بررسی قاعده فقهی احسان و مسیولیت مدنی پزشک در حقوق ایران و آمریکا

عنوان	بررسی قاعده فقهی احسان و مسیولیت مدنی پزشک در حقوق ایران و آمریکا
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	سارا بهمنی پور
استاد راهنما	سیدمهدی جلالی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق

بررسی قاعده فقهی احسان و مسیولیت مدنی پزشک در حقوق ایران و آمریکا عنوان پایان نامه ای است که توسط سارا بهمنی پور، با راهنمایی سیدمهدی جلالی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق دفاع گردید.

چکیده

یکی از عوامل موجب سقوط ضمان، احسان است، به این معنی که هرگاه کسی به دلیل انگیزه خدمت و احسان به دیگران، باعث وارد آوردن ضرر به آنان شود، عمل او به عنوان ضمان آور شناخته نمی شود و شخص محسن به عنوان ضامن شناخته نمی شود. در کتب فقهی، موضوع احسان و نقش آن در سقوط ضمان تحت عنوان قاعده احسان بحث می شود. مسیولیت مدنی پزشکی به معنای پاسخگو بودن پزشک در قبال خساراتی است که به بیمار وارد می آورد و این خسارات ناشی از انجام وظایف پزشکی است. انجام هر عمل پزشکی، حتی اگر ساده باشد، ممکن است عواقب جدی برای بیمار به دنبال داشته باشد. در این راستا، باید توجه کنیم که دیه صرفا به ازای صدمه بدنی محاسبه می شود و سایر خسارات در جای خود امکان مطالبه دارند. دریافت دیه صرفا جبرانگر بخشی از خسارات است، به طوری که فقط خسارات وارده بر اعضا و منافع آنها را جبران می کند، و سایر خسارات قابل جبران هستند و این نظام ارزیابی موردی خسارات بدنی، هدف مسیولیت مدنی را بهتر تامین می کند. در حقوق کشور آمریکا، خسارات قابل مطالبه در نظام حقوقی به عنوان الگویی برای ارزیابی خسارات قرار دارند و قضات این کشور دارای اختیارات وسیعی در این زمینه هستند. قواعد ضرورت و احسان به عنوان تفاوت های مهمی بین جراحی های زیبایی و درمانی شناخته شده اند. همچنین، مشروعیت جراحی زیبایی از نظر فقهی تایید شده و موازین فنی و علمی، به عنوان دو معیار مهم در بند ج ماده ۱۵۸ قانون مجازات اسلامی و آگاهی کامل فرد متقاضی جراحی زیبایی توسط پزشک در مورد خطرات و عوارض احتمالی، جهت اخذ رضایت آگاهانه، به عنوان شرایط حقوقی و قانونی برای رفع مسیولیت کیفری و مدنی معرفی می شوند. تعهد به وسیله تشدید یافته (اثبات بی تقصیری توسط پزشک و لو با اخذ برایت) نیز به عنوان تعهد درمانی پزشک جراح زیبایی مطرح شده است و به عنوان یک نظر مورد قبول در این زمینه معرفی شده است. ارکان مسیولیت پزشکان در حقوق آمریکا بر اساس احتیاط مبتنی است. کلید واژه ها: قاعده فقهی احسان، مسیولیت مدنی، پزشک، حقوق آمریکا.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

مقدمه

الف– بیان مسیله

ب– اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

ج– اهداف تحقیق

د– سوالات تحقیق

ه– فرضیات تحقیق

و– پیشینه تحقیق

ز– سازماندهی تحقیق

فصل اول: مفاهیم و مبانی نظری قاعده احسان

۱–۱ مفهوم قاعده فقهی

۱–۱–۱ معنای لغوی قاعده

۱–۱–۲ معنای اصطلاحی قاعده

۱–۱–۳ معنای قاعده در فقه

۱–۲ ضمان و مسقطات آن

۱–۲–۱ مفهوم ضمان

۱–۲–۱–۱ معنای لغوی ضمان

۱–۲–۱–۲ معنای اصطلاحی ضمان

۱–۲–۲ اقسام ضمان

۱–۲–۲–۱ اقسام ضمان در حقوق

۱–۲–۳ مسقطات ضمان

۱–۲–۳–۱ قاعده استیمان

۱–۲–۳–۲ قاعده اذن

۱–۲–۳–۳ قاعده احسان

۱–۳ مفهوم قاعده احسان

۱–۴ مفاد و قلمرو قاعده احسان

۱–۴–۱ احسان قصدی

۱–۴–۲ احسان فعلی

۱–۴–۳ ملازمت احسان قصدی و فعلی

۱–۴–۴ نظر مختار

۱–۵ مبنای نظری مسیولیت پزشک

۱–۵–۱– نظریه تقصیر

۱–۵–۲ نظریه فرض تقصیر

۱–۵–۳ نظریه خطر (مسیولیت بدون تقصیر)

۱–۵–۴ نظریه تضمین حق (ایمنی)

۱–۵–۵ نظریه های مختلط و واسطه

۱–۶ مفهوم مسیولیت مدنی

فصل دوم: اثر قاعده احسان بر مسیولیت مدنی پزشک در فقه و حقوق ایران

۲–۱ ارکان و شرایط تحقق مسیولیت مدنی پزشک

۲–۱–۱ بروز خطای پزشکی

۲–۱–۲ ورود ضرر و خسارت به بیمار

۲–۱–۳ احراز رابطه علیت میان خطای وارده و بروز خسارت

۲–۲ محسن بودن پزشک از دیدگاه فقها

۲–۲–۱ دیدگاه اول

۲–۲–۱–۱ نقد دیدگاه اول

۲–۲–۲ دیدگاه دوم

۲–۲–۲–۱ نقد دیدگاه دوم

۲–۲–۳ دیدگاه سوم

۲–۲–۳–۱ نقد دیدگاه سوم

۲–۳ موارد استثنا از قاعده احسان در اعمال پزشکی

۲–۳–۱ تسبیب شاغلین به حرف پزشکی

۲–۳–۲ اتلاف شاغلین حرف پزشکی در صورت تعدی و تفریط

۲–۳–۳ اعمال پزشکی که هدف اصلی آنها درمان نیست

۲–۳–۴ اعمال پزشکی با اجرت فوق العاده

۲–۴ مسیولیت کیفری و مدنی پزشک

۲–۴–۱ مسیولیت مدنی

۲–۴–۲ مسیولیت کیفری

۲–۵ قاعده احسان در سقوط مسیولیت پزشک

۲–۶ استناد به قاعده احسان در دعاوی مسیولیت پزشکی در ایران

۲–۷ دیدگاه قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در خصوص مسیولیت پزشک

۲–۸ حکم شرعی مبنی بر انجام اعمال جراحی زیبایی

۲–۹ اقسام مسیولیت مدنی پزشک در حقوق ایران

۲–۹–۱ واکاوی مسیولیت قراردادی پزشک

۲–۹–۲ واکاوی فعل زیانبار توسط پزشک

۲–۹–۳ تحلیل خسارت معنوی وارده به بیمار توسط پزشک

۲–۹–۴ مطالبه نمودن جبران خسارت معنوی در عمل زیبایی

فصل سوم:اثر قاعده احسان بر مسیولیت مدنی پزشک در حقوق آمریکا

۳–۱ مسیولیت مدنی پزشک در حقوق آمریکا

۳–۲ حقوق ایالات متحده آمریکا

۳–۳ مبانی و قلمرو مسیولیت مدنی پزشک در حقوق آمریکا

۳–۴ ارکان و عناصر تحقق مسیولیت مدنی پزشک در حقوق آمریکا

۳–۵ روند دادرسی و رسیدگی قضایی به خطاهای پزشکی در آمریکا

۳–۶ استثنایات قانون مسیولیت مدنی پزشکان در حقوق آمریکا

۳–۶–۱ قاعده گود ساماریتن در حقوق آمریکا

۳–۶–۲ مسیولیت مبتنی بر تقصیر و قاعده لیرند هند در قواعد پزشکی آمریکا

۳–۶–۳ نقش قاعده هشدار در انتفای مسیولیت مدنی پزشکان در سیستم حقوق آمریکا

۳–۶–۴– نقش نظریه مصونیت نیکوکار و انطباق آن با قاعده فقهی احسان در حقوق کامن لا

فصل چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادات

فهرست منابع

Abstract

کلیدواژه ها

• قاعده فقهی احسان
• مسیولیت مدنی