حقابه اصفهان از رودخانه زاینده رود با نگاهی به قوانین آب در ایران
 | |
| عنوان | حقابه اصفهان از رودخانه زاینده رود با نگاهی به قوانین آب در ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | مرضیه پری زنگنه |
| استاد راهنما | راضیه عبدالصمدی |
| استاد مشاور | مصطفی نفری |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی |
حقابه اصفهان از رودخانه زاینده رود با نگاهی به قوانین آب در ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط مرضیه پری زنگنه، با راهنمایی راضیه عبدالصمدی و با مشاوره مصطفی نفری در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی دفاع گردید.
چکیده
آب به عنوان مای ه ای برای حیات و عامل مهم و عمده جهت توسعه می باشد. آب ها به دو صورت سطحی و زیرزمینی در طبیعت یافت می شود. از سالیان دور در ایران توسط حفر چاه و قنات از آبهای زیرزمینی بهره برداری می کردند. آبها، تا قبل از دهه ۴۰ ازطریق حیازت مباحات قابلیت تملک خصوصی داشتند. به مرور زمان و با پیشرفت تکنولوژی، حفر چاه سریعتر، انجام می شد. این بهره برداری بیرویه، باعث کاهش سطح آبهای زیرزمینی شد که به دنبال آن آسیب هایی همچون خشکی تاالب ها و قنات ها، نشست زمین، شوری آب های زیرزمینی، ورود ریزگردها و... به وجود آمد. بر همین اساس بهره برداری از آب ها تابع قواعد حقوق عمومی قرار گرفت و هرگونه بهره برداری از آب های زیرزمینی توسط حفر قنات و چاه طبق مجوز دولت باید انجام می گرفت. در سالهای اخیر هم با افزایش مصارف در بخشهای شهری، شرب، صنعت و انتقال آب به خارج از حوزه زاینده رود، آب اختصاصی کشاورزان دچار کاهش قابل توجهی شده است که به دنبال آن شاهد تنش های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بوده ایم که نیازمند بازنگری در قوانین و مدیریت بهینه و هماهنگ در سطح ملی، نه محلی می باشیم. در این پایان نامه قوانین و مقررات موجود و مرتبط با منابع آب و علت مشکالت ناشی از کمبود منابع آبی و راهکارهای آن تا سر حد امکان مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱ اهداف تحقیق ۳ سوال ها و فرضیه های تحقیق
سابقه و ضرورت
کاربرد نتایج تحقیق
روش تحقیق
پیشینه و تاریخچه موضوع تحقیق
ساختار تحقیق
فصل اول: کلیات و مفاهیم
مبحث اول: آب و اهمیت آن
گفتار اول: اهمیت آب در فرهنگ ایرانی
گفتار دوم: آب در آیینه آمار و ارقام
مبحث دوم: انواع منابع آب در طبیعت
گفتار اول: آب های سطحی
بند اول: آب های سطحی جاری
بند دوم: آب های سطحی را کد
گفتار دوم: آب های زیرزمینی
مبحث سوم :آبیاری مجازی
گفتار اول: تعریف آب مجازی
گفتار دوم: تجارت آب مجازی
گفتار سوم :تجارت آب مجازی در ایران
مبحث چهارم: معرفی زاینده رود
مبحث پنجم: تعاریف مفاهیم و اصطالحات حقوق آب
گفتار اول: تعریف مفهوم آب
گفتار دوم: اصطالحات مربوط به قانون آب
گفتار سوم: جایگاه آب در حقوق موضوعه و فقه
مبحث ششم: سیر تاریخی حقوق آب
گفتار اول: تاریخچه حقوق آب در ایران باستان
گفتار دوم: تاریخچه حقوق آب در ایران معاصر ۴۵ گفتار سوم: تاریخچه حقوق آب در جهان
مبحث هفتم: حقابه و اصطالحات مرتبط ۵۰ گفتار اول: حقابه ۵۰ گفتار دوم: ویژگی های حقابه در حقوق ایران
بند اول: حقابه )به معنای اخص( یک حق طبعی است
بند دوم: حقابه یک حقه دایمی است
بند سوم: قابلیت نقل و انتقال حقابه
بند چهارم: غیر منقول بودن حقابه
بند پنجم :قابل اسقاط بودن حقابه
فصل دوم: قواعد حاکم بر بهره برداری از منابع آب
مبحث اول: قواعد سنتی حاکم بر بهره برداری از منابع آب ۶۱ گفتار اول: ارتباط سنتی آب ها و زمین
گفتار دوم: ارتباط سنتی آب و زمین در حقوق اسالم) فقه امامیه(
گفتار سوم: ارتباط سنتی آب و زمین در حقوق ایران
مبحث دوم: مالکیت منابع آب
گفتار اول: سیر تحوالت قانون گذاری در مورد مالکیت منابع آب
گفتار دوم: مالکیت منابع آب تا سال ۱۳۴۷) قبل از تصویب قانون آب و نحوه ملی شدن آن(
بند اول: تملک آب در قانون مدنی ۱۳۰۷
بند دوم: قانون اجازه تاسیس بنگاه مستقل آبیاری ۱۳۳۲ و اصالحات بعدی ۱۳۳۴ ۷۵ بند سوم: الیحه قانونی راجع به تاسیس وزارت آب و برق ۱۳۴۲
بند چهارم: قانون حفظ و حراست از منابع آبهای زیرزمینی
گفتار سوم: مالکیت منابع آب از سال ۱۳۴۷ تا کنون )بعد از تصویب قانون آب و نحوه مل ی شدن آن( ۸۲ بند اول: قانون آب و نحوه ملی شدن آن
بند دوم: قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران ۱۳۵۸
بند سوم: قانون توزیع عادالنه آب ۱۳۶۱
بند چهارم: سایر قوانین بعد از قانون توزیع عادالنه آب
مبحث سوم: مالکیت آب زاینده رود ۹۲ گفتار اول: مالکیت آب زاینده رود در نظام عرفی
گفتار دوم: مالکیت آب زاینده رود بر اساس قوانین مصوب
مبحث چهارم: موضوع ویژگی های مالکیت منابع آب
گفتار اول: موضوع مالکیت آب
گفتار دوم: ماهیت حقوقی مالکیت
مبحث پنجم: احیا و تعادل بخشی منابع آبی زیرزمینی
مبحث ششم: برآورد میزان حقابه کشاورزان حوضه زاینده رود بر اساس قوانین و دستورالعملهای موجود ۱۰۷ گفتار اول: سابقه نظام حقابه بری در زاینده رود، میزان حقابه ها و نحوه اجرای طومار شیخ بهایی
گفتار دوم: تعیین میزان حقابه داران قدیمی زاینده رود
فصل سوم: بحران تامین آب حوضه زاینده رود
مبحث اول: علل ایجاد بحران
گفتار اول: رشد جمعیت و شهرنشینی
گفتار دوم: ناپایداری و تغییر اقلیم
گفتار سوم: گسترش صنایع
گفتار چهارم: کشاورزی سنتی
گفتار پنجم: برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی
گفتار ششم: عدم جانمایی صحیح صنایع
گفتاره هفتم: عدم مصرف استاندارد آب
گفتار هشتم: مدیریت ناصحیح
مبحث دوم: مسایل اجتماعی ناشی از کمبود آب در حوضه زاینده رود
گفتار اول: کشاورزان حقابه دار معترضان اصلی
گفتار دوم: شکل گیری اعتراضات گسترده اجتماعی در سالهای اخیر
بند اول: حمله به تاسیسات انتقال آب یزد
بند دوم: اعتراض به طرح انتقال آب بهشت آباد به فالت مرکزی
بند سوم: اعتراض مسیوالن چهارمحال و بختیاری به احداث تونل گالب
گفتار سوم: به خطر افتادن حیات موسسات بزرگ اقتصادی و صنعتی
مبحث سوم: تحلیل باز تخصیص در حوضه زاینده رود
گفتار اول: افزایش جمعیت و تغییر در الگوی توسعه
گفتار دوم: فراهم شدن تکنولوژی استحصال آب
گفتار سوم: مداخله دولت و ماموریت هیدرولیکی
گفتار چهارم: ضعف اطالعات و آگاهی و عدم شفافیت
گفتار پنجم: تضعیف حقوق آب با مشارکت خود حقابه داران
گفتار ششم: تضعیف نظام حکمرانی وضعف و همکاری جمعی
مبحث چهارم: مدیریت توامان تامین و مصرف آب
گفتار اول: منابع و مصارف آب در حوضه آبریز زاینده رود
گفتار دوم: راهکارهای ایجاد ناپایداری در منابع آب حوضه و جریان پایدار در زاینده رود
بند اول: مدیریت تامین، انتقال و عرضه آب
بند دوم: انتقال آب به حوضه آبریز زاینده رود ۱۳۶ بند سوم: کمبود منابع آب در حوضه زاینده رود
بند چهارم: مدیریت مصرف آب
الف: مدیریت مصرف آب شهری
ب: مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی ۱۴۱ ج؛ مدیریت مصرف آب در بخش صنعت
مبحث پنجم: بهره برداری و مدیریت منابع آب زاینده رود
گفتار اول: بهره برداری براساس طومار شیخ بهایی
گفتار دوم: الحاقات زاینده رود و بهره برداری در زمان تصویب قوانین
گفتار سوم: اختالفات حاصل از قواعد جدید و طومار شیخ بهایی
مبحث ششم: راهکارهای کاربردی جهت رفع بحران آب ۱۵۶ گفتار اول: واگذاری تصمیم گیری به شورای عالی آب
گفتار دوم: جلوگیری از طرح های توسعه صنعتی
گفتار سوم: صنعتی کردن کشاورزی
گفتار چهارم: توانمندسازی کشاورزان و جوامع روستایی
گفتار پتجم: تدوین الگوی مناسب با توانایی های محیطی و نظارت بر اجرا
گفتار ششم: افزایش قیمت آب و انرژی
گفتار هفتم: ایجاد بازار آب
گفتار هشتم: فرهنگ سازی مدیریت مصرف آب
گفتار نهم: اتخاذ همزمان مدیریت نظارتی و کنترلی
گفتار دهم: مدیریت جامع و واحد منابع آب
گفتار یازدهم: شناسایی سفره های زیرزمینی در معرض تخلیه و حفظ آنها از طریق بازنگری در مالکیت خصوصی حق بهره برداری از آب های زیرزمینی
نتیجه گیری: ۱۶۹ پیشنهادات
منابع:
کلیدواژه ها
- حقابه
- زاینده رود
- آب
- قانون آب ایران
- اصفهان