بررسی وضعیت فقهی و حقوقی وصیت مبهم و مجمل در حقوق اسلامی
 | |
| عنوان | بررسی وضعیت فقهی و حقوقی وصیت مبهم و مجمل در حقوق اسلامی |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | مهدی سخنور |
| استاد راهنما | محمد صالحی مازندرانی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۲ |
| دانشگاه | دانشگاه قم |
بررسی وضعیت فقهی و حقوقی وصیت مبهم و مجمل در حقوق اسلامی عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدی سخنور، با راهنمایی محمد صالحی مازندرانی در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.
چکیده
در این نوشتار، وصیت مبهم و مجمل در حقوق اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش، تحقیق راجع به مصادیق وصیت مبهم و مجمل بوده است، وهمچین ارایه معیاری برای تعیین موصی به مبهم و مجمل و حدود اختیار ورثه در تعیین میزان آن ها می باشد. در بعضی یا غالب مصادیق با این پرسش ها مواجه بودیم که آیا روایات وارده در خصوص تعیین میزان موصی به مبهم به میزان خاص در حقوق ایران قابلیت اعمال دارد یا خیر و این که پذیرش قاعده ای دیگر در حقوق ایران مغایر شرع محسوب می شود؟ آیا در وصیت تملیکی نیز قابلیت تعیین موصی به شرط صحت آن است؟ که نتیجه حاصله این بود که روایات ناظر بر تعیین مورد وصیت مبهم ومجمل اختصاص به زبان و جامعه عرب دارد و نمی توان آنها را در حقوق ایران ملاک قرار داد، بلکه غالب مصادیق وصیت مبهم و مجمل را می بایست تابع حکم واحد قرار داد و به موجب یک قاعده عمومی اختیار تعیین آنها را به ورثه داد، هر چند ورثه نیز در تعیین موصی به مبهم آزادی کامل ندارند و می بایست در راستای اراده و خواست موصی و رعایت متعارف، میزان آن را معلوم کنند. از این رو، در وصیت نیز قابلیت تعیین موصی به شرط است و قابلیت تعیین آن با ختیار ورثه مبنی بر معلوم کردن آن فراهم می آید. جدا از این مصادیق، بعضی مصادیق دیگر از این قاعده پیروی نمیکنند که در ادامه راجع به آن ها بحث خواهیم نمود.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
الف: بیان مسیله تحقیق ۱
ب: سوال های تحقیق ۲
پ: فرضیه ها ۲
ت: ضرورت انجام تحقیق ۲
ث: اهداف تحقیق ۳
ج: روش تحقیق ۳
د: سابقه و پیشینه تحقیق ۳
ه– : سامانه تحقیق ۴
فصل اول: کلیات ۵
مبحث اول: مفاهیم و ماهیت ۶
گفتار اول: مفاهیم ۶
الف– مفاهیم اصلی ۶
۱– وصیت: ۶
۱–۱– تعریف لغوی وصیت ۶
۱–۲– تعریف اصطلاحی وصیت ۷
۲– وصایت ۹
۳– وصیت مبهم ۹
۴– وصیت مجمل ۱۰
ب– مفاهیم مرتبط ۱۰
۱– نهادهای مشابه وصیت ۱۰
۱–۱– وکالت ۱۰
۱–۲–کفالت ۱۱
۲– نهادهای مشابه وصیت مبهم و مجمل ۱۱
۲–۱– موصی به کلی ۱۱
۲–۲– موصی به مشترک ۱۲
۲–۳– موصی به مردد ۱۲
گفتار دوم: ماهیت وصیت ۱۲
الف– نظریه ایقاع بودن ۱۳
ب– نظریه عقد بودن ۱۴
مبحث دوم: ارکان و شرایط آن ۱۵
گفتار اول: ارکان وصیت ۱۶
الف–موصی ۱۶
ب– موصی له ۱۶
پ– موصی به ۱۶
ت– وصی ۱۶
گفتار دوم: شرایط وصیت ۱۷
الف– شرایط موصی ۱۷
۱– وصیت صغار ۱۷
۲– وصیت به مجنون ۱۸
۳– وصیت سفیه ۲۰
۴– وصیت ولی و قیم ۲۰
۵– وصیت ورشکسته ۲۱
۱–۵: وصیت به عین کلی ۲۱
۲–
- وصیت به عین معین ۲۲
ب– شرایط موصی له ۲۲
۱– وجود موصی له ۲۲
۲– اهلیت تملک موصی له ۲۵
۳– معین بودن موصی له ۲۶
پ– شرایط موصی به ۲۷
۱– ملک موصی بودن ۲۷
۲– قابلیت نقل و انتقال داشتن ۲۹
۳– مشروع بودن موصی به ۳۱
۴– مقدور التسلیم بودن موصی به ۳۲
ت– شرایط وصی ۳۵
۱–بلوغ ۳۵
۲–عقل ۳۷
۳–مسلمان بودن ۴۰
۴– مرد بودن ۴۲
۵– بینایی ۴۳
۶– عدالت ۴۴
۶–۱– اشتراط عدالت ۴۴
۶–۲– عدم اشتراط عدالت ۴۶
۶–۳– نظر میانه ۴۷
فصل دوم: بررسی مصادیق و دیدگاه ها و ادله در وصایای مبهم ۴۸
مبحث اول: وصیت مبهم ۴۹
گفتار اول: موصی به مبهم ۴۹
الف– وصیت به سهم ۵۰
۱– نظریه یک هشتم مال موصی ۵۰
۲– نظریه یک ششم مال موصی ۵۲
۳– نظریه یک دهم مال موصی ۵۳
۴– نظریه ترکیبی ۵۳
ب– وصیت به شی ۵۴
پ– وصیت به جز ۵۵
۱– نظریه یک دهم مال موصی ۵۵
۲– نظریه یک هفتم مال موصی ۵۸
۳– نظریه ترکیبی ۶۱
ت– وصیت مال فی سبیل الله ۶۳
۱– نظریه صرف در راه جهاد و مجاهدین ۶۳
۲– نظریه صرف در مطلق امور خیر ۶۵
۳– نظریه صرف در راه حج ۶۷
ث– وصیت به ظرف و شمول مظروف ۶۷
۱– نظریه شمول مظروف ۶۸
۲– نظریه عدم شمول مظروف ۶۸
۳– نظریه شرط شمول مظروف ۶۹
۴– نظریه ملاک عرفی ۷۱
۱– نظریه صحت وصیت ۷۳
۲– نظریه بطلان وصیت ۷۵
۳– نظریه تفکیکی ۷۶
د– وصیت به محرومیت احد وارث ۷۷
۱– نظرات فقهی ۷۷
۱–۱– بطلان وصیت ۷۸
۱–۲– صحت وصیت تا یک سوم ۸۰
۱–۳– نظریه صحت وصیت در اصل مال ۸۱
۲– نظریه حقوقدانان ۸۲
گفتار دوم: موصی له مبهم ۸۴
الف– وصیت برای اقربا ۸۴
ب– وصیت به همسایگان ۸۶
پ– وصیت برای فقرا ۸۷
فصل سوم: بررسی و دیدگاه ها و ادله در وصیت مجمل ۸۹
مبحث اول : وصیت مجمل ۹۰
گفتار اول : وصیت به کثیر ۹۰
الف– نظریه تعیین حد برای لفظ کثیر ۹۱
ب – نظریه رجوع به ورثه ۹۲
گفتار دوم : نحوه ی تعیین توسط ورثه در وصیت مجمل ۹۳
الف – نظریه توجه به ظاهر الفاظ در وصیت مجمل ۹۳
ب – عدم توجه به ظاهر الفاظ در وصیت مجمل ۹۴
گفتار سوم : عدم امکان رجوع به ورثه ۹۴
الف – نظریه توجه به قدر متیقن الفاظ در وصیت مجمل ۹۵
ب – نظریه رجوع به حاکم شرع در وصیت مجمل ۹۵
نتیجه ۹۷
فهرست منابع و مآخذ ۹۹
الف) منابع فارسی ۹۹
ب) منابع عربی ۱۰۰
پ قوانین ۱۰۶
کلیدواژه ها
- وصیت مبهم
- وصیت
- وصیت نامه
- مبهم
- ابهام (فلسفه)
- مجمل
- اختیارات
- ورثه
- موصی به
- حقوق اسلامی