تفاوت های حقوق خانواده در نظام حقوقی ایران و اندیشه موسوم به فمینیسم

عنوان	تفاوت های حقوق خانواده در نظام حقوقی ایران و اندیشه موسوم به فمینیسم
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	شفیعه مهرداد
استاد راهنما	حسین علی احمدی
استاد مشاور	عبدالرسول دیانی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۰
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

تفاوت های حقوق خانواده در نظام حقوقی ایران و اندیشه موسوم به فمینیسم عنوان پایان نامه ای است که توسط شفیعه مهرداد، با راهنمایی حسین علی احمدی و با مشاوره عبدالرسول دیانی در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

رساله حاضر با عنوان تفاوت های حقوق خانواده در نظام حقوقی ایران و اندیشه موسوم به فمینیسم در سه فصل تدوین و تنظیم گردیده و به بررسی و تحلیل جایگاه خانواده در ایران و فمینیسم پرداخته و با ارایه توصیفی از وضعیت خانواده در هر یک از آن دو، درصدد بررسی تفاوت های حقوقی خانواده می باشد. این پژوهش با روش توصیفی– تحلیلی و استنباطی که حاصل مطالعات کتابخانه ای و فیش برداری از منابع موجود است، به بررسی خانواده از دو منظر ایران و فمینیسم پرداخته و به این نتیجه رسیده است که فمینیسم، با انکار تفاوت های میان زنان و مردان و در نظر گرفتن خانواده و ازدواج به عنوان عامل ستم و تبعیض بر زنان، بیشتر تلاش خود را در جهت متزلزل ساختن بنیان های خانواده و نابودی کامل آن به کار بسته است و به این سبب با بسیاری از قوانین ایران که با توجه به تفاوت های زن و مرد، حمایت از نهاد خانواده و تبیین جایگاه والای زن در نقش های منحصر به فرد مادری و همسری، علاوه بر نقش اجتماعی زنان، به تحکیم پایه های خانواده و به تبع آن جامعه می پردازد، تفاوت دارد. این تفاوت ها که ریشه در اصول و مبانی فکری حاکم برآن نظام دارد، حقوقی متشابه و غیرمتشابه برای زوجین سبب شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

مقدمه ۱

۱ طرح مساله ۳

۲ اهمیت، ضرورت و کاربرد تحقیق ۴

۳ مبانی و مستندات تحقیق ۵

۴ قلمرو تحقیق ۶

۵ محدودیت های تحقیق ۷

۶ انگیزه انتخاب موضوع ۸

۷ سوال های تحقیق ۸

۸ فرضیه های تحقیق ۸

۹ سازماندهی مطالب ۹

۱۰ روش تحقیق ۹

فصل اول :کلیات و مبانی

بخش اول: پیشینه خانواده ۱۱

۱ تاریخچه خانواده در ایران ۱۲

۲ تاریخچه خانواده در فمینیسم ۲۰

۲–۱ فمینیسم ۲۰

۲–۲ خانواده در فمینیسم ۲۲

۲–۲–۱ عوامل توجه به خانواده ۲۲

۲–۲–۲ رویکرد به خانواده و مادری ۲۳

۲–۲–۳ خانواده در امواج فمینیستی ۲۳

بخش دوم: تعاریف، کلیات و مبانی ۲۵

۱ تعاریف ۲۵

۲ کلیات خانواده در ایران ۲۸

۲–۱ اهداف نکاح ۲۹

۲–۲ گونه شناسی خانواده ۲۹

۲–۲–۱ خانواده گسترده و هسته ای ۲۹

۲–۲–۲ گونه شناسی نکاح ۳۰

۲–۲–۳ گونه شناسی طلاق ۳۱

۲–۳ اصول و مبانی خانواده در ایران ۳۴

۲–۳–۱ اصل قانونی بودن خانواده ۳۴

۲–۳–۲ اصل تقدس خانواده ۳۶

۲–۳–۳ اصل عدالت و مساوات نسبی زن و مرد ۳۷

۲–۳–۳–۱ اصل مساوات نسبی زن و مرد ۳۷

۲–۳–۳–۲ اصل عدم تشابه ۳۸

۲–۳–۳–۳ اصل تقارن حقوق و اخلاق ۳۹

۲–۳–۳–۴ اصل تلازم حق و تکلیف ۴۰

۲–۳–۳–۵ اصل تناسب حق و تکلیف ۴۰

۲–۳–۴ اصل استحکام خانواده ۴۰

۲–۳–۵ اصل احترام زن ۴۱

۲–۳–۶ اصل حاکمیت اراده ۴۲

۲–۳–۷ اصل استقلال اقتصادی اعضا خانواده ۴۳

۲–۳–۸ اصل حمایت اعضا خانواده ۴۳

۲–۳–۸–۱ حمایت از زن ۴۳

۲–۳–۸–۲ حمایت از کودک ۴۶

۳ کلیات خانواده در فمینیسم ۴۷

۳–۱ گونه شناسی شکل خانواده ۴۷

۳–۲ گونه شناسی ازدواج و طلاق ۴۹

۳–۳ گونه شناسی فمینیسم ۵۱

۳–۳–۱ امواج فمینیسم ۵۱

۳–۳–۱–۱ خانواده در موج اول فمینیسم ۵۲

۳–۳–۱–۲ خانواده در موج دوم فمینیسم ۵۲

۳–۳–۱–۳ خانواده در موج سوم فمینیسم ۵۵

۳–۳–۲ گرایشات فمینیسم ۵۷

۳–۳–۲–۱ خانواده در فمینیسم لیبرال ۵۸

۳–۳–۲–۲ خانواده در فمینیسم سوسیال ۶۱

۳–۳–۲–۳ خانواده در فمینیسم مارکسیست ۶۲

۳–۳–۲–۴ خانواده در فمینیسم رادیکال ۶۴

۳–۳–۲–۵ خانواده در فمینیسم لیبرالیسم رادیکال ۶۹

۳–۳–۲–۶ خانواده در فمینیسم فرامدرن ۷۱

۳–۳–۲–۷ خانواده در فمینیسم اسلامی ۷۴

۳–۳–۳ تاثیرات جنبش فمینیستی ۸۱

۳–۳–۳–۱ تاثیرات جنبش فمینیستی بر خانواده ۸۲

۳–۳–۳–۲ تاثیرات جنبش فمینیستی بر ازدواج و طلاق ۸۳

۳–۳–۴ مطالبات فمینیست ها در خانواده ۸۶

۳–۳–۵ وجوه اشتراک گرایشات فمینیسم ۸۷

۳–۳–۶ نقد فمینیسم ۸۸

۳–۴ مبانی و اصول فمینیسم ۸۹

۳–۴–۱ مبانی ۸۹

۳–۴–۱–۱ لیبرالیسم ۹۰

۳–۴–۱–۲ سکولاریسم ۹۱

۳–۴–۱–۳ فردگرایی ۹۱

۳–۴–۱–۴ اومانیسم ۹۲

۳–۴–۱–۵ نسبیت گرایی ۹۳

۳–۴–۲ اصول ۹۳

۳–۴–۲–۱ اصل تشابه و برابری زن و مرد ۹۴

۳–۴–۲–۲ حق محوری ۹۵

۳–۴–۲–۳ نفی تقدس خانواده ۹۵

۳–۴–۲–۴ اصل استقلال فردی ۹۶

۳–۴–۲–۵ اصل آزادی مطلق ۹۶

۳–۴–۲–۶ اصل حمایت اعضا خانواده ۹۷

۳–۴–۲–۶–۱ حمایت از زن ۹۷

۳–۴–۲–۶–۲ حمایت از کودک ۹۸

۳–۴–۲–۷ اصل نفی اخلاق و ارزش های جنسیتی ۹۹

فصل دوم : خانواده در ایران و فمینیسم

بخش اول: خانواده از منظر حقوق ایران ۱۰۱

۱ تشکیل خانواده ۱۰۱

۱–۱ انتخاب همسر و خواستگاری ۱۰۱

۱–۱–۱ همسرگزینی ۱۰۱

۱–۱–۲ خواستگاری ۱۰۲

۱–۲ مهربرون ۱۰۳

۱–۳ شیربها ۱۰۳

۱–۴ نامزدی ۱۰۴

۱–۵ شرایط و موانع ۱۰۵

۱–۵–۱ شرایط ۱۰۶

۱–۵–۲ تعدد موانع ۱۰۶

۱–۶ عقد ازدواج ۱۰۶

۱–۶–۱ انشاء صیغه عقد ۱۰۶

۱–۶–۲ شروط ضمن عقد نکاح ۱۰۷

۱–۶–۳ مراسم عروسی ۱۰۷

۱–۶–۳–۱ هزینه عروسی ۱۰۷

۱–۶–۳–۲ حق حبس ۱۰۸

۱–۶–۳–۳ جهیزیه ۱۰۸

۲ روابط خانوادگی ۱۰۹

۲–۱ روابط زوجین با یکدیگر ۷۶

۲–۱–۱ روابط مالی زوجین با یکدیگر ۱۱۰

۲–۱–۱–۱ مهر ۱۱۰

۲–۱–۱–۲ مسوولیت مرد در تامین معاش خانواده ۱۱۱

۲–۱–۱–۳ مسوولیت زوج در پرداخت اجرت المثل ۱۱۱

۲–۱–۲ روابط غیرمالی زوجین ۱۱۲

۲–۱–۲–۱ تکالیف غیرمالی مشترک ۱۱۳

۲–۱–۲–۱–۱ سکونت مشترک ۱۱۳

۲–۱–۲–۱–۲ حسن معاشرت ۱۱۴

۲–۱–۲–۱–۳ معاضدت در تشیید مبانی خانواده ۱۱۵

۲–۱–۲–۱–۴ وفاداری ۱۱۵

۲–۱–۲–۱–۵ حق ارضاء نیاز جنسی ۱۱۶

۲–۱–۲–۲ تکالیف غیرمالی زوجه ۱۱۷

۲–۱–۲–۲–۱ حق ریاست مرد ۱۱۷

۲–۱–۲–۲–۲ حق تمکین ۱۱۷

۲–۱–۲–۲–۳ ممانعت از اشتغال منافی مصالح خانوادگی ۱۱۸

۲–۱–۲–۲–۴ حق تعیین محل سکونت ۱۱۸

۲–۱–۲–۳ تکالیف غیرمالی زوج ۱۱۹

۲–۲ روابط زوجین با فرزندان ۱۱۹

۲–۲–۱ حضانت ۱۲۰

۲–۲–۲ نفقه ۱۲۱

۲–۲–۳ ولایت شوهر بر فرزندان ۱۲۲

۳ انحلال خانواده ۱۲۴

۳–۱ اسباب انحلال ۱۲۴

۳–۱–۱ فسخ نکاح ۱۲۵

۳–۱–۲ طلاق ۱۲۶

۳–۲ احکام و آثار انحلال نکاح ۱۲۶

۳–۲–۱ آثار انحلال نکاح بر روابط زوجین ۱۲۷

۳–۲–۱–۱ روابط مالی زوجین بعد ازانحلال ۱۲۷

۳–۲–۱–۱–۱ وضع مهر در انحلال ۱۲۷

۳–۲–۱–۱–۲ وضع نفقه در انحلال ۱۲۸

۳–۲–۱–۱–۳ استرداد جهیزیه ۱۲۸

۳–۲–۱–۱–۴ بخشش اجباری (نحله ) ۱۲۹

۳–۲–۱–۱–۵ تملیک نصف دارایی زوج به زوجه ۱۳۰

۳–۲–۱–۲ روابط غیرمالی بعد از انحلال نکاح ۱۳۱

۳–۲–۲ آثار انحلال نکاح نسبت به اطفال ۱۳۱

۳–۲–۲–۱ وضع حضانت در انحلال نکاح ۱۳۱

۳–۲–۲–۲ وضع نفقه اطفال در انحلال نکاح ۱۳۳

بخش دوم: خانواده در اندیشه موسوم به فمینیسم ۱۳۳

۱ تشکیل خانواده ۱۳۴

۱–۱ موانع تشکیل خانواده ۱۳۴

۱–۲ همسرگزینی ۱۳۶

۱–۳ خواستگاری و نامزدی ۱۳۷

۱–۴ عقد ازدواج و عروسی ۱۳۸

۲ روابط خانوادگی ۱۳۹

۲–۱ روابط زوجین با یکدیگر ۱۴۰

۲–۱–۱ روابط مالی زوجین ۱۴۰

۲–۱–۲ روابط غیرمالی زوجین ۱۴۱

۲–۱–۲–۱ اداره اشتراکی خانواده ۱۴۱

۲–۱–۲–۲ رضایت شرط روابط جنسی ۱۴۲

۲–۱–۲–۳ آزادی در انتخاب محل سکونت ۱۴۳

۲–۲ روابط زوجین با فرزندان ۱۴۴

۲–۲–۱ حضانت ۱۴۴

۲–۲–۲ مسوولیت اشتراکی تامین معاش فرزندان ۱۴۵

۲–۲–۳ ولایت اشتراکی والدین ۱۴۶

۳ انحلال خانواده ۱۴۶

۳–۱ اسباب انحلال ۱۴۶

۳–۱–۱ آزادی مطلق طلاق ۱۴۸

۳–۱–۲ پیامدهای تصویب قانون طلاق بی تقصیر ۱۴۸

۳–۲ آثار انحلال نکاح ۱۴۹

۳–۲–۱ تاثیر انحلال نکاح بر روابط زوجین ۱۴۹

۳–۲–۲ آثار انحلال نکاح نسبت به اطفال ۱۴۹

۳–۲–۲–۱ اثر انحلال بر حضانت کودک ۱۵۰

۳–۲–۲–۲ اثر انحلال بر نفقه ۱۵۲

۴ نواقص حقوق خانواده فمینیسم ۱۵۳

فصل سوم: جمع بندی و تقاوت ها

بخش اول: تفاوت در کلیات و مبانی ۱۵۶

۱ تفاوت در کلیات ۱۵۶

۲ تفاوت در مبانی ۱۵۷

۳ تفاوت در اصول ۱۵۸

بخش دوم : سایر تفاوت ها ۱۶۰

۱ تفاوت در تشکیل خانواده ۱۶۰

۲ تفاوت در روابط خانوادگی ۱۶۲

۳ تفاوت در انحلال خانواده ۱۶۵

بخش سوم: جمع بندی و نتیجه گیری ۱۶۶

منابع و مآخذ ۱۶۸

 

فهرست جداول

عنوان صفحه

۱ جدول مقایسه امواج فمینیسم ۷۸

۲ جداول مقایسه ای گرایشات فمینیسم ۷۹

۲–۱ گرایشات موج اول ۷۹

۲–۲ گرایشات موج دوم ۸۰

۲–۳ فمینیسم فرامدرن(موج سوم) با فمینیسم اسلامی

کلیدواژه ها

• خانواده
• فمینیسم
• مبانی
• اصول
• حقوق خانواده
• انحلال عقد نکاح
• نظام حقوقی
• ایران
• حقوق مدنی
• دفاع از حقوق زنان
• پایداری خانواده
• رابطه خانوادگی
• مطالعه تطبیقی