴–۱ تملیکی بودن عقد اجاره ۳۴

۱–۸–۴–۲ معوض بودن عقد اجاره ۳۵

۱–۸–۴–۳ موقت بودن عقد اجاره ۳۶

۱–۸–۴–۴ لازم بودن عقد اجاره ۳۶

۱ –

تفاوت اذن و اجازه ۳۷

فصل دوم حقوق و تکالیف راهن و مرتهن وحدود تصرفات راهن

۲ –

حقوق ، تکالیف و حدود تصرفات راهن ۴۰

۲ –

–

حقوق راهن ۴۰

۲ –

–

–۱ حق بقای مالکیت ۴۰

۲ –

–

–۱–۱ حق بقای مالکیت عین ۴۱

۲ –

–

–۱–۲ حق بقای مالکیت منفعت ۴۱

۲ –

–

–۲ حق تسلیم عین مرهون به امین ۴۱

۲ –

–

–۳ حق تصرف در عین مرهونه ۴۲

۲ –

–

تکالیف راهن ۴۲

۲ –

–

–۱ پرداخت هزینه ی نگهداری عین مرهونه ۴۲

۲ –

–

–۲ تسلیم رهینه به مرتهن ۴۳

۲ –

–

حدود تصرفات راهن در عین مرهونه ۴۳

۲ –

–

–۱ بحث نظری در فقه ۴۴

۲ –

–

–۱–۱ عدم نفوذ مطلق تصرفات راهن ۴۴

۲ –

–

–۱–۲ نفوذ مطلق تصرفات راهن ۴۵

۲ –

–

–۱–۳ نظریه ی بینابین ۴۶

۲ –

–

–۲ بحث نظری دکترین ۴۶

۲ –

–

–۲–۱ نظریات ابرازی حقوق دانان ۴۷

۲ –

–

–۲–۲ نقد و بررسی نظریات ابرازی حقوق دانان ۵۰

۲ –

حقوق و تکالیف مرتهن ۵۳

۲ –

–

حقوق مرتهن ۵۳

۲ –

–

–۱ حق استیفای طلب از عین مرهون ۵۳

۲ –

–

–۱–۱ فروش از طریق وکالت ۵۴

۲ –

–

–۱–۲ اقدام مستقیم راهن ۵۶

۲ –

–

–۱–۳ رجوع به حاکم ۵۷

۲ –

–

–۲ حق حبس عین مرهون ۵۹

۲ –

–

–۳ حق انصراف از رهن ۶۰

۲ –

–

–۴ حق تقدم یا امتیاز مرتهن بر سایر غرماء ۶۲

۲ –

–

تکالیف مرتهن ۶۳

۲ –

– ۲–۱ منع مرتهن از تصرف در عین مرهون ۶۳

۲ –

– ۲–۲ منع مرتهن از انتفاع عین مرهون ۶۵

۲ –

– ۲–۳ حفظ، اداره و استرداد عین مرهون ۶۷

۲ –

– ۲–۴ مسیولیت مرتهن نسبت به عین مرهون ۷۰

۲ –

تصرفات منافی حق مرتهن ۷۱

۲ – ۳–

تصرفات ممنوعه ۷۱

۲ – ۳–

تصرفات راهن ۷۱

۲ – ۳– ۳ تصرفات منافی حق مرتهن ۷۳

فصل سوم اجاره ی عین مرهونه

۳ –

ماهیت اجاره ی عین مرهونه از نظر فقها ۷۶

۳ –

ماهیت اجاره ی عین مرهونه از نظر حقوق دانان ۸۲

۳ –

–

وضعیت اجاره ی عین مرهونه با اذن مرتهن و بدون اذن مرتهن ۸۲

۳ –

–

وضعیت اجاره ی عین مرهونه به مدتی کم تر و بیش تر از اجل دین یا برابر با آن ۸۵

۳ –

–

عدم تنافی اجاره ی عین مرهونه با حقوق مرتهن و صحت مطلق آن ۸۸

۳ –

اجاره ی مال مرهونه توسط راهن ۸۹

۳ –

–

اجاره ی عین مرهونه با اذن مرتهن ۸۹

۳ –

– ۱–۱ اثر اذن مرتهن در وضع مال الاجاره ۸۹

۳ –

– ۱–۲ اثر فک رهن در عقد اجاره ۹۰

۳ –

– ۱–۳ اثر اذن مرتهن بر اجاره ی مال مرهونه ۹۱

۳ –

– ۱–۴ اثر اذن مرتهن در حق رهن ۹۱

۳ –

– ۱–۵ تاثیر سقوط حق مرتهن در عقد رهن ۹۲

۳ –

–

اجاره ی مال مرهون بدون اذن مرتهن ۹۴

۳ –

اجاره ی مال مرهونه توسط مرتهن ۹۷

۳ –

–

اجاره ی مال مرهونه با اذن راهن ۹۷

۳ –

– ۱–۱ اثر اجازه یا رد راهن در رهن ۹۷

۳ –

– ۱–۲ اثر اذن راهن در وضع مال الاجاره ۹۸

۳ –

–

اجاره ی مال مرهونه بدون اذن راهن ۹۸

۳ –

– ۲–۱ اثر اجازه یا رد راهن در رهن ۹۹

۳ –

– ۲–۲ اثر اجازه یا رد راهن در وضع مال الاجاره ۹۹

۳ –

–

تاثیر فوت راهن قبل از انقضاء مدت اجاره ۱۰۰

۳ –

اجاره ی مال مرهونه در قوانین موجر و مستاجر ۱۰۰

۳ –

بحث نظری در رویه ی قضایی ۱۰۱

۳ –

نارسایی ها ۱۰۶

نتیجه ۱۰۸

پیشنهادات ۱۱۱

منابع و مآخذ ۱۱۲

چکیده انگلیسی ۱۱۶

کلیدواژه ها

• رهن
• رهینه
• حقوق موضوعه
• مال مرهونه
• اجاره
• وثیقه
• مالکیت
• نظام حقوقی