دادرسی فراقانونی: بررسی انتقادی مبانی استجازۀ قضایی در پرتو قانون اساسی
دادرسی فراقانونی: بررسی انتقادی مبانی استجازۀ قضایی در پرتو قانون اساسی مقاله ای از اسماء حیدری زاد و حسین فخر است که در شماره 27 دوره 14 (مرداد ماه 1402) نشریه پژوهشنامه حقوق کیفری منتشر شده است.
 | |
| عنوان | دادرسی فراقانونی: بررسی انتقادی مبانی استجازۀ قضایی در پرتو قانون اساسی |
|---|---|
| نویسنده | اسماء حیدری زاد حسین فخر |
| محور موضوعی | حقوق کیفری |
| سال نشر | ۱۴۰۲ |
| منتشر شده در | نشریه پژوهشنامه حقوق کیفری |
| دوره | ۱۴ |
| شماره | ۲۷ |
| دانلود مقاله | دانلود از سایت نشریه |
چکیده
قانونمندی و قضامندی، دو شاخص بنیادین «دادرسی عادلانه» است. قانونمندی اقتضاء میکند که نهادهای حقوق کیفری از قواعد قانونی تبعیت کند و قضامندی به معنای اعمال فرایند قضایی عادلانه برای مجازات میباشد. از لحاظ عملی، چالشهای متعددی ملاحظه میشود که توسّل به شیوۀ استجازه(استیذان) برای «دور زدن قوانین موجود» از جملۀ آنهاست. مروری بر مدیریت قضایی رؤسای قوه قضائیه نشان میدهد که آنان به دلیل تعلّق به دیدگاههای فقهی و ناباوری به سازوکارهای حقوقی،گاهی به جای علتشناسی مشکلات و چارهجویی از مجاری قانونی، با اذن از رهبری کوتاهترین راه ممکن را برگزیده اند. درحالیکه قوانین، سازوکار حقوقی رفع خلاءها را تبیین کرده است. در مقالۀ پیشرو، مواردی از استیذان قضایی و مبانی حقوقی آنها بررسی شده است. یافتۀ مقاله آن است که با وجود سازوکارهای قانونی برای رفع نیازهای تقنینی قوه قضائیه، هیچ دلیل موجهی استیذان از رهبری را توجیه نمیکند و تمسّک به بند هشتم اصل 110 ق.ا تحت عنوان «حل معضل نظام» به دلیل عدم احراز شروط سه گانه آن، ممکن نیست. بنابراین، استیذان قضایی، شیوهای فراقانونی است که با نقض قوانین، از یک سو اصل استقلال قوا، جایگاه مجلس و وجه جمهوریت نظام را تضعیف میکند و از سوی دیگر، اصل قانونمندی دستگاه قضایی را زیر سؤال میبرد.
کلید واژه ها
- استجازه
- قانون مند ی
- قضا مندی
- حل معظل نظام
- دادرسی فرا قانونی