بررسی ماهیت شرایط و آثار قراردادهای فرانشیز

عنوان	بررسی ماهیت شرایط و آثار قراردادهای فرانشیز
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	پرستوسادات کمری
استاد راهنما	غلامرضا حاجی نوری
استاد مشاور	رضا سکوتی نسیمی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۱
دانشگاه	دانشگاه تبریز

بررسی ماهیت شرایط و آثار قراردادهای فرانشیز عنوان پایان نامه ای است که توسط پرستوسادات کمری، با راهنمایی غلامرضا حاجی نوری و با مشاوره رضا سکوتی نسیمی در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز دفاع گردید.

چکیده

امروزه در اکثر کشورها مقوله فرانشیزینگ، مفهومی آشنا و جذاب است.سیستمی که شرایط مطلوبی را برای کارآفرینی فراهم کرده و نیاز بازار را اشباع میکند.ورود به سیستم فرانشیزینگ، برای کسی که مایل به شروع کسب و کار مستقل از نقطه آغازین می باشد، خطرات کسب وکار را تاحدودی کاهش می دهد. از سوی دیگر، مالک امتیاز با بهره گیری از شیوه فرانشیزینگ قادر است که به سرعت واحدهای تجاری خود را در سطح داخلی و خارجی گسترش بدهد و با حفظ مشتریان خود و جذب مشتریان بالقوه بیشتر،همچنین تامین نیازهای بازار و درعین حال بهبود کیفیت کالاها و خدمات، بتواند علاوه بر کسب سود بیشتر، از نام تجاری و اعتبار کسب شده خود بیش از پیش محافظت کرده و بر یک مبنای استوار به فعالیت تجاری خود ادامه دهد.شیوه موصوف که در زمینه های فراوانی مورد استفاده قرار میگیرد در حال حاضر بیش از یک سوم خرده فروشی های سرتاسر جهان را به خود اختصاص داده و بسیاری از کشورها را بر آن داشته که با تدوین آیین نامه ها و وضع مقررات ویژه، بستر قانونی لازم را برای حمایت از حقوق طرفین رابطه فراهم کرده و از طریق تاسیس انجمن های ویژه،به تشویق و توسعه این صنعت اشتغال زا در مسیر صحیح خود کمک می کنند . پایان نامه حاضر با هدف شناخت و معرفی قرارداهای فرانشیز به دانشگاهیان، تاجران، و همه افرادی که با قراردادهای تجاری در ارتباط هستند تهیه شده است. مفید خواهد بود که به تعریف ماهیت حقوقی قرارداد فرانشیز، انواع رایج آن، جایگاه قرارداد در میان سایر قراردادهای خاص و بررسی شرایط و آثار قرارداد مذکور بپردازیم.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

بیان مسیله ۱

سوالات تحقیق ۱

روش تحقیق ۲

سابقه تحقیق ۲

اهداف تحقیق ۲

ساختار تحقیق ۲

مبحث اول: تاریخچه فرانشیزینگ ۴

نخستین فرانشیزینگ ۵

تکامل فرانشیزینگ ۵

فرانشیزینگ کنونی ۶

مبحث دوم : مفهوم فرانشیز ۸

معنای لغوی ۸

معنای حقوقی ۸

مبحث سوم: بررسی ماهیت حقوقی قرارداد فرانشیز در نظام حقوقی ایران ۹

گفتار اول) مقایسه قرارداد فرانشیز و عقد اجاره ۹

گفتار دوم) مقایسه قرارداد فرانشیز و عقد بیع ۱۰

گفتار سوم)مقایسه قرارداد فرانشیز و حق انتفاع ۱۱

گفتار چهارم)مقایسه قرارداد فرانشیز و وکالت ۱۱

گفتار پنجم)مقایسه قرارداد فرانشیز و عقد صلح ۱۲

گفتار ششم)مقایسه قرارداد فرانشیز و ماده

ق م ۱۲

مبحث چهارم: انواع شیوه فرانشیزینگ ۱۳

گفتار اول) انواع فرانشیزینگ ۱۳

بند اول: فرانشیزینگ کلاسیک (فرانشیزینگ سنتی یا تجاری) ۱۳

بند۲: فرانشیزینگ رویدادها ۱۳

الف) مجمع اقتصاد جهانی ۱۴

ب) مجمع اجتماعی جهانی: ۱۶

بند۳: فرانشیزینگ اجتماعی ۱۷

گفتار دوم) انواع قرارداد فرانشیز تجاری ۲۰

بند۱: موضوع ۲۰

الف– قرارداد فرانشیز توزیع محصول: ۲۰

ب – قرارداد فرانشیز کسب و کار: ۲۰

بند۲: روش های واگذاری ۲۱

الف – فرانشیز تک واحدی (تک نماینده) ۲۱

ب – فرانشیز چندگانه ۲۱

ج – گسترنده ها ۲۲

ج–۱ ویژگی گسترنده ها ۲۲

د– نماینده منطقه ای ۲۳

ر – فرانشیز اصلی (شاه نماینده) ۲۴

مبحث پنجم: مقایسه قرارداد فرانشیز با قراردادهای مدرن مشابه ۲۶

گفتار اول) موافقت های عمودی ۲۶

بند

تعریف ۲۶

بند

تفاوت موافقت های عمودی و افقی ۲۷

گفتار دوم ) مقررات کلی حاکم بر نمایندگی تجاری، توزیع و فرانشیز : ۲۸

بند ۱: وظایف ۲۹

الف– اطلاعات پیش قراردادی (ماده ۱:۲۰۱) ۲۹

ب– همکاری (ماده ۱:۲۰۲) ۳۰

ج– ارایه اطلاعات در حین اجرای قرارداد (ماده ۱:۲۰۳) ۳۱

د– راز داری (ماده ۱:۲۰۴) ۳۱

بند ۲: خاتمه و فسخ ۳۱

الف– قرارداد با مدت معین (ماده ۱:۳۰۱) ۳۱

ب– انحلال یک جانبه قرارداد با مدت نامعین (ماده ۱:۳۰۲) ۳۲

ج– خسارات به دلیل عدم رعایت مدت اخطار (ماده ۱:۳۰۳) ۳۲

د– فسخ بدلیل عدم رعایت (ماده ۱:۳۰۴) ۳۲

ر– غرامت برای حق کسب و پیشه (ماده ۱:۳۰۵) ۳۳

ز– سرمایه، ابزار و وسایل ذخیره (ماده ۱:۳۰۶) ۳۳

بند ۳: سایر مقررات کلی ۳۳

الف– حق حبس (ماده ۱:۴۰۱) ۳۳

ب– سند کتبی امضا شده (ماده ۱:۴۰۲) ۳۳

گفتار سوم ) قرارداد نمایندگی تجاری: ۳۴

بند۱: تعریف نماینده ۳۴

بند ۲: چهارچوب قانونی ۳۴

بند ۳: رابطه حق العمل کاری و نمایندگی تجاری ۳۶

بند ۴: وظایف نماینده تجاری ۳۶

الف_ تلاش متعارف در انجام وظایف: ۳۷

ب _ارایه اطلاعات ضروری: ۳۷

ج_ حسابداری: ۳۷

د_ عدم قبول رشوه و یا کسب منافع پنهانی ۳۸

بند ۵: وظایف اصیل ۳۸

الف_ پرداخت کمیسیون ۳۹

ب_ حسابداری ۴۰

بند ۶: مسیولیت اصیل نسبت به اعمال نماینده ۴۱

بند ۷: تفاوت نماینده تجاری با فروشنده ۴۱

بند ۸: تفاوت نماینده تجاری با قایم مقام تجاری ۴۲

بند ۹: تفاوت نماینده تجاری با توزیع کننده ۴۲

بند ۱۰: تفاوت نمایندگی تجاری با فرانشیزینگ ۴۳

گفتار چهارم) قرارداد توزیع: ۴۴

بند۱:تعریف قرارداد توزیع ۴۴

بند ۲: چهارچوب قانونی ۴۶

بند ۳: انواع قراردادهای توزیع ۴۸

الف– قراردادهای توزیع انحصاری ۴۸

ب– قرادادهای توزیع انفرادی ۴۹

ج– قراردادهای توزیع غیر انحصاری ۴۹

د– قراردادهای توزیع انتخابی ۵۰

بند ۴: رابطه طرفین قرارداد ۵۰

بند ۵: تفاوت توزیع کننده با عامل فروش ۵۱

بند ۶: مقایسه قرارداد توزیع با نمایندگی تجاری ۵۱

بند ۷: مقایسه قرارداد توزیع با قرارداد فرانشیز ۵۲

بند ۸: مقایسه قرارداد توزیع و دستفروشی ۵۴

گفتار پنجم) مقایسه قرارداد جوینت ونچر (J V) و مشارکت ۵۶

بند۱: تعریف "J V" ۵۶

بند ۲: تعریف مشارکت ۵۶

بند ۳: تفاوت “J V” و مشارکت ۵۷

بند ۴: تفاوت قرارداد فرانشیز با “J V” و قرارداد مشارکت ۵۸

گفتار ششم) قرارداد استخدام: ۵۹

بند ۱: تعریف قرارداد ۵۹

بند ۲: تفاوت رابطه استخدامی با قرارداد فرانشیز ۵۹

گفتار هفتم) قرارداد لیسانس : ۶۰

بند ۱: تعریف قرارداد لیسانس ۶۰

بند ۲: هدف اصلی از انتقال تکنولوژی و انعقاد قرارداد لیسانس ۶۰

الف_ دلایل گرایش جواز دهنده ۶۰

ب) دلایل گرایش گیرنده جواز ۶۱

بند ۳: محدودیت های قرارداد لیسانس ۶۲

بند ۴: شیوه های اعطای لیسانس ۶۲

الف_ قرارداد لیسانس انحصاری : ۶۲

ب_ قرارداد لیسانس غیرانحصاری: ۶۴

بند ۵: انواع لیسانس از جهت نوع بهره گیری ۶۴

الف_ جواز برای تولید، فروش و کاربری: ۶۴

ب_ جواز تولید صرف: ۶۵

ج_ جواز فروش صرف ۶۵

د_ جواز کاربری ۶۶

بند ۶: آیا مدل تجاری لیسانس واقعا متفاوت از مدل تجاری فرانشیز است؟ ۶۷

بند۷: تفاوت مدل تجاری لیسانس و فرانشیز ۷۱

الف_ قرارداد لیسانس فناوری و قرار داد فرانشیز : ۷۱

ب_ قرار داد لیسانس علامت تجاری و قرارداد فرانشیز : ۷۱

مبحث ششم : فواید و معایب فرانشیزینگ ۷۳

گفتار اول) فواید فرانشیز ۷۳

بند ۱: منفعت حاصله برای امتیاز دهنده ۷۳

بند ۲: منافع حاصله برای امتیاز گیرنده ۷۳

گفتار دوم) معایب فرانشیز : ۷۵

مبحث هفتم : موانع رشد بین المللی فرانشیزینگ ۷۷

گفتار اول) موانع فرهنگی : ۷۸

گفتار دوم) موانع قانونی : ۷۹

گفتار سوم) چهارچوب فرهنگی و قانونی برای فرانشیزینگ بین المللی: ۸۰

مبحث اول : اصول تنظیم قرارداد ۸۳

الف) تهیه پیشنویس اولیه ۸۴

ب) مذاکرات ابتدایی ۸۴

ج) شکل قرارداد ۸۵

د) مفصل و ساده بودن متن قرارداد ۸۵

مبحث دوم : وظایف طرفین قرارداد ۸۷

گفتار اول) وظایف امتیاز دهنده در قراردادهای فرانشیز: ۸۷

بند۱: وظایف امتیاز دهنده پیش از انعقاد قرارداد ۸۷

الف_ کتابچه راهنما ۸۹

ب_ سند افشاء ۹۰

ب–۱) UFOC ۹۱

ب–۲) آیین نامه اخلاقی فرانشیزینگ استرالیا و سند افشاء ۱۰۰

ج_ قرارداد فرانشیز ۱۰۳

ج–۱) اوضاع و احوال حاکم بر تنظیم قرارداد فرانشیز ۱۰۳

ج–۲) شرایط اساسی قرارداد فرانشیز ۱۰۳

بند دوم: وظایف امتیاز دهنده پس از انعقاد قراداد ۱۰۹

گفتار دوم) رابطه امتیاز دهنده اصلی و امتیاز دهنده ثانوی ۱۱۳

بند ۱: وظایف امتیاز دهنده فرعی ۱۱۳

بند۲: دلایل عمومی عدم موفقیت امتیاز دهنده ۱۱۴

گفتارسوم) وظایف امتیاز گیرنده در قراردادهای فرانشیز: ۱۱۵

بند ۱: تعهدات مربوط به حقوق مالکیت فکری و صنعتی ۱۱۵

الف_ استفاده از دانش فنی در محدوده قرارداد و عدم افشای آن : ۱۱۵

ب_ استفاده از علامت تجاری و نام تجاری امتیاز دهنده مطابق شرایط قراردادی : ۱۱۶

بند ۲: تعهدات مرتبط با راه اندازی و بهره برداری از سیستم فرانشیز ۱۱۷

الف_ انتخاب مکان فعالیت و تدارک تجهیزات و وسایل مورد نیاز جهت اجرای سیستم : ۱۱۷

ب_ استخدام کارمندان و نیروی انسانی متخصص : ۱۱۸

بند

رعایت دستورالعمل های صادره توسط امتیاز دهنده و استانداردهای موجود ۱۱۸

بند ۴: تعهدات مالی ۱۱۹

الف_ پرداخت حق الامتیاز : ۱۱۹

مبحث اول : اصلاح سیستم فرانشیز ۱۲۰

مبحث دوم : خروج از رابطه فرانشیز ۱۲۲

گفتار اول) مدت زمان قرارداد و حق تمدید ۱۲۲

گفتار دوم) انتقال فرانشیز ۱۲۶

بند۱: انتقال توسط امتیاز دهنده ۱۲۷

بند۲: انتقال توسط امتیاز گیرنده ۱۲۸

بند۳: مقررات شکلی انتقال ۱۳۰

گفتار سوم) فسخ و انحلال قرارداد فرانشیز ۱۳۳

بند۱: فسخ توسط امتیاز دهنده ۱۳۴

بند۲: فسخ توسط امتیازگیرنده ۱۳۸

بند۳: فسخ با توافق طرفین و انفساخ قرارداد ۱۴۰

بند۴: وظایف امتیاز گیرنده هنگام فسخ یا انقضای قرارداد ۱۴۱

بند۵: شرط منع تجارت ۱۴۱

مبحث اول : جایگاه فرانشیزینگ در کشورهای مختلف ۱۴۳

گفتار اول ) اروپا : ۱۴۴

بند۱: فرانسه ۱۴۵

بند۲: ایتالیا ۱۴۵

بند۳: اسپانیا ۱۴۶

بند۴: نروژ ۱۴۷

بند۵: انگلستان ۱۴۷

بند۶: روسیه ۱۴۷

بند۷: اوکراین ۱۴۸

گفتار دوم) آمریکا : ۱۴۸

گفتار سوم) کانادا : ۱۵۰

گفتار چهارم) استرالیا ۱۵۰

بند۱: استرالیا ۱۵۰

بند۲: نیوزلند ۱۵۱

گفتار پنجم ) برزیل : ۱۵۱

گفتار ششم) آفریقای جنوبی : ۱۵۲

گفتار هفتم ) مالزی : ۱۵۳

گفتار هشتم) هندوستان : ۱۵۳

گفتار نهم) قراقستان : ۱۵۳

گفتار دهم) چین : ۱۵۴

گفتار یازدهم) ایران : ۱۵۶

مبحث دوم : نهادها و انجمن ها ۱۵۸

گفتار اول) World Franchise Council (شورای جهانی فرانشیز) : ۱۶۱

بند ۱: تاریخچه تاسیس ۱۶۱

بند ۲: اهداف WFC ۱۶۱

بند ۳: عضویت در WFC ۱۶۲

بند ۴: حد نصاب لازم در تشکیل جلسات WFC ۱۶۳

گفتار دوم ) International Franchise Association (انجمن بین المللی فرانشیز) : ۱۶۳

بند۱: تاریخچه تاسیس ۱۶۳

بند۲: آیین نامه اخلاقی انجمن ۱۶۴

بند۳: ماموریت سازمان ۱۶۴

بند۴: نمای کلی تاثیر اقتصاد بنیاد آموزشی IFA: ۱۶۵

گفتار سوم)Asia Pecific Franchise Cinfederation (اتحاد فرانشیز آسیای پسیفیک) : ۱۶۶

گفتار چهارم ) Th Frderacion Ibero American de Franquicias فدراسیون فرانشیز آمریکای جنوبی و شبه جزیره پرتغال و اسپانیا (ایبری) : ۱۶۷

بند۱: اعضای تهیه کننده: ۱۶۸

بند۲: فعالیت ها و خدمات فدراسیون: ۱۶۸

گفتار پنجم) European Franchise Federation (اتحادیه اروپایی فرانشیز) : ۱۶۹

بند۱: شبکه ارتباطی ۱۶۹

بند۲: اهداف EFF ۱۶۹

بند۳: انجمن های عضو EFF ۱۷۰

بند۴: آیین نامه اخلاقی اروپا ۱۷۰

بند۵: شرایط عضویت در اتحادیه ۱۷۵

گفتار ششم) انجمن های فرانشیز قاره آفریقا : ۱۷۶

بند۱: The Franchise Association of South Africa ۱۷۶

بند۲: Egyptian Franchise Development Association ۱۷۶

گفتار هفتم ) The Franchise Council of Australia(شورای فرانشیز استرالیا) : ۱۷۷

گفتار هشتم ) Japan Franchise Association (انجمن فرانشیز ژاپن) : ۱۷۸

بند۱: تاریخچه تاسیس ۱۷۸

بند۲: اهداف انجمن ۱۷۸

گفتار نهم ) Mexican Association of Franchises (انجمن فرانشیزهای مکزیک ) : ۱۷۹

گفتار دهم) American Franchise Association (انجمن فرانشیز آمریکا) : ۱۷۹

گفتار یازدهم) Canadian Franchise Association (انجمن فرانشیز کانادا) : ۱۸۰

گفتار دوازدهم)British Franchise Association (انجمن فرانشیز انگلستان) : ۱۸۰

گفتار سیزدهم )Finnish Franchising Association (انجمن فرانشیز فنلاد) : ۱۸۱

نتیجه گیری: ۱۸۳

الف) نتایج ۱۸۳

ب) پیشنهادات ۱۸۴

فهرست منابع ۱۸۵

۱۲۵ http://www wisegeek com/what–is–a–distribution–agreement htm ۱۹۰

ضمایم ۱۹۱

واژه نامه فرانشیز ۱۹۱

کلیدواژه ها

• فسخ (ابطال)
• ماهیت حقوقی
• فرانشیز (معافیت)
• تجارت
• قرارداد اقتصادی
• حق الامتیاز
• امتیاز دهنده
• امتیاز گیرنده