بررسی مصادیق قاعده ولایت حاکم بر ممتنع در حقوق خانواده


بررسی مصادیق قاعده ولایت حاکم بر ممتنع در حقوق خانواده عنوان پایان نامه ای است که توسط سید مهدی نقیبی راد، با راهنمایی محمد هادی دارایی و با مشاوره مهدی منتظرقایم در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.

بررسی مصادیق قاعده ولایت حاکم بر ممتنع در حقوق خانواده
عنوانبررسی مصادیق قاعده ولایت حاکم بر ممتنع در حقوق خانواده
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوسید مهدی نقیبی راد
استاد راهنمامحمد هادی دارایی
استاد مشاورمهدی منتظرقایم
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۴۰۲
دانشگاهدانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری


چکیده

در این پژوهش به روش توصیفی– تحلیلی مصادیق قاعده ولایت حاکم بر ممتنع بررسی شده است. بر مبنای این پژوهش، قاعده الحاکم ولی الممتنع جایگاه ویژه ای در حل و فصل دعاوی در حقوق ایران دارد. این قاعده فقهی مبنای حل اختلاف در روابط حقوقی افراد در جامعه قرار می–گیرد و قضات با استفاده از این قاعده فقهی اشخاصی را که از ادای حقوق دیگران استنکاف می ورزند اجبار به ادای حقوق آنها می نمایند. یکی از رهیافت های اجرای این قاعده از ناحیه حاکم، دعاوی خانوادگی است که اهم آن عبارت است از: توانایی در پرداخت و امتناع زوج از پرداخت نفقه، عجز از پرداخت نفقه و امتناع زوج از طلاق زوجه و..، در این جا حکام به علت ولایت بر مستنکف تکلیف قانونی و شرعی وی را به انجام خواهد رساند. مقنن نیز در موادی مانند ماده ی ۱۱۲۹ قانون مدنی اجرای این قاعده را در نظام حقوقی فعلی حاکم بر کشور جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخته است.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه پژوهش

بیان مسیله

اهمیت و ضرورت پژوهش

پرسش اصلی تحقیق

فرضیه های تحقیق

پیشینه پژوهش

نوآوری پژوهش

روش تحقیق

سازماندهی تحقیق

فصل اول: مفاهیم

مبحث اول: مفردات و مفاد قاعده الحاکم ولی الممتنع

گفتار اول: حاکم

بند اول: مفهوم حاکم در فقه

بند دوم: مفهوم حاکم در حقوق موضوعه

الف: مفهوم حاکم با توجه به اصل تفکیک قوا

ب: مفهوم حاکم در حقوق خصوصی

گفتار دوم: ولی

گفتار سوم: ممتنع

فصل دوم: بررسی فقهی قاعده الحاکم ولی الممتنع

مبحث اول: مفهوم کلی قاعده و شرایط اجرای آن

گفتار اول: احراز امتناع

گفتار دوم: وجود حاکم

گفتار سوم: تقاضای ص–احب ح–ق

مبحث دوم: مدارک فقهی ق–اعده

گفتار اول: دلی–ل عام

گفتار دوم: ادله خاص

بند اول: روایات

بند دوم: دلیل عقل و بنای عقلا

بند سوم: اجماع

بند چهارم: سایر ادله

الف– آی–ه ولایت

ب–ق–اعده وج–وب ایصال حق به صاحب آن

ج– قاعده لاضرر و لاضرار

مبحث سوم: موارد تطبیق قاعده

گفتار اول: امتناع غ–ابن از ف–سخ م–عامله ثانویه

گفتار دوم: امتناع از اخذ ث–من ی–ا م–ثمن

گفتار سوم: امتناع از ادای دی–ن

گفتار چهارم: امتناع داین از قبول دین

گفتار پنجم: امتناع از وفای به شروط ضمن عقد

گفتار ششم: امتناع از فروش مال احتکار ش–ده

گفتار هفتم: امتناع در باب رهن

گفتار هشتم: امتناع از پرداخت نفقه واجب

گفتار نهم: امتناع از طلاق

گفتار دهم: امتناع در باب ایلاء

گفتار یازدهم: امتناع در باب ظهار

گفتار دوازدهم: امتناع عامل از عمل

گفتار سیزدهم: امتناع اوصیا از اجتماع

گفتار چهاردهم: امتناع در باب کفالت

گفتار پانزدهم: امتناع شریک از (قسمت)

گفتار شانزدهم: امتناع از احیای اراضی تحجیر شده

گفتار هفدهم: امتناع از عمل به مفاد صلح بر مدت متعه

گفتار هجدهم: س–ایر موارد

فصل سوم: قاعده الحاکم ولی الممتنع در حقوق خانواده و قلمرو و مبانی و شرایط آن در موارد مشابه

مبحث اول: مبانی دخالت حاکم

گفتار اول: دخالت حاکم بر مبنای حکومت

بند اول: مفهوم حکومت

بند دوم: ضرورت تشکیل حکومت

گفتار دوم: دخالت حاکم بر مبنای وکالت

بند اول: تعریف عقد وکالت

بند دوم: اشکالات دخالت حاکم بر مبنای وکالت

مبحث دوم: قلمرو دخالت حاکم در امور مالی و غیر مالی

گفتار اول: قلمرو دخالت حاکم در امور مالی

بند اول: اجبار حاکم در تعهدات قایم به شخص

الف: اجرای مالی محکوم علیه (جریمه تاخیر)

ب: قلمرو اجبار مالی

ج: شرایط امکان جریمه تاخیر ۵۰ بند دوم: اجبار حاکم در تعهدات غیرقایم به شخص

گفتار دوم: قلمرو دخالت حاکم در امور غیرمالی

بند اول: اجبارحاکم در تعهدات قایم به شخص

بند دوم: اجبار حاکم در تعهدات غیرقایم به شخص

مبحث سوم: شرایط و نقش دخالت حاکم در تعهدات

گفتار اول: شرایط دخالت حاکم در تعهدات

بند اول: بقای قرارداد

بند دوم: امکان اجبار متعهد به انجام تعهد

بند سوم: گذشتن موعد تعهد

بند چهارم: لزوم خودداری مدیون و احراز آن

بند پنجم: لزوم مطالبه متعهد له

بند ششم: عدم تغییر در توافق طرفین

مبحث چهارم: مواردی کاربردی از قاعده الحاکم ولی الممتنع در حقوق خانواده

گفتار اول: استنکاف زوج از پرداخت نفقه زوجه با وجود توانایی در پرداخت در فقه امامیه

بند اول: الزام زوج متمکن، به پرداخت نفقه یا طلاق زوجه

بند دوم: الزام زوج متمکن به پرداخت نفقه زوجه و حبس او تا پرداخت نفقه

بند سوم: پرداخت نفقه زوجه از اموال زوج با فروش اموال وی

گفتار دوم: ضمانت های اج–رای نفقه زوجه در صورت تمکن زوج از پرداخت در ایران

گفتار سوم: استنکاف زوج از طلاق در فرض عدم پرداخت نفقه با وجود توانایی در پرداخت

گفتار چهارم: استنکاف از طلاق در فرض عجز زوج از پرداخت ن–فقه

بند اول: زوجه صبر کند تا وضع مالی زوج بهبود پیدا کند

بند دوم: زوجه از حق مطالبه فسخ نکاح برخوردار می شود

بند سوم: زوجه از حق مطالبه طلاق از حاکم برخوردار می شود

گفتار پنجم: حکم مستنکف از طلاق در فرض عجز زوج از پرداخت نفقه در حقوق ایران

گفتار ششم: غیبت طولانی ش–وهر و استنکاف ولی او از طلاق

گفتار هفتم: امتناع زوجین از انتخاب حکم در صورت بیم جدایی بین زوجین

گفتار هشتم: استنکاف زوج از طلاق یا رجوع در ایلاء

گفتار نهم: امتناع زوج از بذل مدت باقی مانده در نکاح م–نقطع یا م–وقت

گفتار دهم: استنکاف زوج از رجوع یا طلاق در ظهار

نتیجه گیری

پیشنهاد

منابع

کلیدواژه ها

  • فقه
  • حقوق
  • الحاکم ولی الممتنع
  • حقوق خانواده