بیع حق در فقه امامیه و نظام حقوقی ایران

عنوان	بیع حق در فقه امامیه و نظام حقوقی ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	زهرا مهدی پور نوکنده
استاد راهنما	مرتضی نعیمی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۷
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی

بیع حق در فقه امامیه و نظام حقوقی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط زهرا مهدی پور نوکنده، با راهنمایی مرتضی نعیمی در سال ۱۳۹۷ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

از عقود معین بیان شده در قانون ایران ، عقد بیع نسبت به سایر عقود از اهمیت فراوانی برخوردار است. ما در این تحقیق برآنیم تا مشخص نماییم آیا اموالی نظیر اموال غیر مادی و حقوق مالی که جامعه امروزی هیچ شکی در مال دانستن آن ندارد، را میتوان موضوع عقد بیع وفق ماده ۳۳۸ قانون مدنی قرار داد یا خیر؟ امروزه حقوق مالی در کنار اعیان و منافع ، بخش قابل توجهی از اموال را تشکیل می دهند و امکان انتقال و مبادله آنان با سایر اموال از نیازهای بازار سرمایه است. عقد بیع بی گمان رایج ترین ابزار اعتباری مبادله اموال دربین مردم است اما آیا برای نقل حقوق مالی نیز می توان از آن قالب استفاده نمود؟ اغلب فقها، بیع را تملیک عین به عوض معلوم می دانندو با مبیع قرار گرفتن حق مالی مخالفت کرده اند در حالیکه اگر ما حق را به عنوان یک اعتبار عقلایی و حکم وضعی مستقل از ملک به رسمیت بشناسیم دیگر هیچ یک از این دو در ذیل دیگری قرار نمی گیرد اغلب فقهای معاصر ، دلایل قدما از جمله عدم صدق مالی بر حقوق و....را نا کافی دانسته و فقهایی همچون مرحوم امام خمینی (ره) وقوع حق، به عنوان مبیع را خالی از اشکال می داند. به نظر می رسد در حقوق امروز ایران وقوع حق یا اسقاط آن به عنوان ثمن با مانعی روبه رو نبوده و حکم به صحت بیع حقوق نیز خالی از وجه نیست.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

فصل اول : کلیات

۱–۱مفهوم مال

۱–۱–۱تعریف مال

۱–۱–۱–۱مفهوم لغوی مال

۲–۱–۱–۱ مفهوم عرفی مال

۳–۱–۱–۱ مفهوم فقهی مال

۴–۱–۱–۱ مفهوم حقوقی مال

۲–۱ اموال مادی و غیر مادی

۱–۲–۱مفهوم مال مادی

۲–۲–۱ مفهوم مال غیرمادی

۳–۲–۱ مقایسه اموال مادی و غیر مادی

۳–۱ حقوق مالی

۱–۳–۱ حقوق عینی

۲–۳–۱ حقوق دینی

۳–۳–۱ مقایسه حق عینی و دینی

۴–۳–۱ حقوق معنوی

۵–۳–۱ مال غیر مادی از جهت قابلیت دوام و اعتبار

۶–۳–۱ مال غیر مادی از جهت وابستگی آنها به اموال مادی

۷–۳–۱ مال غیر مادی از جهت تاثیر قوه فکر و اندیشه در ایجاد آنها

۴–۱ تعریف فقهی ملک

۴–۱–

ملکیت حقیقی در فقه

۲–۴–۱ملکیت مخلوقات یا تکوینی در فقه

۳–۴–۱ملکیت اعتباری ملک در فقه

۱–۳–۴–۱ قاعده اعراض ملکیت

۲–۴–۳–۱ قاعده انتزاعی بودن ملکیت

۵–۱ مفهوم حقوقی و فقهی مالکیت

۶–۱ مفهوم و اقسام حق و مقایسه آن با ملک

۱–۶–۱ مفهوم حق

۲–۶–۱ مفهوم اصطلاحی حق

۱–۲–۶–۱ نظریه سلطنت

۲–۲–۶–۱ نظریه ملک

۳–۲–۶–۱ نظریه اعتبار خاص

۴–۲–۶–۱ نظریه ماهیت اعتباری مستقل

۳–۶–۱ مفهوم حقوقی حق

۴–۶–۱ اقسام حقوقی حق

۵–۶–۱ مفهوم فقهی حق

۶–۶–۱ اقسام فقهی حق

۷–۶–۱ وجوه اشتراک بین حق و ملک از نظر فقها

۸–۶–۱ وجوه افتراق بین حق و ملک

۷–۱ تعریف حقوقی بیع

۱–۷–۱ تعاریف فقهی بیع

۲–۷–۱ مفهوم فقهی بیع

۳–۷–۱ مفهوم حقوقی بیع

۴–۷–۱ بیع حقوق مالی

فصل دوم: مبیع، عوض و شرایط آن در فقه امامیه و حقوق ایران

۱–۲ تعریف مبیع

۱–۱–۲ شرایط مبیع

۱–۱–۱–۲لزوم مالیت مبیع در فقه امامیه

۱–۱–۱–۱–۲ لزوم عین بودن مبیع در فقه امامیه

۲–۲ مفهوم عین

۱–۲–۲ مفهوم عین در فقه امامیه

۲–۲–۲ مفهوم عین در حقوق موضوعه

۳–۲ مفهوم عوض

۱–۳–۲ عین و منفعت

۲–۳–۲ عمل حر

۳–۳–۲ حقوق

۴–۳–۲ اسقاطپذیری حق

۴–۲ عوض واقع شدن حقوق

۱–۴–۲ دلایل موافقین عوض واقع شدن حقوق در معاملات

۲–۴–۲ دلایل مخالفین عوض واقع شدن حقوق در معاملات

۵–۲ تعریف معوض

۱–۵–۲ معوض واقع شدن حقوق در فقه

۱–۱–۵–۲ دلایل قایلین بر جواز معوض واقع شدن حقوق در معاملات ۵۰ ۱–۱–۱–۵–۲ دلایل قایلین بر عدم جواز معوض واقع شدن حقوق در معاملات

۱–۱–۵–۲ –۱–۱تبادر ، صحت سلب و اصالت عدم نقل

۲–۱–۱–۱–۵–۲ مالیت

۳–۱–۱–۱–۵–۲ نقل

۴–۱–۱–۱–۵–۲ ملکیت

۵–۱–۱–۱–۵–۲ تملیک

فصل سوم: ارزیابی دیدگاه موافقان و مخالفان بیع حق

۱–۳ دلایل فقهی عدم پذیرش بیع اموال غیر مادی

۲–۳ دلایل فقهای موافق با بیع حقوق

۳–۳ دلایل فقهای مخالف با بیع حقوق

۴–۳ دلایل اختصاصی عین بودن معوض بر حسب ماهیت

۵–۳ اشکالات وارده بر ثمن واقع شدن حقوق مالی

۱–۵–۳ عدم اطلاق مال بر حق

۲–۵–۳ عدم صدق مبادله و معاوضه بر حق

۳–۵–۳عدم امکان تملیک متقابل

۶–۳ بیع از منظر نظام حقوقی ایران

۱–۶–۳ بیع اموال غیر مادی در حقوق موضوعه ایران

۲–۶–۳ وقوع حق به عنوان موضوع عقد بیع

۷–۳ استدلال حقوقدانان در پذیرش بیع اموال غیر مادی

۸–۳ نظر حقوقدانان مخالف با بیع اموال غیر مادی

۹–۳ دلایل اصرار بر انتقال حقوق و اموال غیر مادی در قالب بیع

۱۰–۳ غیر مادی بودن حقوق مالی و نحوه تسلیم آن

۱۱–۳ محدودیت زمانی برای برخی از حقوق مالی

۱۲–۳چگونگی قابلیت تطبیق اثر قطعی عقد بیع

۱۳–۳ نتایج

۱۴–۳ پیشنهادات

فهرست منابع فارسی

ب) فهرست منابع غیرفارسی

چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

• بیع
• مبیع
• ثمن
• عوض
• حقوق مالی
• مالکیت حقوق مالی