حقوق مالکیت فکری نام دامنه و حل اختلافات مربوط به آن

عنوان	حقوق مالکیت فکری نام دامنه و حل اختلافات مربوط به آن
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	سید کمال سجادی
استاد راهنما	محمود صادقی
استاد مشاور	مرتضی شهبازی نیا، محمدباقر پارساپور
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه تربیت مدرس

حقوق مالکیت فکری نام دامنه و حل اختلافات مربوط به آن عنوان رساله ای است که توسط سید کمال سجادی، با راهنمایی محمود صادقی و با مشاوره مرتضی شهبازی نیا و محمدباقر پارساپور در سال ۱۳۹۴ و در مقطع دکتری دانشگاه تربیت مدرس دفاع گردید.

چکیده

پیشرفت دایمی و سریع پردازش و انتقال امن اطلاعات و استفاده گسترده از فضای مجازی موجب شده است که در کمتر از دو دهه اغلب وجوه زندگی بشری در سراسر دنیا دستخوش تحولی عظیم گردد. شکل گیری و گسترش استفاده از چنین فضای تبادل اطلاعاتی موجب بروز چالش های حقوقی جدیدی شده است. توضیح آنکه در فضای مجازی مکان و مرز فاقد کارایی مرسوم و سنتی است. در نقطه مقابل حقوق مالکیت فکری (بخصوص حقوق مالکیت صنعتی) اصولا با حمایت درون مرزی معنا می یابد از طرف دیگر استفاده از این ابزار نوین اطلاعاتی خود باعث ایجاد جنبه های جدیدی از حقوق مالکیت فکری شده است که شناسایی حدود و ثغور و چگونگی و شرایط حمایت از آن، محل مناقشه است. زیرا در فضای مجازی، امکان فعالیت جز تحت نام یا مشخصه خاص (IP) که از طریق نظام مدیریت نام های دامنه اعطا می شود میسر نیست. هرچند این نام در ابتدا تنها جنبه ممیز و مشخص کننده داشته و به عنوان پیش شرط فعالیت در فضای مذکور شناخته شده بود اما با گسترش استفاده از فضای مجازی و دسترسی عمومی به آن و استفاده انتفاعی از شبکه مذکور، ارزشی به نام و مشخصه مذکور بخشیده و دارنده آن را در موقعیتی انحصاری قرار داده که رفته رفته واجد خصوصیات حق (انحصاری، قابلیت انتقال قهری و قراردادی و قابلیت اسقاط) شده است. از نظر تحلیل حقوقی، حق بر نام دامنه، حقی مالی، قابل اختصاص و تملیک، منقول، دینی و خصوصی محسوب می شود حقی نوین که اساسا دستاورد فضای مجازی است و سابقه یا معادلی برای آن وجود ندارد. همین امر باعث بروز چالش ها و تعارضات حقوقی مختلفی در این زمینه شده است که مهمترین زمینه این تعارضات بخصوص در ارتباط با نام های دامنه و حقوق مالکیت صنعتی نمود پیدا کرده است. ثبت نام دامنه مشابه اسامی غیر تجاری (از جمله، اسامی عام، اسامی اشخاص حقیقی، اسامی موسسات غیر تجاری و اسامی کشورها و نهادهای موضوع حقوق بین الملل عمومی بعنوان اهم اسامی)، ربایش (غصب سایبری)، و تعارض با سایر معرف ها (از جمله نام و علامت تجاری و نشانه های جغرافیایی مبداء) مهمترین چالش های حقوقی ناشی از ثبت و بکارگیری نام دامنه می باشند. بمنظور حل و فصل اختلافات مربوط به نام دامنه می توان از روش های قضایی و روش های جایگزین در حل و فصل اختلافات استفاده کرد که در خصوص نام دامنه، دومی (روش های جایگزین در حل و فصل اختلافات) هم مقبولیت و کارایی بیشتری دارد و هم به دلایل تاریخی، جایگاه والاتری یافته است. شناسایی این قبیل چالش ها و یافتن راهکارهای مقابله با آن، نیازمند بررسی همه جانبه موضوع و تحلیل ابعاد مختلف آن است به گونه ای که تزاحم میان حقوق مالکیت فکری و حق فعالیت آزادانه تحت نام دامنه ای خاص از یک سو و حق دسترسی آزاد به اطلاعات که به عنوان حقی بنیادین برای بشر شناخته شده است از سوی دیگر به طور عادلانه جمع نماید.

ساختار و فهرست رساله

فصل اول: کلیات طرح تحقیق۱۱–۱– تعریف مساله۲۱–۲– سوالات اصلی۸۱–۳– فرضیات تحقیق۸۱–۴– پیشینه و ضرورت تحقیق۹۱–۵– روش انجام تحقیق۱۱۱–۶– اهداف تحقیق۱۲۱–۷– سامانه تحقیق۱۳فصل دوم: مفاهیم و کلیات۱۴۲–۱– مفهوم فضای مجازی۱۵۲–۲– عناصر تشکیل دهنده فضای مجازی۱۸۲–۲–۱– رایانه۱۸۲–۲–۲– اینترنت و ساختار آن۱۹۲–۳– حقوق فضای مجازی و اصالت آن۲۳۲–۴– نام دامنه۲۷۲–۴–۱ تعریف نام دامنه۲۷۲–۴–۲ کارکرد نام دامنه۲۹۲–۴–۳– اجزاء و قسمتهای مختلف نام دامنه۳۰۳–۴–۴– نظام راهبری اینترنت۳۶۳–۴–۵– مرجع ثبت و راهبری نام دامنه۳۸۳–۴–۵–۱– تاریخچه۳۹۳–۴–۵–۲– ساختار آیکن۴۲۳–۴–۵–۳– وظایف و فعالیت های آیکن۴۴فصل سوم: حقوق مالکیت فکری نام دامنه۴۸۳–۱– ماهیت حقوقی نام دامنه۴۹۳–۱–۱– ایجاد حق۶۰۳–۱–۲– زوال حق۶۱۳–۲– مقایسه نام دامنه و مفاهیم مشابه۶۲۳–۲–۱– مقایسه نام دامنه با علامت تجاری۶۲۳–۲–۱–۱– تعریف و قواعد حاکم بر علامت تجاری۶۲۳–۲–۱–۲– حقوق اعطایی و محدودیت ها۷۱۳–۲–۱–۲– ۱–حقوق اعطایی۷۲۳–۲–۱–۲–۲– محدودیت ها۷۳۳–۲–۱–۳– نام دامنه و تفاوت آن با علامت تجاری۷۳۳–۲–۲– مقایسه نام دامنه با نام تجاری۷۹۳–۲–۳– مقایسه نام دامنه با نشانه جغرافیایی۸۲۳–۳– قابلیت انتقال نام دامنه۸۳۳–۳–۱– انتقال ارادی۸۳۳–۳–۲– انتقال قهری۸۵۳–۳–۲–۱– ارث۸۶۳–۳–۲–۲–توقیف۸۷۳–۴– نحوه ی تحصیل حقوق مربوط به نام دامنه۸۸۳–۴–۱– ثبت نام دامنه۸۹۳–۵– تعارض حقوق مربوط به نام دامنه با سایر حقوق۹۱۳–۵–۱– تعارض نام دامنه با نام یا علامت تجاری (غصب سایبری)۹۱۳–۵–۱–۱– غصب سایبری در نظام حقوقی آمریکا۹۳۳–۵–۱–۲– غصب سایبری در نظام حقوقی انگلستان۹۹۳–۵–۱–۳– غصب سایبری در سیاستنامه متحدالشکل حل و فصل اختلافات آیکن۱۰۲۳–۵–۱–۴– غصب سایبری در نظام حقوقی ایران۱۰۵۳–۵–۲– تعارض نام دامنه با نام اشخاص۱۰۹۳–۵–۳– تعارض نام دامنه با نشانه جغرافیایی۱۱۴۳–۵–۴– ثبت نام دامنه مشابه با پسوند متفاوت۱۱۶فصل چهارم: حل و فصل اختلافات مربوط به نام دامنه۱۱۸۴–۱– حل اختلافات از طریق رویه غیرقضایی آیکن۱۲۰۴–۱–۱–ماهیت شیوه حل و فصل اختلافات مربوط به نام دامنه۱۲۰۴–۱–۲– روند تصویب سیاستنامه متحدالشکل حل و فصل اختلاف نام دامنه (سیاستنامه)۱۲۵۴–۱–۳– مراجع حل و فصل اختلاف مورد تایید آیکن۱۲۷۴–۱–۳–۱– مرکز آسیایی حل اختلافات نام دامنه۱۲۹۴–۱–۳–۲– نهاد داوری ملی آمریکا۱۳۰۴–۱–۳–۳– مرکز داوری و میانجیگری وایپو۱۳۱۴–۱–۳–۴ موسسه بین المللی جلوگیری از اختلافات و حل آنها۱۳۲۴–۱–۴– آیین رسیدگی در مراجع حل و فصل اختلاف۱۳۳۴–۱–۵– تصمیمات مراجع حل و فصل اختلاف و اجرای آن۱۳۴۴–۱–۵–۱– تصمیمات، انواع و آثار آن۱۳۴۴–۱–۵–۱–۱– حکم به لغو ثبت نام دامنه ی مورد اختلاف۱۳۴۴–۱–۵–۱–۲– حکم به انتقال نام دامنه ی مورد اختلاف به خواهان۱۴۰۴–۱–۵–۱–۳–تصمیم به نفع دارنده نام دامنه۱۵۷۴–۲– حل اختلاف از طریق مراجع قضایی۱۵۹نتایج۱۶۴پیشنهادها و توصیه ها۱۷۱فهرست منابع۱۷۳ضمایم۱۸۰

کلیدواژه ها

• نام دامنه
• مالکیت صنعتی
• داوری بین المللی
• رقابت غیر منصفانه