تعیین قانون حاکم بر دعاوی حقوقی نقض حق مؤلف در فضای مجازی
تعیین قانون حاکم بر دعاوی حقوقی نقض حق مؤلف در فضای مجازی نام مقاله ای است از مینا کاویانی و نجاد علی الماسی که در شماره صد ونه دوره 84(بهار1399) مجله حقوقی دادگستری منتشر شده است.
چکیده
با انتشار آثار ادبی و هنری تحت حمایت کپی‌رایت در اینترنت و امکان نقض گستردۀ این حقوق توسط میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان، دارندۀ حق با این پرسش مهم روبه‌رو می‌شود که در تعارض دو یا چند قانون چه قانونی بر دعوای وی علیه نقض‌کنندگان متعدد حاکم خواهد بود. آیا در تعیین قانون حاکم بر نقض حق مؤلف در محیط مجازى قواعد سنتى حل تعارض قابل‌اعمال است یا وضع قواعد جدیدی را در این حوزه می‌طلبد. این مقاله مسئله را با تفکیک دو فرض توافق و عدم توافق بر قانون حاکم در نقض قراردادی و غیر قراردادی حق مؤلف در فضای مجازی بررسی کرده است. در نقض قراردادی که بر قانون حاکم توافق شده باشد، رویۀ اکثر کشورها و نیز کنوانسیون‌های بین‌المللی پذیرش اصل حاکمیت ارادۀ طرفین است. در نقض قراردادی بدون توافق بر قانون حاکم، معیارهای متفاوتی اتخاذ شده است که مهم‌ترین آن‌ها اِعمال قانون کشور دارای نزدیک‌ترین ارتباط با قرارداد کپی‌رایت است. در نقض غیرقراردادی که بر قانون حاکم تراضی شود دو دیدگاه کلی بین حقوق‌دانان، کشورها و مقررات بین‌المللی حاکم است: بعضی به کلی قائل به عدم پذیرش اصل حاکمیت اراده به‌جهت ارتباط مسئولیت مدنی با نظم عمومی شده‌اند و برخی حاکمیت اراده را در تعیین قانون حاکم، پیش و پس از ورود خسارت، به رسمیت می‌شناسند. و در نهایت، در فرض عدم توافق در نقض غیرقراردادی که شایع ترین نوع نقض این حقوق در فضای مجازی است از میان نظریات مختلف (از جمله قانون مقر، قانون محل وقوع فعل زیان‌بار و قانون محل حمایت) نظریۀ قانون دارای نزدیک‌ترین ارتباط به‌عنوان مناسب‌ترین راه‌حل در جهت تعیین قانون حاکم پیشنهاد شده است.
کلیدواژه‌ها
- تعارض قوانین
- حق مولف
- فضای مجازی
- قانون حاکم