تبیین قراردادهای مالکیت زمانی در فقه و حقوق ایران

عنوان	تبیین قراردادهای مالکیت زمانی در فقه و حقوق ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	سمیه تاجمیرریاحی
استاد راهنما	سیدمحمدصادق طباطبایی
استاد مشاور	علیرضا فصیحی زاده
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۹
دانشگاه	دانشگاه اصفهان

تبیین قراردادهای مالکیت زمانی در فقه و حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط سمیه تاجمیرریاحی، با راهنمایی سیدمحمدصادق طباطبایی و با مشاوره علیرضا فصیحی زاده در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان دفاع گردید.

چکیده

قراردادهای مالکیت زمانی به قراردادهایی اطلاق می گردند که، در آنها مالکیت عین یا منفعت به صورت زمان بندی شده به فرد انتقال یافته و فرد در قسمت معینی از سال حق بهره برداری یا مالکیت در مال موضوع قرارداد را به دست آورده و می تواند به صورت متناوب و به طور دایم از مال موضوع قرارداد، در مقاطع زمانی که در قرارداد مشخص است، استفاده بنماید. مانند آنکه، مالکیت ویلایی را تنها در فصل بهار یا در ماه فروردین و یا هفته اول سال در اختیار گرفته و در سایر اوقات سال این ویلا در اختیار مالکان دیگر باشد. این پدیده بر اساس نیاز و امیال انسان معاصر شکل گرفته است و می تواند به گونه ای پاسخگوی او باشد و او را برای رسیدن به مقصودش یاری رساند. موضوع این پژوهش تبیین و بررسی این قراردادها با نهاد مشابه آن در فقه امامیه، یعنی مالکیت موقت و تببین ماهیت آن ها در چارچوب عقود مصرحه در قانون مدنی (عقود معین) و ماده ۱۰ قانون مدنی (عقود نامعین) است. علیرغم وجود شباهت میان قراردادهای مالکیت زمانی با مالکیت موقت در محدودیت زمان، این تفاوت میان دو نهاد وجود دارد که، مالکیت در قراردادهای مالکیت زمانی، به صورت متناوب تکرار گشته و حتی تا سال ها نیز می تواند ادامه داشته باشد . در حالیکه در نهاد مالکیت موقت، مالکیت تا زمان خاص بوده و با انقضای آن مدت به پایان می رسد. این قراردادها قابلیت پذیرش در چارچوب قراردادی عقود معین، از قبیل عقد اجاره، شرکت در عین و شرکت در منفعت (مهایات)، بیع مشاع به شرط مهایات و صلح عین و منفعت و همچنین قالب قراردادی ماده ۱۰ قانون مدنی را دارند. روش تحقیق در این پژوهش بر اساس، تحقیق کتابخانه ای است. با توجه به اینکه حقوق ایران بالاخص در قسمت حقوق خصوصی عمدتا از فقه امامیه اقتباس گردیده است، لذا برای نگارش این پایان نامه از کتب فقهی استفاده گردیده و به موازات آن قوانین و مقررات حقوقی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه

فصل اول: کلیات

۱–۱– مفهوم مالکیت ۱

۱– ۱– ۱– مفهوم لغوی ۱

۱– ۱– ۲– مفهوم اصطلاحی ۲

۱– ۲– تعریف مالکیت ۲

۱– ۲– ۱– تعریف به حق ۲

۱– ۲– ۲– تعریف به حکم ۳

۱– ۲– ۳– تعریف به اختصاص ۳

۱–۲–۴– تعریف به توانایی ۳

۱–۲–

– تعریف به آثار مالکیت ۳

۱–۲–۶– تعریف به رابطه ۴

۱–۲–۷– نتیجه :تعریف پیشنهادی ۵

۱–۳– عناصر مالکیت ۵

۱–۳–۱– حق استعمال ۵

۱–۳– ۲– حق استثمار (استغلال) ۶

۱–۳–۳– حق تصرف (اخراج از ملکیت) ۶

۱–۴– ویژگی های مالکیت ۷

۱–۴–۱– جامع بودن ۷

۱–۴–۱–۱– آثار وصف جامع بودن مالکیت ۷

۱–۴–۱–۲– محدودیت های وصف جامع بودن مالکیت ۸

۱–۴–۲– مانع بودن یا انحصاری بودن ۸

۱–۴–۲–۱– تاثیر وصف مانع بودن مالکیت ۹

۱–۴–۲–۲– محدودیت های وصف مانع بودن مالکیت ۹

۱–۴–۳– مطلق بودن ۹

۱–۴–۴– دایمی بودن ۱۰

عنوان صفحه

۱–

– صورت های انتقال مالکیت در قالب زمان ۱۱

۱– ۶– تعریف مالکیت زمانی ۱۳

۱– ۷– تاریخچه پیدایش مالکیت زمانی ۱۳

۱– ۷– ۱– تاریخچه پیدایش مالکیت زمانی در کشور های غربی ۱۳

۱– ۷– ۲– تاریخچه مالکیت زمانی در ایران ۱۵

۱– ۸– انواع قراردادهای مالکیت زمانی ۱۶

۱– ۸– ۱– تعیین هفته معین در سال ۱۶

۱– ۸– ۲– هفته شناور یا هفته قابل تعیین به وسیله برنامه ریزی ۱۷

۱– ۹– روش انجام معامله از طریق مالکیت زمانی ۱۷

۱–۱۰– ویژگی های قرارداد مالکیت زمانی ۱۸

۱– ۱۱– شرایط عمومی و اختصاصی انعقاد قرارداهای مالکیت زمانی ۱۹

۱– ۱۱–

– شرایط عمومی ۱۹

۱– ۱۱– ۲– شرایط اختصاصی ۲۰

۱– ۱۲– پیشینه و تاریخچه تحقیق ۲۰

۱– ۱۳– اهداف تحقیق ۲۱

۱– ۱۴– اهمیت و ارزش تحقیق ۲۱

۱– ۱۵– کاربرد نتایج تحقیق ۲۱

۱– ۱۶– فرضیه ها یا سوال های تحقیق ۲۲

فصل دوم: مالکیت موقت در فقه و حقوق ایران

مقدمه ۲۳

۲– ۱– مالکیت موقت در فقه و حقوق ایران ۲۴

۲–۱–۱– مالکیت موقت در فقه ۲۴

۲–۱–۲– مالکیت موقت در حقوق ۳۲

۲–۲– دلایل مخالفین مالکیت موقت ۳۶

۲– ۳– دلایل موافقان مالکیت موقت ۴۸

۲– ۴– نتیجه ۵۱

عنوان صفحه

فصل سوم:قراردادهای مالکیت زمانی در عقود معین و نامعین

مقدمه ۵۳

۳–۱– اجرای قراردادهای مالکیت زمانی از طریق عقود معین ۵۳

۳–۱–۱– قراردادهای مالکیت زمانی منافع از طریق عقود معین ۵۵

۳–۱–۱–۱– عقد اجاره ۵۵

۳–۱–۱–۲– دیدگاه فقها ۵۶

۳–۱–۱–۳– شرایط اختصاصی قراردادهای مالکیت زمانی از طریق عقد اجاره ۵۷

۳–۱–۱–۴– مزایا و معایب قراردادهای مالکیت زمانی از طریق عقد اجاره ۵۸

۳–۱–۱–۲– عقد شرکت ۵۸

۳–۱–۱–۲–۱– تعریف شرکت ۵۹

۳–۱–۱–۲–۲– انعقاد قراردادهای مالکیت زمانی در قالب عقد شرکت ۶۰

۳–۱–۱–۲–۳– تعریف لغوی مهایات ۶۰

۳–۱–۱–۲–۴– تعریف اصطلاحی مهایات ۶۰

۳–۱–۱–۲– ۵– ماهیت حقوقی مهایات ۶۲

۳– ۱–۱– ۲–۶– نظرات ارایه شده پیرامون ماهیت حقوقی مهایات ۶۳

۳–۱–۱–۲–۶–۱– مشروعیت مهایات ۶۵

۳–۱–۱–۲–۷– انعقاد قراردادهای مالکیت زمانی در قالب مهایات ۶۶

۳–۱–۱–۲–

– دیدگاه فقها ۶۷

۳–۱–۱–۲– ۹– نظریه اداره حقوقی قوه قضاییه ۶۹

۳–۱–۱–۲–۱۰– بررسی شرایط اختصاصی قراردادهای مالکیت زمانی از طریق عقد شرکت ۶۹

۳–۱–۱–۲–۱۰– مزایا و معایب قراردادهای مالکیت زمانی از طریق عقد شرکت ۷۰

۳–۱–۱–۳– حق انتفاع ۷۱

۳–۱–۱– ۳–۱– انعقاد قراردادهای مالکیت زمانی در قالب حق انتفاع ۷۱

۳– ۱–۲– اجرای قراردادهای مالکیت زمانی عین و منفعت از طریق عقود معین ۷۲

۳–۱–۲–۱– عقد بیع ۷۲

۳–۱–۲–۱–۲– اجرای قراردادهای مالکیت زمانی در قالب عقد بیع ۷۲

۳–۱–۲–۲– بیع مشاع به شرط مهایات(حلی، ۱۴۱۰: ۱۱۹) ۸۴

عنوان صفحه

۳–۱–۲–۲–۱– اجرای قراردادهای مالکیت زمانی در قالب عقد بیع مشاع مشروط به مهایات ۷۴

۳–۱–۲–۲–۲– دیدگاه فقها ۷۷

۳–۱–۲–۲–۲– بررسی شرایط اختصاصی قراردادهای مالکیت زمانی از طریق بیع مشاع مشروط به مهایات ۷۸

۳–۱–۲–۲–۲– معایب و مزایای قراردادهای مالکیت زمانی از طریق بیع مشاع مشروط به مهایات ۷۸

۳–۱–۲–۳– عقد صلح ۷۹

۳–۱–۲–۳– ۱– تعریف عقد صلح ۷۹

۳–۱–۲–۳–۲– اقسام صلح ۸۰

۳–۱–۲–۳–۳– اجرای قراردادهای مالکیت زمانی در قالب عقد صلح ۸۰

۳–۱–۲–۳– ۳– ۱– جایگاه عقد صلح در فقه ۸۱

۳–۱–۲–۳–۳– ۲– جایگاه عقد صلح در حقوق ۸۲

۳–۱–۲–۳–۳–۳– مشروعیت صلح ابتدایی ۸۳

۳–۱–۲–۳–۴– قراردادهای مالکیت زمانی و صلح زمانی عین و منفعت ۸۵

۳–۱–۲–۳–۴– ۱– قراردادهای مالکیت زمانی و صلح زمانی عین ۸۵

۳–۱–۲–۳–۴– ۲– قراردادهای مالکیت زمانی و صلح منافع ۸۵

۳–۱–۲–۳– ۵– دیدگاه فقها ۸۶

۳–۱–۲–۳–۶– بررسی شرایط اختصاصی قراردادهای مالکیت زمانی از طریق عقد صلح ۸۶

۳–۱–۲–۳–۷– معایب و مزایای قراردادهای مالکیت زمانی از طریق عقد صلح ۸۷

۳–۲– تحلیل و بررسی قراردادهای مالکیت زمانی در قالب عقود نامعین ۸۸

۳–۲–۱– مروری بر تکامل تدریجی اصل آزادی قراردادها یا حاکمیت اراده و تجلی آن در ماده

قانون مدنی ۸۸

۳–۲–۲– دیدگاه فقها ۹۱

۳–۲–۳– بررسی شرایط اختصاصی قراردادهای مالکیت زمانی از طریق ماده ۱۰ ۹۱

۳–۲–۴– معایب و مزایای قراردادهای مالکیت زمانی از طریق ماده

قانون مدنی ۹۲

۳–۳– مشروعیت یا عدم مشروعیت، ضرورت ها و مصالح ۹۲

۳–۴– حدود اختیارات مالکان در قراردادهای مالکیت زمانی ۹۳

عنوان صفحه

نتیجه گیری ۹۶

پی نوشت ۹۸

منابع و مآخذ ۹۹

کلیدواژه ها

• مالکیت
• قانون مدنی
• نظام حقوقی
• مالکیت زمانی (حقوق)
• عقد معین
• فقه
• مالکیت
• بیع زمانی
• مهایات
• قرارداد نامعین