تاثیر اخلاق در انعقاد قرارداد در حقوق ایران

عنوان	تاثیر اخلاق در انعقاد قرارداد در حقوق ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	مهدی فلاح
استاد راهنما	سام محمدی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه مازندران

تاثیر اخلاق در انعقاد قرارداد در حقوق ایران عنوان رساله ای است که توسط مهدی فلاح، با راهنمایی سام محمدی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع دکتری دانشگاه مازندران دفاع گردید.

چکیده

در نظام حقوقی ایران با وجود بحث های بسیار پیرامون ارتباط فقه و حقوق با اخلاق به این پرسش پاسخ داده نشده است که آن اصول و قواعد اخلاقی موجد این ارتباط چیست. به همین دلیل، در آغاز جهت قاعدهمند کردن تحلیل اخلاقی ضروری است معیارهایی برای تعیین اصول و قواعد اخلاقی ارایه شود. در رساله حاضر این ضوابط هر آن چیزی است که از جانب عقل، عرف اجتماعی و دستورات دینی به عنوان امری اخلاقی توصیه می شود. از اینرو، رویکرد مناسب یک رویکرد تلفیقی در نظر گرفته شده است که گاه آیات و روایات محور بحث قرار گرفته و در تشریح آنها از دیدگاههای عقلی و فلسفی استفاده شده است و گاه مستقلات عقلی و عرف های منزه اجتماعی ملاک تحلیل می باشد و با استفاده از آیات و روایات به تبیین و توضیح آنها پرداخته می شود. بر این اساس، رساله حاضر با تحلیل اخلاقی شرایط اساسی صحت قراردادها و کنکاش در آیات و روایات و منابع فقهی و حقوقی به استخراج مبانی اخلاقی موثر بر مرحله انعقاد قراردادها و تحلیل تاثیر آن پرداخته است. مطالعه و بررسی مبانی شرایط چهارگانه اساسی صحت قراردادها نشان می دهد که اعتبار این شرایط ریشه در اصول و قواعدی اخلاقی همچون منع اکل مال به باطل، تبعیت عمل از نیت، منع اجبار و تجاوز به حقوق اشخاص در روابط اجتماعی، پایبندی به عهد و پیمان، منع خدعه و نیرنگ، رعایت صداقت و حسن نیت و امانتداری و اجتناب از مواضع تهمت، حمایت از اشخاص ناتوان و محجور، قبح سهل انگاری و حسن احسان و لزوم رعایت اخلاق حسنه و حرمت اعانت بر اثم دارد که به شیوه ای غیرمستقیم، پس از پوست اندازی و تعدیل وارد نظام حقوقی ایران شده اند.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه ۱۱–بیان مسیله ۱۲–سوال های پژوهش ۶۳–پیشینه پژوهش ۶۴–فرضیه های پژوهش ۸۵–حدود پژوهش ۹۶–اهداف پژوهش ۹۷–مبانی نظری پژوهش

۸–روش شناسی پژوهش ۱۵۹–سازماندهی پژوهش ۱۶بخش نخست: تحلیل اخلاقی تراضی طرفین قرارداد ۱۷فصل نخست: تحلیل اخلاقی آزادی و اختیار در انعقاد عقد(قصد طرفین و رضای آنها) ۱۹مبحث نخست: تبعیت عمل از نیت ۲۱گفتار نخست: حکومت اراده باطنی بر اراده ظاهری ۲۶گفتار دوم: اثر نیت بر قرارداد با توجه به کیفیت آن ۳۳بند نخست: اثر خدعه و دروغ در قرارداد ۳۶الف– اثر نقض رفتار صادقانه در عقد بیمه ۳۷ب– تدلیس یا سوءعرضه ۴۰بند دوم: اثر رفتار صادقانه در انعقاد عقد و اعتبار آن ۴۴الف– اثر رفتار صادقانه در ایجاد خیار ۴۴ ب– اثر رفتار صادقانه در ایجاد عقد پیش از اطلاع از رجوع ۴۵مبحث دوم: حرمت اکل مال به باطل ۴۸مبحث سوم: منع اجبار اشخاص در روابط اجتماعی ۵۰فصل دوم: تحلیل اخلاقی قاعده آزادی عناوین و قالب ها ۵۹مبحث نخست: زمینه ی پیدایش آزادی در عناوین یا قالب ها ۶۱گفتار نخست: قلمرو عقد صلح ۶۲گفتار دوم: علت گسترش قلمرو عقد صلح ۶۳مبحث دوم: مبانی اخلاقی قاعده آزادی عناوین ۶۵گفتار نخست: پایبندی به عهد و پیمان ۶۶گفتار دوم: پایبندی به عهد و پیمان و جواز خلف وعده نکاح ۷۰بند نخست: مفهوم عقد، عهد و وعده ۷۱بند دوم: ماهیت و اثر وعده در ماده ۱۰۳۵ ق م ۷۲بخش دوم: تحلیل اخلاقی اهلیت طرفین قرارداد ۷۶فصل نخست: تحلیل اخلاقی حجر ۷۹فصل دوم: تحلیل اخلاقی مصادیق عدم اهلیت تصرف (اختیار تصرف) ۸۳مبحث نخست: مبانی اخلاقی محدودیتهای نماینده ۸۵گفتار نخست: امانتداری ۸۵گفتار دوم: دوری از مواضع تهمت و سوءظن ۸۷مبحث دوم: تحلیل اخلاقی مصادیق ممنوعیت نماینده از معامله با خود ۸۸گفتار نخست: نمایندگان خصوصی

بند نخست: نمایندگان ارادی ۸۹الف– وکیل

ب– مدیران شرکت ۹۱بند دوم: نمایندگان قضایی ۹۷بند سوم: نمایندگان قانونی ۱۰۱گفتار دوم: نمایندگان عمومی ۱۰۲بخش سوم: تحلیل اخلاقی شرایط مورد معامله ۱۰۴فصل نخست: تحلیل اخلاقی مالیت داشتن مورد معامله ۱۰۵مبحث نخست: قرارداد کار نامشروع

مبحث دوم: تحلیل اخلاقی بطلان شرط نامشروع ۱۰۹گفتار نخست: شرط سلب حق ازدواج ۱۱۰گفتار دوم: تحلیل اخلاقی وجه التزام در قرارداد نامزدی ۱۱۶گفتار سوم: تحلیل اخلاقی شرط غیر منصفانه ۱۱۸فصل دوم: تحلیل اخلاقی معلوم و معین بودن مورد معامله ۱۲۵مبحث نخست: اصل اتقان و دوری از نزاع به عنوان مبنای اخلاقی علم تفصیلی ۱۲۷مبحث دوم: کفایت علم اجمالی و مبنای اخلاقی آن

بخش چهارم: تحلیل اخلاقی مشروعیت جهت قرارداد ۱۳۹فصل نخست: مبانی اخلاقی مشروعیت جهت قرارداد و شرایط اثرگذاری آن ۱۴۱مبحث نخست: مبانی اخلاقی مشروعیت جهت قرارداد ۱۴۲ گفتار نخست: لزوم رعایت اخلاق حسنه ۱۴۲گفتار دوم: حرمت اعانت بر گناه ۱۴۵مبحث دوم: شرایط اثرگذاری جهت نامشروع ۱۴۷فصل دوم: تحلیل اخلاقی معامله به قصد فرار از دین ۱۵۲مبحث نخست: مبنای اخلاقی قایلین بطلان معامله به قصد فرار از دین ۱۵۴مبحث دوم: شرط بطلان معامله به قصد فرار از دین ۱۵۹نتیجه گیری و پیشنهاد ها ۱۶۱الف– نتیجه گیری ۱۶۱ب– پیشنهاد ها ۱۶۶منابع و ماخذ

کلیدواژه ها

• قرارداد
• اخلاق
• انعقاد قرارداد
• آزادی قراردادها
• شرط اساسی قرارداد
• ایران
• نظام حقوقی
• اخلاق
• اعتبار (صحت)