تحلیل انتقادی بر صلاحیت و آیین دادرسی شوراهای حل اختلاف

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
تحلیل انتقادی بر صلاحیت و آیین دادرسی شوراهای حل اختلاف
عنوانتحلیل انتقادی بر صلاحیت و آیین دادرسی شوراهای حل اختلاف
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوعلی ضیاالاسلامی
استاد راهنماجواد حسین زاده
استاد مشاورحسن شهبازی نیا
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۸۸
دانشگاهدانشگاه علم و فرهنگ تهران



تحلیل انتقادی بر صلاحیت و آیین دادرسی شوراهای حل اختلاف عنوان پایان نامه ای است که توسط علی ضیاالاسلامی، با راهنمایی جواد حسین زاده و با مشاوره حسن شهبازی نیا در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علم و فرهنگ تهران دفاع گردید.

چکیده

نهاد تازه تاسیس شوراهای حل اختلاف که دارای ریشه های فرهنگی، تاریخی و فقهی است ، پس از تصویب قانون شوراهای حل اختلاف دارای جایگاه قانونی محکمی در نظام قضایی کشور ما شده است. این نهاد که فلسفه ی اصلی تشکیل آن صلح و سازش بین اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی بود هم اکنون برابر قانون مذکور با صلاحیت های نسبتا وسیع در امور کیفری و حقوقی علاوه بر صلح و سازش، در بسیاری از دعاوی همانند محاکم قضایی مبادرت به رسیدگی و صدور حکم می نماید. به عقیده ی بسیاری از حقوقدانان تشکیل چنین نهادی با این صلاحیتها بر خلاف اصول کلی قانون اساسی در امر قضاست. همچنین با توجه به شتاب زدگی در تصویب، قانون مزبور از جامعیت کافی برخوردار نبوده و در بسیاری از موارد با ابهام و اشکالات فراوانی روبروست. از یکسو سازمان شوراها، فرایند تشکیل و عضویت اشخاص در آن واجد اشکالات اساسی است و از طرفی به دلیل عدم پیش بینی آیین رسیدگی مناسب فرایند رسیدگی به دعاوی در شوراها با بی نظمی فراوان مواجه شده است. در این پژوهش محقق با رویکردی انتقادی اما منصفانه مبانی، جایگاه، سازمان، صلاحیت ها و آیین رسیدگی شورای حل اختلاف را در وضعیت موجود با رویکرد به قانون اساسی و سایر قوانین بررسی نموده و به این نتیجه رسیده است که این نهاد با حقوق اسلام تا حدودی انطباق دارد اما دارای آیین رسیدگی مدون و جامعی نمی باشد و در بسیاری از موارد نیز با قانون اساسی در تعارض است که لازم است قانون گذار اصلاحاتی را در این زمینه انجام دهد.

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه

مقدمه ۱

کلیات طرح تحقیق ۳

الف– تعریف مساله و بیان اصلی تحقیق ۳

ب– سوالات تحقیق ۴

ج– سابقه و ضرورت ا نجام تحقیق ۴

د– هدف و ضرورت تحقیق ۵

ه– نو آوری های تحقیق ۵

و– روش تحقیق ۶

بخش اول– کلی––ات ۷

فصل اول– مفهوم، مبانی و ماهیت شوراهای حل اختلاف ۸

مبحث اول– مفهوم شورای حل اختلاف و تفکیک آن از مفاهیم مشابه ۸

مبحث دوم– مبانی شرعی شوراهای حل اختلاف ۱۰

گفتار اول– ابعاد فرهنگی و اعتقادی ۱۰

گفتار دوم– ابعاد فقهی ۱۳

بند اول– مشروعیت حکمیت ۱۵

بند دوم– شورا و قضاوت شورایی دراسلام ۱۸

الف– شورادراسلام ۱۸

ب– قضاوت شورایی دراسلام ۲۰

مبحث سوم– ماهیت شوراهای حل اختلاف ۲۴

فصل دوم– پیشینه تاریخی، مزایا و معایب شوراهای حل اختلاف ۲۸

مبحث اول– پیشینه تاریخی شورا ها ۲۸

گفتاراول– قبل از انقلاب اسلامی ۲۹

گفتار دوم– بعد از انقلاب اسلامی ۳۶

بند اول– میانجیگری در دادگاههای سیار ۳۶

بند دوم– حکمیت قاضی تحکیم ۳۶

بند سوم– حکمیت شوراهای اسلامی ۳۸

بند چهارم– میانجیگری کیفری قضایی ۳۹

بند پنجم– قانون مجازات اسلامی و ظرفیت های میانجیگری کیفری ۴۰

بند ششم– میانجیگری قضایی حقوقی ۴۲

بند هفتم– احیاء روش های مردمی حل و فصل اختلافات ۴۲

مبحث دوم– مزایا و معایب شوراهای حل اختلاف ۴۶

گفتار اول– مزایای شورا ۴۷

گفتار دوم– معایب شورا ۴۸

بخش دوم– سازمان، صلاحیت وکارکردهای شوراهای حل اختلاف ۵۱

فصل اول– سازمان شورا ۵۲

مبحث اول – تشکیل شورا ۵۲

مبحث دوم– ترکیب اعضا و چگونگی انتخاب آنان ۵۴

مبحث سوم– نقد شرایط عضویت ۵۵

مبحث چهارم– قاضی شورا و تعامل او با شورا ۵۹

مبحث پنجم– واحدهای مربوط به شوراهای حل اختلاف ۶۱

مبحث ششم– مسیولیت ها تخلفات و پاداش اعضای شورا ۶۴

گفتار اول– مسیولیت انتظامی اعضای شورا ۶۵

گفتار دوم– مسولیت کیفری ۶۸

مبحث هفتم– نحوه تعامل سایر دستگاه ها و نهاد ها با شورا ۶۹

فصل دوم– صلاحیت ها وکارکردهای شوراهای حل اختلاف ۷۰

مبحث اول– شورای حل اختلاف از دیدگاه قانون اساسی ۷۰

گفتار اول– اصول راهبردی حاکم بر امر قضا ۷۳

بند اول– استقلال قوه ی قضاییه ۷۳

بند دوم– اهداف قوه ی قضاییه ۷۴

بند سوم– وظایف قوه قضاییه ۷۴

بند چهارم– وظایف رییس قوه قضاییه ۷۶

گفتار دوم– تشکیلات شورای حل اختلاف از دید گاه قانون اساسی ۷۶

گفتار سوم– صلاحیت های شورا از دیدگاه قانون اساسی ۸۰

مبحث دوم– کارکردهای شورای حل اختلاف در سازش و داوری ۸۵

گفتار اول– کارکرد سازشی شورا ۸۵

بند اول– بررسی موارد منع دخالت شورا به منظور سازش ۸۵

الف– اشخاص حقوق عمومی یا اشخاص عمومی ۸۷

ب– اموال عمومی ۹۰

بند دوم– صلح وسازش با تراضی طرفین ۹۳

بند سوم– صلح وسازش بدون تراضی طرفین ۹۵

گفتار دوم– صلاحیت شورا در امر داوری ۹۷

مبحث سوم– قواعد صلاحیت در شوراهای حل اختلاف ۹۷

گفتار اول– تشخیص صلاحیت شورا ۹۹

گفتاردوم– مناط صلاحیت شورا ۱۰۰

گفتار سوم– صلاحیت های ذاتی شورا ۱۰۲

بند اول – صلاحیت ذاتی شورا در امور کیفری ۱۰۲

بند دوم– صلاحیت ذاتی شورا در امور مدنی ۱۰۴

الف– صلاحیت های شورا ۱۰۵

ب– صلاحیت قاضی شورا ۱۰۷

گفتارچهارم– صلاحیت محلی شورا ۱۱۰

گفتار پنجم– اختلاف در صلاحیت ونحوه حل آن ۱۱۳

بند اول– اختلاف شورا با سایر مراجع ۱۱۳

بند دوم–اختلاف فیما بین شوراها ۱۱۶

بخش سوم– آیین رسیدگی در شوراهای حل اختلاف ۱۱۸

فصل اول– ماهیت تشریفات و اصول آیین دادرسی در شورا ۱۲۰

مبحث اول– تشریفات دادرسی و معیار تفکیک آن از اصول ۱۲۰

مبحث دوم– اصول دادرسی ۱۲۷

فصل دوم– اقامه دعوی و دادرسی در شورای حل اختلاف ۱۲۸

مبحث اول– شرایط اقامه دعوی در شورای حل اختلاف ۱۲۸

گفتاراول– بررسی مفهوم دعوی ۱۲۸

گفتاردوم– نمایندگی در شورا ۱۲۹

گفتار سوم– درخواست و شرایط آن در شورا ۱۳۳

گفتار چهارم– هزینه رسیدگی در شورا ۱۳۶

گفتار پنجم– بررسی جریان دادخواست تا جلسه رسیدگی ۱۳۸

گفتار ششم– ابلاغ در شورا ۱۴۰

مبحث دوم– حقوق و تکالیف اصحاب دعوی ۱۴۱

مبحث سوم– قواعد مربوط به ادله در شورا ۱۴۴

مبحث چهارم– گزارش اصلاحی در شورا ۱۴۵

مبحث پنجم– شکایت از آراء شورا ۱۴۶

گفتاراول– واخواهی ۱۴۷

گفتار دوم– تجدیدنظر خواهی ۱۴۸

مبحث ششم– اجرای آراء شورا ۱۴۹

نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۵۲

منابع و مآخذ ۱۵۵

کلیدواژه ها

  • صلاحیت قضایی
  • آیین دادرسی قانونی
  • حل اختلاف
  • آیین رسیدگی به شکایات
  • مشروعیت
  • قانون و قانونگزاری
  • تحلیل انتقادی
  • شورای حل اختلاف
  • قانون شوراهای حل اختلاف
  • صلاحیت شوراهای حل اختلاف
  • سازمان شوراهای حل اختلاف
  • آیین رسیدگی شوراهای حل اختلاف