بررسی فقهی و حقوقی معاملات مبتنی بر تدلیس و تاثیر اراده بر آن

عنوان	بررسی فقهی و حقوقی معاملات مبتنی بر تدلیس و تاثیر اراده بر آن
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	مسعود غلامی کردخیلی
استاد راهنما	حبیب الله چوپانی مرسی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر

بررسی فقهی و حقوقی معاملات مبتنی بر تدلیس و تاثیر اراده بر آن عنوان پایان نامه ای است که توسط مسعود غلامی کردخیلی، با راهنمایی حبیب الله چوپانی مرسی در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر دفاع گردید.

چکیده

تدلیس، از جمله مباحث بحث برانگیز در معاملات است. در حقوق ، تدلیس را به فریب دادن طرف قرارداد در انگیزه اصلی یا یکی از جهات تراضی تعریف می کنند. تدلیس عیب اراده تلقی نمی شود، چون عیب اراده (رضا) منحصر به اکراه و اشتباه می باشد. تدلیس اصطلاحی است در فقه و حقوق که د رعقود و به طور خاص در بیع و نکاح کاربرد دارد و به معنی فریفتن، پوشاندن و کتمان عیب است. البته این اصطلاح در علم حدیث هم به کار می رود و معادل این واژه نیز در حقوق سایر کشورها نیز وجود دارد .مفهوم تدلیس به دو عنصر بارز و مشخص (مادی و روانی) نیاز دارد که به آنها ارکان تدلیس گفته می شود. این ارکان در صورت وجود شرایطی که شامل فریب یک طرف عقد به وسیله ی طرف دیگر یا شخص ثالث است باعث تحقق تدلیس می گردد. از مصادیق شایع تدلیس در فقه،می توان به تدلیس ماشطه در نکاح و تدلیس تصریه در بیع حیوان نام برد. البته در جوامع امروزی با عنایت به تنوع زندگی و نوع معاملات و روابط اقتصادی نوین،تدلیس مصداق های بیشتری خواهد داشت و دامنه شمول آن در حال گسترش می باشد. تدلیس علاوه به جنبه صرف حقوقی ، بعضا جنبه جزایی هم خواهد داشت و مرتکب آن به عنوان یک مجرم واجد مجازات کیفری است . از جمله می توان به تدلیس در معاملات دولتی، تدلیس در کلاهبرداری ، نام برد. دیگر اینکه ارتکاب تدلیس از سوی هر یک از طرفین امکان پذیر است و حق فسخ برای فریب خورده محفوظ خواهد ماند. در این پژوهش به بررسی معاملات مبتنی بر تدلیس در حقوق ایران می پردازیم.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

۱–۱– بیان مساله

۱–۲– اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

۱–۳– اهداف تحقیق

۱–۴– پیشینه و تاریخچه موضوع تحقیق

۱–۵– سوالات تحقیق

۱–۶– فرضیه های تحقیق

۱–۷– روش تحقیق:

۲–۱– مفاهیم

۲–۱–۱– مفهوم معامله:

۲–۱–۱–۱– مفهوم لغوی معامله

۲–۱–۱–۲– مفهوم اصطلاحی معامله

۲–۱–۲– مفهوم تدلیس

۲–۱–۲–۱– مفهوم لغوی تدلیس

۲–۱–۲–۲– مفهوم اصطلاحی تدلیس

۲–۱–۲–۲–۱–تدلیس در فقه:

۲–۱–۲–۲–۲– تدلیس در عرفان

۲–۱–۲–۲–۳– تدلیس در حقوق

۲–۱–۳– تقلب

۲–۱–۲–۱– تقلب در لغت

۲–۱–۲–۲– تقلب در اصطلاح:

۲–۱–۲–۲–۱– تقلب در فقه:

۲–۱–۲–۲–۲– تقلب در حقوق:

۲–۱–۳– مفهوم اراده

۲–۱–۳–۱– مفهوم لغوی اراده

۲–۱–۳–۲– مفهوم اصطلاحی اراده

۲–۲– مبانی نظری

۲–۲–۱– شرایط صحت تراضی طرفین

۲–۲–۱–۱– شرایط مربوط به طرفین توافق

۲–۲–۱–۲– شرایط مربوط به مورد توافق

۲–۲–۲– انواع اراده

۲–۲–۲–۱–اراده ظاهری:

۲–۲–۲–۲–اراده باطنی:

۲–۲–۳– شرایط اراده در معامله

۲–۲–۳–۱– توافق اراده ها:

۲–۲–۳–۲– ایجاب

۲–۲–۳–۳– قبول :

۲–۲–۴– اصل استقلال اراده :

۲–۲–۵– موانع استقلال اراده :

۲–۲–۵–۱– قانون:

۲–۲–۵–۲– نظم عمومی:

۲–۲–۵–۳– اخلاق حسنه:

۲–۲–۶– شرایط ایقاع و عقد

۲–۲–۶–۱–تفاوت رضا و اراده:

۲–۲–۶–۲– عیوب اراده :

۲–۲–۶–۲–۱– اکراه:

۲–۲–۶–۲–۲– اشتباه

۲–۲–۷– حسن نیت در معامله

۲–۲–۷–۱– حسن نیت در قرآن :

۲–۲–۷–۲– حسن نیت در سنت

۲–۲–۷–۳– حسن نیت در حقوق ایران

۲–۲–۸– جایگاه تدلیس در قواعد فقهیه

۲–۲–۸–۱– پیشینه کاربرد فقهی اصطلاح تدلیس

۲–۸–۲–۲– تدلیس در تحت قاعده ی غرور

۲–۹– ادله حرمت تدلیس:

۲–۹–۱– کتاب

۲–۹–۱–۱– حیله ورزی برادران یوسف (سوره یوسف، آیات

و ۱۸)

۲–۹–۱–۲– نیرنگ همسر عزیز مصر: (سوره مبارکه یوسف، آیات ۳۴–۳۰)

۲–۹–۱–۳– نهی از طلاق مکرر و رجوع به زنان با هدف زیان رساندن:

۲–۹–۱–۴– ذم خدعه گران و فریب کاران

۲–۹–۱–۵– معنای خدعه منافقین به خدا و خدعه خدا به آنان:

۲–۹–۱–۶– اصحاب سبت: (سوره بقره، آیات ۶۶–۶۵)

۲–۹–۱–۷– نهی از خوردن اموال دیگران به باطل: (سوره نساء آیه ۲۹)

۲–۹–۱–۸– نسبت سلامت اجتماع به سلامت اقتصاد:

۲–۹–۱–۹– نهی از خوردن اموال مردم از طریق رشوه و دزدی (سوره بقره، آیه ۱۸۸)

۲–۹–۱–۱۰– نهی از گناه، ستمگری، حرام خواری: (سوره مایده، آیات

تا ۶۳)

۲–۹–۱–۱۱– گناهکاری مکار و حیله گر

۲–۹–۲–سنت ۵۰ ۲–۹–۲–۱– روایات شیعه ۵۰ ۲–۹–۲–۲– روایات اهل سنت

۳–۱– مصادیق تدلیس در معامله

۳–۱–۱– باب بیع:

۳–۱–۱–۱– بیع صوری:

۳–۱–۱–۲– فرار از حرمت ربا در اسلام:

۳–۱–۱–۳–تصریه:

۳–۱–۱–۴– فروش مال به مالک آن:

۳–۱–۱–۴– غیر قابل استفاده بودن کالا و فریب:

۳–۱–۲–باب خیارات

۳–۱–۲–۱– خیار تدلیس:

۳–۱–۲–۳– مبنای خیار تدلیس:

۳–۱–۲–۳–۱– مقایسه نظرات فقها :

۳–۱–۲–۳–۲– قاعده لاضرر:

۳–۱–۲–۳–۳– قاعده غرور :

۳–۱–۳– تدلیس ماشطه

۳–۲– تدلیس و کلاهبرداری

۳–۲–۱–نقاط افتراق

۳–۲–۲– نقاط اشتراک

۳–۲–۳– کلاهبرداری در حقوق مدنی

۳–۲–۴– تدلیس در حقوق مدنی

۳–۳– ارکان تدلیس:

۳–۳–۱– لزوم کار فریبنده:

۳–۳–۲– فریب باید عمدی باشد:

۳–۳–۳– لزوم تاثیر فریب:

۳–۴– قلمرو تدلیس:

۳–۵– اثر حقوقی تدلیس

۴–۱– عنصر مادی تدلیس

۴–۱–۱–کردار (عمل مثبت تدلیس فعلی):

۴–۱–۲–گفتار (تدلیس قولی)

حفظ سکوت:

۴–۲– عنصر روانی تدلیس

۴–۲–۱– قصد مدلِس

۴–۲–۳– تفاوت تدلیس ممنوع و ترغیب مجاز:

۴–۲–۴– تدلیس ثالث

۴–۲–۵– تاثیر تدلیس در مدلس

۴–۲–۶– تاثیر در وضع روانی مدلس

۴–۲–۷– تاثیر تضرر مدلس

۴–۳– جبران خسارت در معاملات ناشی از تدلیس

۴–۳–۱– حق فسخ جهت جبرات تدلیس

۴–۳–۲– قابلیت فسخ معامله

۴–۳–۲–۴– تاثیر اراده در فسخ معامله:

۴–۴– آثار خیار فسخ معاملات مبتنی بر تدلیس

۴–۴–۱– بهم خوردن معامله

۴–۴–۲– استفاده از شرط فسخ معامله

۴–۴–۳– اصل بازگشت عین آثار قبل از معامله

۴–۴–۴– انتقال تصرفات قبل از فسخ

نتیجه گیری و پیشنهادات :

فهرست منابع

کلیدواژه ها

• تدلیس
• معامله