توافق زوجین بر مخالفت با اشتغال یکدیگر

عنوان	توافق زوجین بر مخالفت با اشتغال یکدیگر
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	مجیدرضا کمالی
استاد راهنما	محمدعلی خورسندیان
استاد مشاور	محبوبه مینا
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۸
دانشگاه	دانشگاه شیراز

توافق زوجین بر مخالفت با اشتغال یکدیگر عنوان پایان نامه ای است که توسط مجیدرضا کمالی، با راهنمایی محمدعلی خورسندیان و با مشاوره محبوبه مینا در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز دفاع گردید.

چکیده

اهمیت اشتغال امروزه با توجه به مشکلات موجود در سطح اقتصادی جامعه ، بر هیچ کس پوشیده نیست . اشتغال هر کدام از زوجین بعد از ازدواج می تواند منجر به بروز مشکلاتی در امور خانواده گردد که به تدریج بنیان خانواده را سست و متزلزل می نماید نقش مادری ، همسری ، عروس در خانواده شوهر و نقش کارمند در برابر کارفرما ، از جمله این نقش ها هستند که ممکن است میان آن ها تعارض ایجاد شود . این پایان نامه در سه فصل تنظیم گردیده و در آن از روش کتاب خانه ای و اسنادی که مورد استفاده اکثر دانشجویان رشته ی حقوق می باشد ، استفاده گردیده است . اما یک گفتار را به بررسی آرای محاکم در رابطه با این موضوع قرار داده ایم . فصل اول کلیات می باشد که در آن از حق قانونی زوج و زوجه برای اشتغال و منابع فقهی و قانونی این حق ، یافته های سایر علوم در مورد اشتغال ، موانع اشتغال زنان در جامعه صحبت نموده ایم . فصل دوم که مهم ترین قسمت این پایان نامه می باشد ، بر مشروعیت توافق زوجین بر عدم اشتغال یکدیگر ، عدم ملازمه آن با تکلیف زوج بر پرداخت نفقه در صورت توافق بر عدم اشتغال زوج ، امکان استفاده زوجین از مواد ۱۱۱۷ قانون مدنی و ۱۸ قانون حمایت خانواده همراه با توافق بر عدم اشتغال یکدیگر ، عدم ملازمه توافق بر عدم اشتغال یکی از زوجین با ماده ۹۵۹ قانون مدنی ( جز در شرایط خاص ) و اقسام توافق ، صحه می گذاریم و در فصل سوم از آثار و ضمانت اجرای این توافق که در قانون ایران ، همان ضمانت اجرای شرایط فعل از نوع ترک فعل مادی است صحبت می کنیم و در پایان ، موارد موجود در رویه محاکم را بررسی می کنیم .

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه ۱

فصل اول: کلیات ۴

گفتار اول : خانواده و ساختار آن در ایران ۵

گفتار دوم :نگرش به اشتغال زن از دیدگاه اسلام و غرب ۹

۱– دیدگاه اسلام در مورد اشتغال زنان ۹

۱–۱ –اشتغال زنان در دوران قبل از اسلام ۹

۲–۱–ظهور اسلام و تاثیر آن بر مساله اشتغال زنان ۹

۲– غرب و اشتغال زنان ۱۱

۳– حقوق بشر و حمایت از اشتغال زنان در چارچوب قواعد بین المللی ۱۴

گفتار سوم : تاریخچه اشتغال زنان و قانون گذاری در مورد آن ۱۶

۱– تاریخچه اشتغال زنان در ایران ۱۶

۲– تاریخچه قانون گذاری درباره کارگران زن در ایران ۱۹

گفتار چهارم : بررسی مبانی فقهی و حقوقی اشتغال زنان ۲۱

۱– مبانی فقهی اشتغال زن ۲۱

۲– مبانی حقوقی اشتغال زن ۲۲

۱–۲– اشتغال در قانون اساسی ۲۲

۲–۲– اشتغال در قوانین دیگر ۲۲

گفتار پنجم : موانع اشتغال زنان ۲۳

۱– موانع اجتماعی ۲۳

۱–۱– طرز فکر و باور های اجتماعی ۲۴

۲–۱– سنت ها و آداب و رسوم اجتماعی ۲۴

۲–۱– ازدواج و مسیولیت خانوادگی ۲۵

۲– موانع آموزشی و فرهنگی ۲۵

عنوان صفحه

گفتار ششم : اصول حاکم بر کار زنان ۲۶

۱– اصل عدم تبعیض شغلی ۲۶

۱–۱– صلاحیت های ذاتی یک شغل ۲۸

۲–۱– فعالیت های مضر به امنیت کشور ۲۹

۳–۱– اقدامات حمایتی خاص ۲۹

۲– اصل تساوی دستمزد ۳۰

۳– اصل تساوی در انجام مسیولیت های خانوادگی ۳۳

گفتار هفتم : حمایت های صورت گرفته از اشتغال زنان در ایران ۳۵

۱– حمایت از نوع کار زن در حقوق ایران ۳۵

۱–۱– کار شبانه زنان ۳۵

۲–۱– کارهای خطر ناک ۳۶

۲– حمایت از جنبه مادری زنان ۳۹

۱–۲– مرخصی بارداری و زایمان ۳۹

۲–۲– فرجه شیردهی ۳۹

۳–۲– مستمر نقدی (کمک بارداری) ۴۰

گفتار هشتم : بررسی نقش های متعدد زنان شاغل در خانواده و اجتماع ۴۰

فصل دوم توافق زوجین بر عدم اشتغال یکدیگر ۴۳

گفتار اول : شرایط لازم برای توافق زوجین ۴۴

۱– قصد و رضای زوجین در انعقاد توافق ۴۴

۱–۱– روش های اعلام اراده زوجین ۴۵

۱–۱–۱– اعلام اراده صریح زوجین ۴۵

۲–۱–۱– اعلام اراده زوجین به صورت ضمنی ۴۶

۳–۱–۱– سکوت زوجین و نقش آن در انعقاد توافق ۴۶

۱–۳–۱–۱– حقیقت سکوت ۴۶

۲–۳–۱–۱– اقسام سکوت ۴۶

۱–۲–۳–۱–۱– سکوت محض ۴۷

۲–۲–۳–۱–۱– سکوت محفوف به قرینه و اماره ۴۷

۲– توافق اراده زوجین مبنی بر عدم اشتغال یکدیگر ۴۷

۳– سلامت اراده زوجین در انعقاد توافق ۴۸

۱–۳– اشتباه و اثر آن در توافق زوجین ۴۸

عنوان صفحه

۲–۳– اکراه و اثر آن در توافق زوجین ۴۹

۳–۳– اضطرار و اثر آن در توافق زوجین ۴۹

۴– اهلیت زوجین در زمان انعقاد توافق ۵۰

۱–۴– صغیر بودن زوجین ۵۰

۱–۱–۴– صغیر ممیز بودن زوجین ۵۰

۲–۱–۴– غیر ممیز بودن زوجین ۵۱

۲–۴– مجنون بودن زوجین ۵۱

۳–۴– غیر رشید بودن زوجین ۵۱

گفتار دوم : بررسی مشروعیت توافق زوجین بر عدم اشتغال یکدیگر ۵۲

۱– دیدگاه فقهی درباره مشروعیت توافق زوجین ۵۲

۲– بررسی مشروعیت توافق از لحاظ قانون مدنی ۵۷

۱–۲– مخالفت توافق با قانون ۵۷

۱–۱–۲– توافق خلاف قانون امری ۵۹

۲–۱–۲– توافق خلاف قانون تکمیلی ۶۰

۲–۲– مخالفت توافق با نظم عمومی و اخلاق حسنه ۶۱

۳–۲– مخالفت توافق با عرف ۶۲

گفتار سوم مبانی فقهی و حقوقی توافق زوجین بر عدم اشتغال یکدیگر ۶۳

۱– مبانی فقهی وفای به مفاد توافق ۶۳

۱–۱– آیات ۶۳

۱–۲– روایات ۶۴

۲– مبانی حقوقی توافق زوجین بر عدم اشتغال یکدیگر ۶۵

گفتار چهارم : صورت های مختلف توافق زوجین بر عدم اشتغال ۶۶

۱– توافق مستقل زوجین بر عدم اشتغال یکدیگر ۶۶

۲– توافق زوجین بر عدم اشتغال یکدیگر در قالب عقد صلح ۶۷

۳– توافق زوجین بر عدم اشتغال به صورت شرط ۶۷

۱–۳– شرایط ابتدایی ۶۷

۱–۱–۳– مشروعیت شرایط ابتدایی ۶۷

۲–۱–۳– بررسی امکان توافق زوجین بر عدم اشتغال یکدیگر در قالب شرط ابتدا ۶۹

۲–۳– توافق زوجین به صورت شرط تبانی ۷۰

۳–۳– توافق زوجین به صورت شرط ضمن عقد ۷۳

عنوان صفحه

۱–۳–۳– شرط ضمن عقد جایز ۷۴

۲–۳–۳– شرط ضمن عقد لازم ۷۶

۳–۳–۳– توافق زوجین به صورت معلق در حقوق موضوعه ۷۷

۴– توافق زوجین برعدم اشتغال یکدیگربه صورت شرط نتیجه و شرط فعل ۷۸

۱–۴– توافق زوجین به صورت شرط نتیجه ۷۸

۱–۱–۴– مشروعیت شرط نتیجه ۷۸

۲–۱–۴– شرایط صحت شرط نتیجه ۷۹

۱–۲–۱–۴– شرایط عمومی صحت شرط نتیجه ۷۹

۱–۱–۲–۱–۴– اقتدار مکلف ۷۹

۲–۱–۲–۱–۴– جایز بودن شرط ۸۰

۳–۱–۲–۱–۴– عقلایی بودن شرط ۸۰

۴–۱–۲–۱–۴– عدم مخالفت با کتاب و سنت ۸۰

۵–۱–۲–۱–۴– عدم مخالفت با مقتضای عقد ۸۱

۶–۱–۲–۱–۴– اندراج در متن عقد ۸۳

۴– شرایط اختصاصی صحت شرط نتیجه ۸۳

۱–۲–۲–۱–۴تحقق آن به نفس اشتراط در عقد ۸۳

۲–۲–۲–۱–۴– تنجیز شرط نتیجه ۸۴

۳–۲–۲–۱–۴– عدم نیاز به سبب خاص ۸۵

۴–۲–۲–۱–۴– ویژه امور امثبت بودن ۸۶

۳–۱–۴– بررسی امکان توافق زوجین به صورت شرط نتیجه ۸۶

۲–۴– توافق به صورت شرط فعل در حقوق ایران و فرانسه ۸۷

۱–۳–۴– شرط فعل در ایران ۸۷

۲–۳–۴– شرط فعل از لحاظ حقوق فرانسه ۸۹

گفتار پنجم : توافق بر عدم اشتغال مرد ورابطه آن با نفقه ۹۰

۱– تکلیف زوجین بر پرداخت نفقه بر اساس حقوق موضوعه ۹۰

۲– توافق زوجین بر عدم اشتغال زوج به شغل معین ۹۲

۳– توافق زوجین بر عدم اشتغال زوج به صورت مطلق ۹۲

گفتار ششم : اشتغال زوجین و رابطه آن با حقوق مربوط به شخصیت ۹۳

۱– ویژگی های حقوق مربوط به شخصیت ۹۴

۲– قراردادهای راجع به حقوق مربوط به شخصیت و اثرآن ۹۴

عنوان صفحه

۳– سلب حق اشتغال از نظر فقهی ۹۴

۴– رابطه ماده ۹۵۹قانون مدنی با توافق بر عدم اشتغال زوجین ۹۶

۵– اقسام توافق زوجین درباره مخالفت با اشتغال یکدیگر ۹۷

۱–۵– توافق بر عدم اشتغال شغل معین یکی از زوجین برای مدتی خاص ۹۸

۲–۵– توافق بر عدم اشتغال شغل معین یکی از زوجین بدون تعیین مدت ۹۸

۳–۵– توافق بر عدم اشتغال یکی از زوجین به صورت مطلق با تعیین مدت ۹۹

۴–۵– توافق بر عدم اشتغال یکی از زوجین به صورت مطلق بدون تعیین مدت ۹۹

گفتار هفتم : بررسی امکان اعمال ماده ۱۱۱۷ق م ماده

ق حمایت خانواده ۱۰۰

۱– رابطه توافق زوجین بر عدم اشتغال زوج با اختیار ماده ۱۱۱۷ق م ۱۰۰

۲– رابطه توافق بر عدم اشتغال زوجه با اختیار ماده

ق ح خ ۱۰۱

گفتار هشتم : بررسی امکان گذاردن خیار و اقاله توافق توسط زوجین ۱۰۲

۱– خیار شرط در توافق زوجین ۱۰۲

۱–۱– مشروعیت خیار شرط از نظر فقهای امامیه در توافق ۱۰۲

۲–۱– خیار شرط در توافق زوجین از لحاظ قانون مدنی ۱۰۳

۲– خیار تخلف از شرط ۱۰۵

۳– اقاله توافق زوجین ۱۰۷

۱–۳–شرایط اقاله ۱۰۷

۱–۱–۳–قصد ورضای زوجین ۱۰۷

۲–۱–۳– اهلیت زوجین ۱۰۷

۲–۳– موضوع اقاله ۱۰۷

۳–۳– آثار اقاله ۱۰۸

گفتار نهم : شرط فاسخ در توافق زوجین و انفساخ توافق ۱۰۸

۱– شرط فاسخ ۱۰۸

۱–۱– بررسی مشروعیت شرط فاسخ و قلمرو آن در توافقات ۱۰۹

۲–۱– مقایسه میان توافق معلق و توافق همراه با شرط فاسخ ۱۰۹

۳–۱– مقایسه میان شرط فاسخ با خیار شرط در توافق ۱۱۰

۲– موارد انفساخ توافق زوجین ۱۱۰

۱–۲– اعمال خیار ۱۱۰

۲–۲– اقاله توافق ۱۱۱

۳–۲– ناممکن شدن عمل به مفاد توافق ۱۱۱

عنوان صفحه

۴–۲– فوت یکی از زوجین ۱۱۲

۵–۲– انقضای مدت تعیین شده در توافق ۱۱۲

۶–۲– عجز و ناتوانی از انجام مفاد توافق ۱۱۲

گفتار دهم : اشتغال زوجین بعد از انحلال توافق ۱۱۳

۱– ماده ۱۱۱۷ق م ۱۱۳

۱–۱– عدم مخالفت زوج با اشتغال زوجه ۱۱۳

۲–۱– مخالفت زوج با اشتغال زوجه ۱۱۳

۳–۱– مصلحت خانواده و رابطه آن با شغل زوجه ۱۱۳

۴–۱– حیثیات زوجین و رابطه آن با شغل زوجه ۱۱۴

۵–۱– معیار زوجین و رابطه آن با شغل زوجه ۱۱۴

۲– ماده

قانون حمایت خانوده ۱۱۵

۳– استفاده زوج از اختیار ماده ۱۱۱۷ قانون مدنی ۱۱۵

فصل سوم : آثار و ضمانت اجرای توافق زوجین بر عدم اشتغال یکدیگر ۱۱۸

گفتار اول : آثار توافق زوجین بر عدم اشتغال یکدیگر ۱۱۹

۱– لزوم رعایت مفاد توافق و مبانی فقهی آن ۱۱۹

۲– نسبی بودن توافق زوجین و مبنای آن ۱۲۰

۳– قابل استناد بودن توافق زوجین ۱۲۰

۴– لوازم عرفی و قانونی زوجین ۱۲۱

۵– تفسیر توافق زوجین در صورت ابهام ۱۲۲

گفتار دوم :ضمانت اجرای توافق زوجین مبنی بر عدم اشتغال یکدیگر ۱۲۳

۱– ضمانت اجرای توافق زوجین بر عدم اشتغال در فقه امامیه ۱۲۳

۲– ضمانت اجرای توافق زوجین در قانون مدنی ایران ۱۲۵

۳– ضمانت اجرای شرط فعل در حقوق فرانسه ۱۲۶

۴– تفاوت در ضمانت اجرای شرط ترک فعل در فقه اعامیه ، حقوق ایران و حقوق فرانسه ۱۲۷

گفتار سوم : بررسی خسارات ناشی از تخلف از مفاد توافق ۱۲۸

۱– شرایط مطالبه خسارات ۱۲۸

۱–۱– معلوم بودن موعد انجام در توافق ۱۲۸

۱–۱–۱– موضوعیت نداشتن موعد ۱۲۹

۲–۱–۱– موضوعیت داشتن موعد ۱۲۹

۲–۱– معین نبودن موعد در توافق ۱۲۹

عنوان صفحه

۳–۱– تاخیر در اجرای مفاد توافق ۱۲۹

۲– وجود ضررو اثبات آن ۱۳۰

۳– رابطه سببیت بین عدم انجام تعهد و ضرر ۱۳۱

۴– لزوم جبران خسارت به موجب عقد یا به حکم عرف و قانون ۱۳۱

۱–۴– تصریح جبران خسارات در توافق ۱۳۱

۲–۴– ضمان ناشی از حکم قانون ۱۳۲

۳–۴– ضمان ناشی از عرف ۱۳۲

۲– جبران خسارت ۱۳۲

۱–۲– جبران خسارت توسط متخلفان در قبال همسر ۱۳۲

۲–۲– جبران خسارت توسط ثالث در قبال همسر ۱۳۳

۳–۲– لزوم جبران خسارت در قبال ثالث ۱۳۳

۱–۳–۲– آگاهی ثالث از مفاد توافق زوجین ۱۳۴

۲–۳–۲–عدم آگاهی ثالث از مفاد توافق زوجین ۱۳۴

۳– ابراء دین توسط همسر و ثالث ۱۳۴

۴– هبه طلب به مدیون توسط همسر و یا ثالث ۱۳۵

۵– ضمانت و حواله از خسارات ۱۳۶

گفتار چهارم : اجبار مالی متخلف از مفاد توافق ۱۳۷

گفتار پنجم : صلح خسارت،شرط عدم مسیولیت،وجه التزام درتوافق زوجین ۱۳۸

۱– صلح زوحین در مورد خسارات ۱۳۸

۲– شرط عدم مسیولیت ۱۳۹

۱–۲– فواید و معایب شرط عدم مسیولیت ۱۳۹

۲–۲– نفوذ حقوقی شرط عدم مسیولیت ۱۳۹

۳–۲– قلمرو آثار شرط عدم مسیولیت ۱۴۱

۳– وجه التزام موجود در توافق ۱۴۲

۱–۳– مبانی وجه التزام در توافق ۱۴۲

۲–۳– طرح دعوی از سوی مشروط له برای مطالبه وجه التزام ۱۴۳

گفتار ششم : بررسی آرای صادر شده از محاکم در رابطه با مساله اشتغال زوجین ۱۴۴

نتیجه گیری ۱۴۷

منابع ۱۴۹

کلیدواژه ها

• تبعیض شغلی
• حفظ خانواده
• حق الزحمه
• حقوق زنان
• رابطه خانواده– کار
• رضایت از کار
• نقش زنان
• توافق زوجین
• اشتغال زنان
• توافق
• شرط ضمن عقد