تحلیل و بررسی جایگاه حقوقی مشتری در قرارداد اجاره به شرط تملیک بانکی

عنوان	تحلیل و بررسی جایگاه حقوقی مشتری در قرارداد اجاره به شرط تملیک بانکی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	مهدی سلیمانی نسب
استاد راهنما	عبد النعیم شهریاری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۱
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس

تحلیل و بررسی جایگاه حقوقی مشتری در قرارداد اجاره به شرط تملیک بانکی عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدی سلیمانی نسب، با راهنمایی عبد النعیم شهریاری در سال ۱۴۰۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس دفاع گردید.

چکیده

در تحقیق حاضر، نگارنده به تحلیل و بررسی جایگاه حقوقی مشتری در قرارداد اجاره به شرط تملیک بانکی می پردازد. علیرغم نوپا بودن اجاره بشرط تملیک در حقوق کشورمان، با توجه به کاربردی و موثر بودن این نوع قرارداد خصوصا در حوزه تسهیلات بانکی، اجاره بشرط تملیک جایگاه ویژه ای در میان عقود پرکاربرد بانکی پیدا نموده است. با این وجود نظر به اینکه قرارداد موصوف فاقد سابقه و پیشینه در حقوق کشورمان است، در خصوص ماهیت حقوقی آن اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. به طوری که پذیرش هر یک از دیدگاه های متفاوت، آثار و تبعات خاص خود را به همراه داشته و نهایتا در حقوق و تعهدات طرفین اجاره بشرط تملیک موثر خواهد بود. از حیث ماهیت حقوقی، می توان اجاره بشرط تملیک را به عنوان یک عقد معین با احکام و آثار خاص شناسایی نمود و در مبحث بررسی آثار فسخ اجاره به شرط تملیک پس از بررسی نقش دادگاه در اعمال و اجرای حق فسخ و رویه قضایی در این زمینه و همچنین نحوه اقدام قانونی بانک ها جهت استیفای طلب به استناد قراردادهای اجاره بشرط تملیک، این نکته مهم حاصل شد که شورای پول و اعتبار در راستای اجرای تبصره ماده ۲۳ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار و با تصویب قراردادهای متحدالشکل موضوع اعطای تسهیلات بانکی و ابلاغ آن، بانک ها را مکلف به استفاده از قراردادهای مذکور در اعطای تسهیلات نمود. یکی از تغییر رویکردها، در حوزه قراردادهای اجاره به شرط تملیک بوده است. بر اساس ماده ۱۶ قرارداد متحدالشکل اجاره به شرط تملیک در صورت فسخ قرارداد از سوی بانک اقساط دریافتی از مستاجر تا تاریخ فسخ قرارداد به انضمام پیش پرداخت مستاجر، پس از کسر سود متعلقه و هزینه های بانک، به مستاجر مسترد می شود. که این تغییر رویکرد در رویه جاری، تاثیر به سزایی در حقوق مستاجر اجاره به شرط تملیک دارد.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

فصل اول کلیات

مقدمه

بیان مساله

ضرورت و اهمیت تحقیق

اهداف تحقیق

سوالات تحقیق

فرضیه های تحقیق

پیشینه تحقیق

فصل دوم مفاهیم و مبانی

مقدمه

۲–۱– قراردادهای بانکی موضوع قانون مالیات بانک بدون ربا

۲–۲– مبانی نظری قراردادهای بانکی موضوع اعطای تسهیلات

۲–۲– مفهوم و انواع قراردادهای موضوع اعطای تسهیلات

۲–۲–۱– مفهوم قرارداد بانکی

۲–۲–۲–انواع قراردادهای بانکی به اعتبار تصریح یا عدم تصریح در قانون:

۲–۲–۳– انواع قراردادهای بانکی موضوع عقود معین به اعتبار لزوم و جواز

۲–۳– ویژگی های قراردادهای بانکی موضوع اعطای تسهیلات

۲–۳–۱– الحاقی بودن قراردادهای بانکی

۲–۳–۲– اخذ تضمین در قراردادهای بانکی موضوع اعطاء تسهیلات

۲–۳–۲–۱– مسولیت تضامنی متعهدین

۲–۳–۲–۲– الزام متعهد به پرداخت خسارت تاخیر تادیه

۲–۳–۲–۳– محفوظ بودن حق نظارت بانک بر حسن اجرای قرارداد

۲–۳–۲–۴– سلب حق واگذاری اعیان و منافع مورد وثیقه

۲–۳–۲–۵– بیمه ی اموال

۲–۳–۲–۶– حال شدن کلیه بدهی های موجل مشتری در صورت تخلف وی از ایفای تعهدات در قبال بانک

۲–۳–۲–۷– تنوع و تعدد تعهدات قبلی در قراردادهای بانکی موضوع اعطای تسهیلات

۲–۳–۲–۸– تصریح به نداشتن اختلاف در قراردادهای بانکی

۲–۳–۲–۹– لازم الاجرا بودن قراردادهای بانکی موضوع اعطای تسهیلات

۲–۴– تعاریف و تاریخچه اجاره به شرط تملیک در قراردادهای بانکی

۲–۴–۱–تعریف اجاره به شرط تملیک در حقوق ایران

۲–۴–۲– سابقه تاریخی اجاره به شرط تملیک

۲–۵– اقسام اجاره به شرط تملیک

۲–۵–۱– تملیک به صورت شرط فعل

۲–۵–۲– تملیک به صورت شرط نتیجه

۲–۵–۳– تعهد موجر به انتقال مالکیت

۲–۵–۴– تعهد طرفین به انتقال مالکیت

۲–۶– ماهیت اجاره به شرط تملیک در قراردادهای بانکی

۱۲–۶–۱– اجاره به شرط تملیک به عنوان اجاره

۲–۶–۲– اجاره به شرط تملیک به عنوان بیع

۲–۶–۳– اجاره به شرط تملیک به عنوان بیع معلق در قراردادهای بانکی

۲–۶–۴– اجاره به شرط تملیک به عنوان بیع توام در قراردادهای بانکی

۲–۶–۵– اجاره به شرط تملیک به عنوان عقدی مختلط از اجاره و بیع معلق

۲–۵–۶– اجاره به شرط تملیک به عنوان عقدی مستقل و معین در قراردادهای بانکی

۲–۶– ویژگی های اجاره به شرط تملیک در سیستم بانکداری کشور

۲–۶–۱– انواع شرط در اجاره به شرط تملیک

۲–۶–۲– شروط ضمن عقد اجاره به شرط تملیک

۲–۶–۲–۱– شرط مباشرت

۲–۶–۲–۲– شرط زمان

۲–۶–۲–۳– شرط اختیار فسخ برای بانک

۲–۶–۲–۴– شرط بیمه

۲–۶–۲–۵– شرط نگهداری

۲–۶–۲–۶– شرط پرداخت حقوق دولتی

۲–۶–۲–۷– شرط نظارت و پرداخت حقوق دولتی

۲–۶–۲–۸– شرط تملیک

۲–۶–۲–۹– شرط نتیجهی تملیک

۲–۶–۲–۱۰– شرط به معنی قید در عقد

۲–۶–۲–۱۱– شرط تملیک به صورت وعده ی یک جانبه به بیع:

۲–۷– شروط مانع بی عدالتی در انحلال اجاره به شرط تملیک:

۲–۸–شروط حمایتی در صورت تمایل به اجرای معجل تعهدات:

۲–۹– مدت و کابرد اجاره به شرط تملیک در عقود بانکی

۲–۹–۱– تامین وثیقه

۲–۹–۲–حفظ مالکیت

۲–۹–۳– ضوابط خرید

۲–۹–۴– ضوابط اجاره

۲–۹–۵– ضوابط واگذاری

فصل سوم احکام و آثار فسخ عقد اجاره به شرط تملیک در قراردادهای بانکی

مقدمه

۳–۱– مبانی پیدایش حق فسخ در قرارداد اجاره به شرط تملیک بانکی

۳–۱–۱– نظریه عمومی خیارات

۳–۱–۲– اصل لزوم قراردادها

۳–۱–۳– تردید در لزوم و جواز عقد

۳–۱–۴– تردید در وجود خیار

۳–۱–۵– شک در سازگاری خیار با ماهیت عقد

۳–۲– فسخ اجاره و خیارات

۳–۳– انقضاء مدت اجاره

۳–۳–۱– اختتام قرارداد اجاره به شرط تملیک:

۳–۴– تبدیل ید امانی مستاجر به ید ضمانی در قرارداد اجاره به شرط تملیک بانکی

۳–۵– تکلیف مستاجر به مسترد نمودن عین مستاجره به موجر در قرارداد اجاره به شرط تملیک بانکی

۳–۶– تعیین تکلیف اقساط پرداخت شده از سوی مستاجر در قرارداد اجاره به شرط تملیک بانکی

۳–۷– منتفی شدن شرط تملیک عین مستاجره

۳–۸– تعلق اجرت المثل از تاریخ فسخ قرارداد تا تاریخ تحویل عین مستاجره

۳–۹– وضعیت منافع مال موضوع اجاره به شرط تملیک در صورت فسخ قرارداد

۳–۱۰– بررسی امکان اعاده به وضع سابق در صورت فسخ اجاره به شرط تملیک در قراردادهای بانکی

فصل چهارم چالش های حقوقی مشتری و بانک در اجاره به شرط تملیک

۴–۱ چالش های ماهیت عقد اجاره به شرط تملیک

۴–۱–۱ نقض قاعده العقود تابعه للقصود و اشکال صوری شدن

۴–۱–۲ حیله ای برای گرفتن سود

۴–۱–۳ ابهام نوع شرط مندرج در قرارداد اجاره به شرط تملیک

۴–۱–۴ مبهم بودن نوع شرط فعل تملیک

۴–۲ چالش های متن قرارداد بانکی اجاره به شرط تملیک

۴–۲–۱ تبصره (۲) در ماده (۴) تعجیل ثمن

۴–۲–۲ ماده (۵) اسقاط کلیه خیارات

۴–۲–۳ ماده (۷) تهعدات مستاجر

۴–۲–۴ ضمان مستاجر

ادله بطلان شرط ضمان در عقد اجاره

۱– مخالف مقتضی عقد

۱– ضمان کاهش ارزش پول

۲– ضمان منافع

۳– شرط ضمن عقد

۴–۲–۶ ماده (۱۱) ابهام نوع شرط تملیک

۴–۲–۷ ماده (۱۶) حکم فسخ و انحلال قرارداد

۴–۲–۸ ماده (۱۵) نمونه ای دیگر از نقض قاعده عدل و انصاف

۴–۲–۹ ماده (۲۶) سلب هر گونه اعتراض

۴–۳ موارد خلا قانونی متن عقد اجاره به شرط تملیک

۴–۳–۱ حکم نمایات عین مستاجره بعد از پایان اقساط تا زمان تملیک عین

۴–۳–۲ امتناع مستاجر از تملیک بعد از پایان اقساط

۴–۳–۳ بیع العینه به صورت بیع به شرط اجاره به شرط تملیک

چند پیشنهاد برای پژوهش های آینده

منابع

Abstract

کلیدواژه ها

• اجاره
• شرط

مواد مرتبط

• ماده ۲۳ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار