جایگاه و اعتبار ادله الکترونیک صوتی و تصویری در حقوق ایران و انگلستان
 | |
| عنوان | جایگاه و اعتبار ادله الکترونیک صوتی و تصویری در حقوق ایران و انگلستان |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | احسان اکبری |
| استاد راهنما | عبدالله شمس |
| استاد مشاور | پرویز ساورایی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۸ |
| دانشگاه | دانشگاه شهید بهشتی |
جایگاه و اعتبار ادله الکترونیک صوتی و تصویری در حقوق ایران و انگلستان عنوان پایان نامه ای است که توسط احسان اکبری، با راهنمایی عبدالله شمس و با مشاوره پرویز ساورایی در سال ۱۳۹۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.
چکیده
امروزه ادله الکترونیک تقریبا در تمامی دعاوی قضایی چه مدنی و چه کیفری عنصری اساسی محسوب می شوند و کمتر نظام حقوقی را می توان یافت که به این نوع از ادله نپرداخته باشد. نظر به اینکه درعصرحاضر، ادله الکترونیک، به خصوص ادله الکترونیک صوتی و تصویری که از مهمترین نوع ادله الکترونیک به شمار می رود، رایج تر شده اند؛ کاربرد و پذیرش ادله در قالب الکترونیک تا حد زیادی توسط حقوقدانان اکثریت کشورها مورد بحث و مطالعه قرار گرفته است. از آنجا که وکلا و قضات ممکن است تمایل داشته باشند تا نسبت به تصمیمات متفاوتی که در رابطه با موضوعاتِ مشابه اتخاذ شده، مطلع شوند و همچنین با توجه به اینکه طبیعت ادله الکترونیک هیچ حد و مرز فیزیکی را نمی شناسد، بایستی این دیدگاه را اتخاذ کنیم که برای وکلا و قضات، آگاهی از این امر که در رابطه با موضوعات مشابه، سایر وکلا چگونه می اندیشند و سایر قضات چگونه نسبت به دعاوی در سرتاسر دنیا داوری می کنند، حایز اهمیت می باشد. بدین منظور در این رساله، تحقیق را مبتنی بر حقوق ایران و حقوق انگلستان و ولز قرار داده ایم. ادله الکترونیک واجد ویژگی های مختص به خود هستند. با این وجود، بایستی بررسی شود که تا چه اندازه اصول و قواعد حقوق ادله نه تنها بایستی نسبت به اسناد سنتی کاغذی اعمال گردد؛ بلکه همچنین می بایستی نسبت به ادله مستند الکترونیک و خودکار نیز اعمال گردد. از این امر با عنوان رویکرد بی طرفی تکنولوژی یاد میگردد. بی طرفی تکنولوژیکی بدین معنی است که هیچ تفاوت بنیادینی در حقوق ادله در رابطه با ادله سنتی و ادله الکترونیک وجود ندارد و هیچ برتری اثباتی نسبت به هیچ نوعی از تکنولوژی یا دستگاه مکانیکی خاص به منظور ارایه ادله در نظرگرفته نمیشود. این رویکرد کمک می کند تا به عنوان مثال درک بهتری از قالب های متفاوتی که یک امضای الکترونیک می تواند در آن بازنمود پیدا کند داشته باشیم. به نظر میرسد در دادرسی های مدنی هردو کشور انگلستان و ایران مشروط به اجازه دادگاه، ادله می تواند از طریق ارتباط ویدیویی یا هر طریق دیگری ارایه گردد. همچنین کنفرانس ویدیویی و تکنولوژی کنفرانس شبکه ای ارایه ادله گواهی خارج از دادگاه را امری ممکن ساخته است.
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب مقدمه
فصل اول– شناخت دلیل الکترونیک صوتی و تصویری
مبحث اول– شناسایی مفهوم و ویژگی های دلیل الکترونیک صوتی و تصویری
گفتار اول– مفهوم دلیل الکترونیک صوتی و تصویری
بند اول– پذیرش ادله الکترونیک
الف– در حقوق ایران
ب– در حقوق انگلستان
بند دوم– تعریف دلیل الکترونیک
الف– در حقوق ایران
ب– در حقوق انگلستان
بند سوم– تبیین مفهوم دلیل الکترونیک صوتی و تصویری
گفتار دوم– ویژگی های ادله الکترونیک در مقابل ادله سنتی
بند اول– قابلیت دسترسی آسان و همزمان یک دلیل الکترونیک برای کاربران
بند دوم– تفاوت در ماهیت و ظرفیت در مقایسه با اسناد کاغذی
بند سوم– عدم قابلیت اجرای معیار اصل سند در اسناد الکترونیک
بند چهارم– دوام، پایداری، انعطاف پذیری و سهولت تغییر
بند پنجم– دربردارندگی اطلاعات و جزییات بیشتر (فراداده)
بند ششم– دشواربودن انتساب
بند هفتم– وابستگی به سخت افزار
گفتارسوم– اصل برابری ادله الکترونیک با ادله سنتی و ضرورت پرداختن به ادله الکترونیک
بند اول– اصل برابری ادله الکترونیک با ادله سنتی
بند دوم– ضرورت پرداختن به ادله الکترونیک
مبحث دوم– اقسام ادله الکترونیک و تاریخچه
گفتار اول– اقسام بر اساس صنعت الکترونیک
بند اول– ادله الکترونیک در قالب آنالوگ
بند دوم– ادله الکترونیک در قالب دیجیتال
گفتار دوم– اقسام بر اساس ارزش اثباتی
بند اول– سند الکترونیک رسمی
بند دوم– سند الکترونیک عادی
الف– سند الکترونیک مطمین
ب– سند الکترونیک غیرمطمین
گفتار سوم– اقسام بر اساس منشا (دلیل الکترونیک جایگزین و اصیل)
گفتار چهارم– تاریخچه ادله الکترونیک
فصل دوم– ادله الکترونیک صوتی و تصویری به مثابه داده پیام و امضاء الکترونیک ۵۰ مبحث اول– داده پیام و سند الکترونیک
گفتار اول– تعریف داده پیام
گفتار دوم– مفهوم سند الکترونیک
بند اول– سند الکترونیک در حقوق انگلستان
الف– تعریف سند الکترونیک
ب– تایید اعتبار سند الکترونیک
نخست– عدم لزوم تایید اعتبار ادله اثبات دعوا
دوم– مورد ایراد قرار دادن سند الکترونیک
بند دوم– سند الکترونیک در حقوق ایران
الف– تعریف سند الکترونیک
ب– تفاوت داده پیام و سند الکترونیک
پ– عناصر سند الکترونیک با تاکید بر قانون تجارت الکترونیکی ۱۳۸۲
نخست– قابلیت استناد
دوم– قابلیت دستیابی
سوم– تولید و نگهداری به روش مطمین (در خصوص داده پیام مطمین)
ت– تعرض به سند الکترونیک
نخست– انکار و تردید
دوم– جعل
گفتار سوم– مفهوم اصل سند در اسناد الکترونیک و موضوعاتی که در تایید اعتبار داده پیام و سند الکترونیک بایستی در نظر گرفته شود
بند اول– سند الکترونیک و مفهوم اصل سند
بند دوم– موضوعاتی که در تایید اعتبار داده پیام و سند الکترونیک بایستی در نظر گرفته شود (با تاکید بر کامن لای انگلستان)
الف– سندیت
ب– تمامیت
پ– اعتبار
بند سوم– سندیت و تمامیت در قانون ارتباطات الکترونیک ۲۰۰۰ انگلستان
بند چهارم– احراز قضایی اعتبار ادله مستند الکترونیک در انگلستان
بند پنجم– تمامیت و اصالت دلیل الکترونیک در قوانین ایران
گفتار چهارم– پذیرش ادله الکترونیک صوتی و تصویریِ به مثابه داده پیام، به عنوان نوشته و دلیل
گفتار پنجم– نظریه های پذیرش داده پیام به عنوان نوشته
بند اول– نظریه تفسیری
بند دوم– نظریه کارکرد های معادل
مبحث دوم– امضاء الکترونیک
گفتار اول– مفهوم امضاء الکترونیک
بند اول– امضاء سنتی
الف– در حقوق انگلستان
ب– در حقوق ایران
بند دوم– امضاء الکترونیک
الف– در حقوق انگلستان
نخست– تعریف امضاء در قانون ارتباطات الکترونیک ۲۰۰۰
دوم– تعریف امضاء در قانون شناسه الکترونیک و خدمات اعتباری برای معاملات الکترونیک در بازار داخلی ۲۰۱۴
ب– در حقوق ایران
گفتار دوم– رویکردهای قانونی حاکم بر امضاء الکترونیک
بند اول– رویکرد تجویزی
بند دوم– رویکرد حداقلی
بند سوم– رویکرد دوگانه
گفتار سوم– کارکردهای شناخته شده برای یک امضاء الکترونیک
بند اول– قاعده کارکرد معادل
بند دوم– کارکردها
الف– کارکرد اثباتی
نخست– کارکرد اثباتی اولیه
دوم– کارکرد اثباتی ثانویه
ب– کارکرد احتیاطی و کارکرد حمایتی
پ– کارکرد انتسابی
گفتار چهارم– اقسام امضاء الکترونیک
بند اول– اقسام امضاء الکترونیک بر اساس فناوری استفاده شده
الف– امضاء بیومتریک
ب– امضاء دیجیتال
بند دوم– اقسام امضاء الکترونیک بر اساس ارزش اثباتی
الف– در حقوق انگلستان
نخست– امضاء الکترونیک پیشرفته
۱– ویژگی به طور منحصر به فرد به امضاء کننده مرتبط باشد
۲– ویژگی قادر به شناسایی امضاء کننده است
۳– ویژگی با استفاده از داده ایجاد امضاء الکترونیک، ایجاد شده است؛ که امضاء کننده با سطح بالایی از اطمینان، می تواند آن را تحت نظارت انحصاری خود استفاده کند
۴– ویژگی به داده های امضاء شده مرتبط است و علاوه بر آن به گونه ای است که هر گونه تغییر آتی در داده قابل تشخیص است
دوم– امضاء الکترونیک واجد شرایط
ب– در حقوق ایران
نخست– امضاء الکترونیک مطمین
دوم– امضاء الکترونیک غیر مطمین
فصل سوم– شناسایی ادله الکترونیک صوتی و تصویری
مبحث اول– شناسایی ادله الکترونیک صوتی و تصویری در حقوق انگلستان
گفتار اول– سیستم حقوقی انگلستان
بند اول– قانونگذار داخلی
بند دوم– قانونگذار بین المللی (اروپایی)
گفتار دوم– ادله اثبات دعوا و قواعد حاکم بر آن در حقوق انگلستان
بند اول– ادله اثبات دعوا
الف– ادله شفاهی (شهادت و مسموعات)
ب– ادله واقعی
بند دوم– قواعد حاکم بر ادله
الف– قاعده ارتباط
ب– قاعده بهترین دلیل
نخست– تاریخچه و زوال تدریجی قاعده بهترین دلیل
دوم– قاعده بهترین دلیل و سند الکترونیک
سوم– قاعده بهترین دلیل و سوابق تصویری
چهارم– قاعده بهترین دلیل در ادله الکترونیک آنالوگ
پنجم– قاعده بهترین دلیل در ادله الکترونیک دیجیتال
پ– قاعده عدم پذیرش شهادت بر مسموعات
گفتار سوم– پذیرش ادله الکترونیک صوتی و تصویری
بند اول– پذیرش ادله الکترونیک صوتی و تصویری به عنوان سند
بند دوم– پذیرش ادله الکترونیک صوتی و تصویری به عنوان دلیل واقعی
بند سوم– پذیرش ادله الکترونیک صوتی و تصویری به عنوان نظر کارشناسی
بند چهارم– پذیرش شهادت، اقرار و سوگند از طریق ارتباطات ویدیویی در قانون آیین دادرسی مدنی ۱۹۹۸
بند پنجم– ادله الکترونیک صوتی و تصویری تحصیل شده از راه غیر مجاز
مبحث دوم– شناسایی ادله الکترونیک صوتی و تصویری در حقوق ایران
گفتار اول– ادله الکترونیک صوتی و تصویری
بند اول– پذیرش سوابق صوتی و تصویری به مثابه داده پیام و به عنوان دلیل
بند دوم– ادله الکترونیک تحصیل شده از راه غیر مجاز
گفتار دوم– ارایه ادله سنتی با استفاده از تکنولوژی های صوتی و تصویری
بند اول– اقرار
بند دوم– شهادت
بند سوم– سوگند
بند چهارم– اماره
مبحث سوم– تطبیق دو نظام حقوقی ایران و انگلستان
گفتار اول– وجوه اشتراک و افتراق
بند اول– وجوه اشتراک
بند دوم– وجوه افتراق
گفتار دوم– نقاط ضعف و قوت
بند اول– نقاط ضعف
بند دوم– نقاط قوت
نتیجه گیری
فهرست منابع
فهرست مطالب مقدمه
فصل اول– شناخت دلیل الکترونیک صوتی و تصویری
مبحث اول– شناسایی مفهوم و ویژگی های دلیل الکترونیک صوتی و تصویری
گفتار اول– مفهوم دلیل الکترونیک صوتی و تصویری
بند اول– پذیرش ادله الکترونیک
الف– در حقوق ایران
ب– در حقوق انگلستان
بند دوم– تعریف دلیل الکترونیک
الف– در حقوق ایران
ب– در حقوق انگلستان
بند سوم– تبیین مفهوم دلیل الکترونیک صوتی و تصویری
گفتار دوم– ویژگی های ادله الکترونیک در مقابل ادله سنتی
بند اول– قابلیت دسترسی آسان و همزمان یک دلیل الکترونیک برای کاربران
بند دوم– تفاوت در ماهیت و ظرفیت در مقایسه با اسناد کاغذی
بند سوم– عدم قابلیت اجرای معیار اصل سند در اسناد الکترونیک
بند چهارم– دوام، پایداری، انعطاف پذیری و سهولت تغییر
بند پنجم– دربردارندگی اطلاعات و جزییات بیشتر (فراداده)
بند ششم– دشواربودن انتساب
بند هفتم– وابستگی به سخت افزار
گفتارسوم– اصل برابری ادله الکترونیک با ادله سنتی و ضرورت پرداختن به ادله الکترونیک
بند اول– اصل برابری ادله الکترونیک با ادله سنتی
بند دوم– ضرورت پرداختن به ادله الکترونیک
مبحث دوم– اقسام ادله الکترونیک و تاریخچه
گفتار اول– اقسام بر اساس صنعت الکترونیک
بند اول– ادله الکترونیک در قالب آنالوگ
بند دوم– ادله الکترونیک در قالب دیجیتال
گفتار دوم– اقسام بر اساس ارزش اثباتی
بند اول– سند الکترونیک رسمی
بند دوم– سند الکترونیک عادی
الف– سند الکترونیک مطمین
ب– سند الکترونیک غیرمطمین
گفتار سوم– اقسام بر اساس منشا (دلیل الکترونیک جایگزین و اصیل)
گفتار چهارم– تاریخچه ادله الکترونیک
فصل دوم– ادله الکترونیک صوتی و تصویری به مثابه داده پیام و امضاء الکترونیک ۵۰ مبحث اول– داده پیام و سند الکترونیک
گفتار اول– تعریف داده پیام
گفتار دوم– مفهوم سند الکترونیک
بند اول– سند الکترونیک در حقوق انگلستان
الف– تعریف سند الکترونیک
ب– تایید اعتبار سند الکترونیک
نخست– عدم لزوم تایید اعتبار ادله اثبات دعوا
دوم– مورد ایراد قرار دادن سند الکترونیک
بند دوم– سند الکترونیک در حقوق ایران
الف– تعریف سند الکترونیک
ب– تفاوت داده پیام و سند الکترونیک
پ– عناصر سند الکترونیک با تاکید بر قانون تجارت الکترونیکی ۱۳۸۲
نخست– قابلیت استناد
دوم– قابلیت دستیابی
سوم– تولید و نگهداری به روش مطمین (در خصوص داده پیام مطمین)
ت– تعرض به سند الکترونیک
نخست– انکار و تردید
دوم– جعل
گفتار سوم– مفهوم اصل سند در اسناد الکترونیک و موضوعاتی که در تایید اعتبار داده پیام و سند الکترونیک بایستی در نظر گرفته شود
بند اول– سند الکترونیک و مفهوم اصل سند
بند دوم– موضوعاتی که در تایید اعتبار داده پیام و سند الکترونیک بایستی در نظر گرفته شود (با تاکید بر کامن لای انگلستان)
الف– سندیت
ب– تمامیت
پ– اعتبار
بند سوم– سندیت و تمامیت در قانون ارتباطات الکترونیک ۲۰۰۰ انگلستان
بند چهارم– احراز قضایی اعتبار ادله مستند الکترونیک در انگلستان
بند پنجم– تمامیت و اصالت دلیل الکترونیک در قوانین ایران
گفتار چهارم– پذیرش ادله الکترونیک صوتی و تصویریِ به مثابه داده پیام، به عنوان نوشته و دلیل
گفتار پنجم– نظریه های پذیرش داده پیام به عنوان نوشته
بند اول– نظریه تفسیری
بند دوم– نظریه کارکرد های معادل
مبحث دوم– امضاء الکترونیک
گفتار اول– مفهوم امضاء الکترونیک
بند اول– امضاء سنتی
الف– در حقوق انگلستان
ب– در حقوق ایران
بند دوم– امضاء الکترونیک
الف– در حقوق انگلستان
نخست– تعریف امضاء در قانون ارتباطات الکترونیک ۲۰۰۰
دوم– تعریف امضاء در قانون شناسه الکترونیک و خدمات اعتباری برای معاملات الکترونیک در بازار داخلی ۲۰۱۴
ب– در حقوق ایران
گفتار دوم– رویکردهای قانونی حاکم بر امضاء الکترونیک
بند اول– رویکرد تجویزی
بند دوم– رویکرد حداقلی
بند سوم– رویکرد دوگانه
گفتار سوم– کارکردهای شناخته شده برای یک امضاء الکترونیک
بند اول– قاعده کارکرد معادل
بند دوم– کارکردها
الف– کارکرد اثباتی
نخست– کارکرد اثباتی اولیه
دوم– کارکرد اثباتی ثانویه
ب– کارکرد احتیاطی و کارکرد حمایتی
پ– کارکرد انتسابی
گفتار چهارم– اقسام امضاء الکترونیک
بند اول– اقسام امضاء الکترونیک بر اساس فناوری استفاده شده
الف– امضاء بیومتریک
ب– امضاء دیجیتال
بند دوم– اقسام امضاء الکترونیک بر اساس ارزش اثباتی
الف– در حقوق انگلستان
نخست– امضاء الکترونیک پیشرفته
۱– ویژگی به طور منحصر به فرد به امضاء کننده مرتبط باشد
۲– ویژگی قادر به شناسایی امضاء کننده است
۳– ویژگی با استفاده از داده ایجاد امضاء الکترونیک، ایجاد شده است؛ که امضاء کننده با سطح بالایی از اطمینان، می تواند آن را تحت نظارت انحصاری خود استفاده کند
۴– ویژگی به داده های امضاء شده مرتبط است و علاوه بر آن به گونه ای است که هر گونه تغییر آتی در داده قابل تشخیص است
دوم– امضاء الکترونیک واجد شرایط
ب– در حقوق ایران
نخست– امضاء الکترونیک مطمین
دوم– امضاء الکترونیک غیر مطمین
فصل سوم– شناسایی ادله الکترونیک صوتی و تصویری
مبحث اول– شناسایی ادله الکترونیک صوتی و تصویری در حقوق انگلستان
گفتار اول– سیستم حقوقی انگلستان
بند اول– قانونگذار داخلی
بند دوم– قانونگذار بین المللی (اروپایی)
گفتار دوم– ادله اثبات دعوا و قواعد حاکم بر آن در حقوق انگلستان
بند اول– ادله اثبات دعوا
الف– ادله شفاهی (شهادت و مسموعات)
ب– ادله واقعی
بند دوم– قواعد حاکم بر ادله
الف– قاعده ارتباط
ب– قاعده بهترین دلیل
نخست– تاریخچه و زوال تدریجی قاعده بهترین دلیل
دوم– قاعده بهترین دلیل و سند الکترونیک
سوم– قاعده بهترین دلیل و سوابق تصویری
چهارم– قاعده بهترین دلیل در ادله الکترونیک آنالوگ
پنجم– قاعده بهترین دلیل در ادله الکترونیک دیجیتال
پ– قاعده عدم پذیرش شهادت بر مسموعات
گفتار سوم– پذیرش ادله الکترونیک صوتی و تصویری
بند اول– پذیرش ادله الکترونیک صوتی و تصویری به عنوان سند
بند دوم– پذیرش ادله الکترونیک صوتی و تصویری به عنوان دلیل واقعی
بند سوم– پذیرش ادله الکترونیک صوتی و تصویری به عنوان نظر کارشناسی
بند چهارم– پذیرش شهادت، اقرار و سوگند از طریق ارتباطات ویدیویی در قانون آیین دادرسی مدنی ۱۹۹۸
بند پنجم– ادله الکترونیک صوتی و تصویری تحصیل شده از راه غیر مجاز
مبحث دوم– شناسایی ادله الکترونیک صوتی و تصویری در حقوق ایران
گفتار اول– ادله الکترونیک صوتی و تصویری
بند اول– پذیرش سوابق صوتی و تصویری به مثابه داده پیام و به عنوان دلیل
بند دوم– ادله الکترونیک تحصیل شده از راه غیر مجاز
گفتار دوم– ارایه ادله سنتی با استفاده از تکنولوژی های صوتی و تصویری
بند اول– اقرار
بند دوم– شهادت
بند سوم– سوگند
بند چهارم– اماره
مبحث سوم– تطبیق دو نظام حقوقی ایران و انگلستان
گفتار اول– وجوه اشتراک و افتراق
بند اول– وجوه اشتراک
بند دوم– وجوه افتراق
گفتار دوم– نقاط ضعف و قوت
بند اول– نقاط ضعف
بند دوم– نقاط قوت
نتیجه گیری
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- داده پیام
- دلیل الکترونیک
- سند الکترونیک
- امضای الکترونیک
- دلیل الکترونیک صوتی و تصویری
- دادرسی الکترونیک