حقوق و تعهدات ناشی از قراردادهای سرمایه گذاری مشترک و بیع متقابل در حوزه ی صنعت نفت با تاکید بر نقش آن در انتقال تکنولوژی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
حقوق و تعهدات ناشی از قراردادهای سرمایه گذاری مشترک و بیع متقابل در حوزه ی صنعت نفت با تاکید بر نقش آن در انتقال تکنولوژی
عنوانحقوق و تعهدات ناشی از قراردادهای سرمایه گذاری مشترک و بیع متقابل در حوزه ی صنعت نفت با تاکید بر نقش آن در انتقال تکنولوژی
رشتهحقوق تجارت بین الملل
دانشجومحسن مطور
استاد راهنمامهدی زاهدی
استاد مشاورفیصل عامری
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۸۹
دانشگاهدانشگاه علامه طباطبایی



حقوق و تعهدات ناشی از قراردادهای سرمایه گذاری مشترک و بیع متقابل در حوزه ی صنعت نفت با تاکید بر نقش آن در انتقال تکنولوژی عنوان پایان نامه ای است که توسط محسن مطور، با راهنمایی مهدی زاهدی و با مشاوره فیصل عامری در سال ۱۳۸۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

بیش از یکصد سال از حفر اولین چاه نفت در ایران می گذرد و صنعت نفت کشور، با در اختیار داشتن بخش قابل ملاحظه ای از کل ذخایر نفت و گاز جهان، محور اصلی توسعه اقتصادی کشور به شمار می رود. استخراج و تبدیل این منابع به محصولات دارای ارزش افزوده بالا، مستلزم بکارگیری تکنولوژی های پیشرفته است؛ ولی متاسفانه قابلیت های تکنولوژیکی این صنعت در ایران، نه تنها هیچ گاه در حد توانمندی های مورد نیاز برای تجاری سازی تکنولوژی های جدید نبوده بلکه عمدتا در حد تولید فرآورده هایی با ارزش کم یا متوسط بوده است. این امر ضرورت توجه به مدل قراردادهای کابردی در صنعت نفت ایران ،ومقایسه ی آن را با مدل های کارآمدتر، روشن می سازد. قراردادهای کاربردی صنعت نفت در ایران چندان متنوع نیست وامروزه تنها می توان آن ها رادر بخش بالادستی به بای بک و فاینانس منحصر دانست؛که این امر بیشتر ناشی از ساختار حقوقی وقانونی موجود، در زمینه ی صنعت نفت است. این در حالی است که، قراردادهایی مانند قراردادسرمایه گذاری مشترک، با توجه به ظرفیت بالایی که در زمینه ی انتقال تکنولوژی دارند، در سطح بین المللی با استقبال روز افزون مواجه شده اند. اگر چه قراردادهای نفتی ، از هر نوعی که باشند ، به منظور انتقال تکنولوژی مورد استفاده کشورها قرار نگرفته اندو هدف از انعقاد چنین قراردادهایی تامین سرمایه مالی و غیر مالی برای اکتشاف ؛ بهره برداری و فروش نفت میباشد ، ولی نمی توان معتقد بود که (اصولا) از این نوع قرارداد ها نمی توان انتظار تامین حتی بخشی از نیاز های تکنولوژیکی کشور را داشت. فلذا می بایست مناسب ترین ساختار را در تامین اهداف تعیین شده در سند چشم انداز بیست ساله بکار گرفت. این امر در صورتی میسر خواهد بود که موانع قانونی موجود در این زمینه، برای استفاده از مدل های متنوع و نوین قراردادهای نفتی مرتفع گردد.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱

بخش اول: قرارداد سرمایه گذاری مشترک ۱۲


گفتار اول: تاریخچه قرارداد سرمایه گذاری مشترک  ۱۴

گفتار دوم: مفهوم وتعریف قرارداد سرمایه گذاری مشترک  ۱۵

گفتار سوم: قلمرو فعالیت قرارداد سرمایه گذاری مشترک  ۱۷


بند اول: قلمرو جغرافیایی ۱۷

بند دوم: قلمرو زمانی (مدت) ۱۸

بند سوم: قلمروموضوعی ۱۸


گفتار چهارم: مزایای قرارداد سرمایه گذاری مشترک  ۱۹

گفتار پنجم: انواع قراردادهای سرمایه گذاری مشترک  ۱۹


بند اول: سرمایه گذاری مشترک قراردادی ۲۲

بند دوم: سرمایه گذاری مشترک شرکتی  ۲۶


الف – تفاهم نامه ۲۶

ب– کنترل و اداره شرکت مشترک ۲۷


گفتارششم: ارکان قرارداد سرمایه گذاری مشترک  ۳۰


بند اول: اعضای تشکیل دهنده ۳۰

بند دوم: محل ثبت (تا سیس) شرکت مشترک ۳۰

بند سوم: اسم شرکت مشترک ۳۱

بند چهارم: مالکیت و تر کیب سرمایه ۳۱


الف) مالکیت انواع سرمایه گذاری مشترک شرکتی ۳۱

ب) صاحبان اسمی سهام ۳۴


بند پنجم: شرایط مالکیت اتباع کشور میزبان ۳۵

بند ششم: ترکیب سرمایه و انواع سهام سرمایه ۳۴


الف: سهام عادی یا معمولی ۳۵

ب: سهام ممتاز ۳۶

ج: گروههای مخصوص از سهام ۳۶

د: پرداخت بابت سهام ۳۷


بند هفتم: واگذاری حقوق مالکیت معنوی ۳۸


الف) صدور پروانه (لیسانس) ۳۸

ب) صدور پروانه فرعی ۳۹

ج) کمک فنی و دانش فنی ۳۹

د) تعهدات آموزش ۴۰

ه) سایر خدمات ۴۰


بند هشتم: اداره و مدیریت ۴۱


الف) هیات مدیره ۴۱

اول) اندازه هیات مدیره ۴۱

دوم) تعداد اعضای هیات مدیره ۴۲

سوم) انتخاب مدیران ۴۲

چهارم) تعیین الزامی نماینده ۴۳

پنجم) گروههای مختلف سهام ۴۳

ششم) تعویض مدیران ۴۳

هفتم) کمیته اجرایی ۴۴


ب: تصمیمات هیات مدیره ۴۴

اول) اکثریت خاص ۴۴

دوم) اتفاق آراء ۴۶

سوم) اکثریت ساده ۴۶

چهارم) رای قاطع ۴۶


ج: حد نصاب و اطلاعیه ۴۶

د: مسیولین اجرایی ۴۶

ه: انتصاب مسیولین ۴۷


بند نهم: سیاستهای مالی ۴۷

بند دهم: ترتیبات بازاریابی ۴۸

الف–تشکیلات بازاریابی ۴۹

–: علایم و اسامی تجاری ۵۰


ب: شرایط عمومی مندرج در موافقتنامه صدور پروانه بهره برداری از اختراع ثبت شده ۵۱


اول) مقدمه ۵۱

دوم) تعاریف ۵۱

سوم) اعطای پروانه ۵۲

چهارم) کنترل کیفیت ۵۲

پنجم) نقض حقوق دیگران ۵۲

ششم) فروش به صاحب پروانه ۵۳

هفتم) واگذاری و صدور پروانه های فرعی ۵۳

هشتم) ختم تعهد ۵۳

نهم) دانش ویژه فنی مربوطه ۵۳


ج: حق امتیاز بهره برداری از اختراع ۵۳


اول) انواع حق امتیاز ۵۳

دوم) محاسبه حق امتیاز ۵۴


۱–پرداخت حق امتیاز یکجا (کلی) ۵۴

۲– پرداخت حق امتیاز به صورت مستمر ۵۵


سوم) پرداخت حق امتیاز ۵۷

چهارم) پول مورد نظر ۵۷

پنجم) دارایی یا سهام ۵۸

ششم) مکان ۵۸


بند یازدهم: تغییر در ترتیبات قرارداد سرمایه گذاری مشترک  ۵۸


الف: ایجاد محدودیت در انتقال سهام ۵۹

ب: موافقتنامه های خرید و فروش سهام ۵۹

ج: تغییر در هویت شریک خارجی دارای شخصیت حقوقی ۶۰


بند دوازدهم: حل اختلافات ۶۱


الف: توافق غیر رسمی ۶۲

ب: مصالحه ۶۲

ج: داوری ۶۲

د: رسیدگی قضایی ۶۳


گفتار هفتم: حقوق و تکالیف شرکای قرارداد سرمایه گذاری مشترک در مقابل یکدیگر و

اشخاص ثالث ۶۵


بند اول– وکالت متقابل ۶۵

بند دوم– تعهد شرافت ۶۶


گفتارهشتم: قرارداد سرمایه گذاری مشترک درصنعت نفت و حقوق ایران ۶۶

بند اول: سرمایه گذاری مشترک شرکتی ۷۲


الف: نوع شرکت مشترک ۷۲

ب: مالکیت در شرکت مشترک ۷۳


بنددوم: سرمایه گذاری مشترک قراردادی ۷۳


نتیجه گیری بخش اول ۷۴


بخش دوم قرار داد بیع متقابل ۷۶


گفتار اول– شیوه های تجارت متقابل ۷۸


بند اول– معاملات تهاتری ۷۸

بند دوم– معاملات جبرانی ۷۹

بند سوم– خرید متقابل ۷۹

بند چهارم– معامله افست ۸۰

بند پنجم ––معامله بیع متقابل ۸۰


گفتار دوم: انواع قرارداد بیع متقابل ۸۴

گفتارسوم: ساختار عمومی قرارداد بیع متقابل ۸۵

گفتار چهارم: سیستم قراردادهای بیع متقابل درصنعت نفت و حقوق ایران ۸۷


بنداول: توجیه ماهیت حقوقی قرارداد بیع متقابل بر اساس ماده ی

قانون مدنی ۸۷

بنددوم– چارچوب کلی قراردادهای بیع متقابل در زمینه بهره برداری از منابع نفت ۸۸

بند سوم: پروسه انعقاد قراردادهای بیع متقابل در صنعت نفت ۹۱

بندچهارم: مفاد عمده قراردادهای بیع متقابل در نظام حقوقی ایران ۹۱

بند پنجم: جایگاه قانونی قراردادهای بیع متقابل در حقوق ایران ۱۰۰


الف– قانون اساسی ۱۰۰

ب– قانون نفت ۱۰۳

ج – قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری های خارجی مصوب ۱۳۸۰ ۱۰۴

د– قوانین برنامه های توسعه، قوانین بودجه، کشور ۱۰۴


اول– جایگاه قراردادهای بیع متقابل در برنامه های پنج ساله ۱۰۴

دوم – جایگاه قانونی بیع متقابل در قوانین بودجه ۱۰۵


بند ششم: محدودیتهای بیع متقابل ۱۰۶


الف: محدودیت های قانونی ۱۰۶

ب: محدودیت های بودجه ای ۱۰۸

ج– محدودیتهای برنامه ای ۱۰۹


نتیجه گیری بخش دوم ۱۱۱


بخش سوم: ضوابط انتقال تکنولوژی در قراردادهای سرمایه گذاری مشترک

وبیع متقابل ۱۱۲



گفتار اول: شروط قراردادی قراردادهای انتقال دانش فنی ۱۱۷


بند اول–تعریف کالا یا خدمات ۱۱۷

بند دوم–دانش فنی مورد توافق ۱۱۷

بند سوم–تعیین محدوده جغرافیایی ۱۱۸

بند چهارم–زمان تولید تجاری یا صنعتی ۱۱۸

بند پنجم–تعهدات منتقل کننده دانش فنی ۱۱۹

بند ششم–تعهدات انتقال گیرنده دانش فنی ۱۱۹

بند هفتم–ضمانت نامه، موارد تخلف و تضمین خسارات ۱۲۰

بند هشتم–مسیولیت در قبال کالا و تضمین خسارات ۱۲۱

بند نهم–بهسازی و اختراعات ۱۲۱

بند دهم– بازرسی و اطلاع ۱۲۲

بند یازدهم– نحوه پرداخت قیمت ۱۲۲

بند دوازدهم– نوع ارز قابل پرداخت و مالیات ۱۲۲

بند سیزدهم– رازداری و محرمانه نگاه داشتن ۱۲۳

بند چهاردهم– مدت قرارداد ۱۲۴

بند پانزدهم– فسخ و خاتمه قرارداد ۱۲۴

بندشانزدهم– آثار فسخ و خاتمه قرارداد ۱۲۴

بند هفدهم– قانون حاکم ۱۲۵

بند هجدهم– شرط داوری ۱۲۵

بند نوزدهم– فورس ماژور ۱۲۶

بند بیستم– اصلاح قرارداد ۱۲۶

بند بیست ویکم– واگذاری یا انتقال حقوق قراردادی ۱۲۶


گفتار دوم: قراردادهای رایج در انتقال تکنولوژی به عنوان مکملی برای قراردادهای

سرمایه گذاری مشترک و بیع متقابل ۱۲۷


بند اول– خرید حق اختراع (یا سایر حقوق مالکیت معنوی) ۱۲۷

بند دوم–قرارداد پروانه بهره براری (لیسانس) ۱۲۷

بند سوم–قرارداد دانش فنی ۱۲۸

بند چهارم– اکتساب تجهیزات و کالاهای سرمایه ای ۱۲۹

بند پنجم–امتیاز فعالیت تجاری و توزیع (فرانشیز) ۱۲۹

بندششم–ترتیبات مشاوره ای ۱۳۰

بند هفتم– پروژه کلید در دست (آماده بهره برداری) ۱۳۰

بند هشتم– توافقات سرمایه گذاری مشترک ۱۳۱

بند نهم–بیع متقابل ۱۳۱

گفتار سوم: روش های انتقال تکنولوژی ۱۳۲

گفتار چهارم: الزامات یا مقررات مربوط به انتقال تکنولوژیدرقراردادهای سرمایه گذاری

مشترک و بیع متقابل در صنعت نفت ۱۳۴


بند اول– استخدام پرسنل کشور میزبان ۱۳۴

بند دوم– آموزش پرسنل داخلی ۱۳۴

بند سوم– الزام به تهیه و واگذاری اطلاعات مربوط به عملیات نفتی ۱۳۵

بند چهارم – استفاده از خدمات و کالاهای داخلی ۱۳۵

بند پنجم – واگذاری لوازم، ابزار و ماشین الات مورد بهره برداری قرار گرفته در عملیات نفتی به

کشورمیزبان ۱۳۶

بند ششم – تاسیس و نصب پالایشگاه ۱۳۶


گفتار پنجم: عوامل موثر در انتخاب شیوه های انتقال تکنولوژی ۱۳۷

گفتار ششم: اعمال و رویه های محدودکننده تجاری در قراردادهای انتقال تکنولوژی ۱۳۹

گفتار هفتم: بررسی مقایسه ای نقش قراردادهای سرمایه گذاری مشترک وبیع متقابل در

انتقال تکنولوژی باتاکید بر صنعت نفت ۱۴۲


نتیجه گیری بخش سوم ۱۴۵


نتیجه گیری ۱۴۶


منابع ۱۵۲


الف: منابع فارسی ۱۵۲


۱: کتب ۱۵۲

۲: مقالات ۱۵۴

۳: پایان نامه هاو طرح های پژوهشی وجزوات ۱۵۶

۴: قوانین ۱۵۷


ب: منابع انگلیسی ۱۵۸


۱: کتب (Books) ۱۵۸

۲: مقالات وگزارشات (Articles) ۱۶۰

کلیدواژه ها

  • قرارداد
  • سرمایه گذاری
  • صنعت نفت
  • تجارت بین المللی
  • توسعه اقتصادی
  • ایران
  • تعهد
  • فروش
  • انتقال فناوری
  • سرمایه گذاری مستقیم خارجی
  • قرارداد سرمایه گذاری مشترک
  • بیع متقابل
  • حقوق نفت
  • انتقال تکنولوژی