رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره دادگاه صالح رسیدگی به دعوی خانوادگی زوجینی که با هم زندگی نمی کنند (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۱۶۷۳)
 | |
| شماره دادنامه | ۹۱۰۹۹۷۰۹۰۶۸۰۱۶۷۳ |
|---|---|
| تاریخ دادنامه | ۱۳۹۱/۱۱/۱۱ |
| نوع رأی | رأی شعبه |
| نوع مرجع | شعبه دیوان عالی کشور |
| شعبه | شعبه ۸ دیوانعالی کشور |
| گروه رأی | رای حقوقی |
| موضوع | دادگاه صالح رسیدگی به دعوی خانوادگی زوجینی که با هم زندگی نمی کنند |
| قاضی | حسن عباسیان عبدالعلی ناصح کریمپور نطنزی |
رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره دادگاه صالح رسیدگی به دعوی خانوادگی زوجینی که با هم زندگی نمی کنند: در مورد دعوی خانوادگی بین زوجین، صرفا محل اقامت زوجه (خوانده) بدون توجه به محل اقامت زوج (خواهان) از حیث صلاحیت دادگاه ملاک قانونی تعیین دادگاه صالح است.
رأی خلاصه جریان پرونده
آقای ع.م. به طرفیت خانم س.د. دادخواستی به خواسته الزام خوانده به تمکین تقدیم و آدرس محل اقامت خود را در حوزه قضایی ش و خوانده را در حوزه قضایی ک اعلام نموده است. دادخواست مطروحه در شعبه ۲۶ دادگاه خانواده ک ثبت و دادگاه در وقت فوق العاده به موجب رأی شماره ۱۲۹۱ -- ۹۱/۶/۲۳ با اعلام اینکه مطابق ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی ملاک تعیین دادگاه صالح اقامتگاه خوانده می باشد و خوانده دعوی زوجه بوده و مطابق ماده ۱۰۰۵ قانون مدنی اقامتگاه زوجه تابع اقامتگاه زوج می باشد و اگر زوجه بدون اجازه دادگاه و یا بدون اجازه شوهر در محل دیگری سکونت گزیند باز هم اقامتگاه زوجه تابع اقامتگاه زوج خواهد بود و ابلاغ اخطاریه زوجه به لحاظ سکونت ایشان در ک مطابق تبصره ۲ ماده ۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی صورت می گیرد و مشکلی نخواهد داشت و زوج مقیم ش بوده و زوجه به لحاظ اختلاف موقتا در منزل پدری اش سکونت گزیده است و چون بدون اجازه دادگاه و شوهر بوده است لذا اقامتگاه وی ش خواهد بود لذا دادگاه مستندا به مواد ۱۱ و ۲۶ و ۲۷ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۱۰۰۵ قانون مدنی قرار عدم صلاحیت خود را به اعتبار و شایستگی محاکم شهرستان ش صادر نموده و پس از وصول پرونده به دادگستری ش و ثبت آن در شعبه هفتم دادگاه خانواده شعبه مرجوع الیه در وقت فوق العاده به موجب رأی بدون شماره مورخ ۹۱/۷/۱۵ با استدلال اینکه اولا: شخص زوج که خواهان پرونده است صراحتا اقامتگاه زوجه را در ک اعلام نموده یعنی اقامتگاه زوجه در اقامتگاه وی نمی باشد ثانیا: ماده ۱۰۰۵ قانون مدنی زمانی کاربرد دارد که که اصحاب دعوی زوجین نباشند چرا که درصورتی که زوجین اصحاب دعوی باشند با وصف ابلاغ اولا: مخالفت داشته و با توجه به اینکه در واقع زوجه در محل سکونت ندارد، در اجرای ماده ۸۳ قانون آیین دادرسی مدنی ابلاغ اعتبار ندارد از طرفی در اجرای تبصره ۲ ماده ۶۸ قانون گذار این فرض را پذیرفته است که زوجه امکان دارد با زوج در یک محل سکونت نداشته باشد ثالثا: صرف نظر از اینکه در صورت ابلاغ اعلام وقت جلسه دادرسی به زوجه خوانده، از سوی زوج خواهان در حد غیرممکن است دعاوی امثال تمکین نیز با این وصف وجاهت مطرح شدن نخواهد داشت چرا که وقتی که زوجین در یک محل زندگی می کنند و سکونت دارند در اجرای ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی هر یک از زوجین به تکلیف خود عمل می نمایند مگر خلاف آن ثابت شود و تمکین از مصادیقی است که اثبات خلاف آن با وصف سکونت زوجین در یک محل غیرممکن بوده چرا که تمکین منظور تمکین خاص است و امکان ارائه دلیل در این خصوص غیر ممکن است بنابراین دادگاه خود را صالح به رسیدگی ندانسته و مستندا به مواد مرقوم و مواد ۱۱ و ۲۶ و ۲۷ قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم صلاحیت خود را به صلاحیت محاکم خانواده شهرستان ک ترجیحا شعبه ۲۶ صادر و سپس پرونده را جهت حل اختلاف به مرجع تجدیدنظر استان تهران ارسال نموده و شعبه ۱۱ دادگاه تجدیدنظر استان تهران به موجب تصمیم شماره ۱۴۴۵ - ۹۱/۸/۸ با اعلام اینکه رسیدگی به اختلاف بین دو دادگاه از دو استان (البرز و تهران) حسب تبصره ماده ۲۷ قانون آیین دادرسی مدنی در صلاحیت دیوان عالی کشور بوده لذا پرونده را به دیوان عالی کشور ارسال و پس از وصول جهت حل اختلاف به این شعبه ارجاع گردیده است.
رأی شعبه دیوان عالی کشور
در خصوص اختلاف در صلاحیت فی مابین شعبه ۲۶ دادگاه خانواده ک و شعبه هفتم دادگاه خانواده ش در رسیدگی به دعوی مطروحه به خواسته الزام زوجه خوانده به تمکین از زوج خواهان با توجه به محتویات پرونده نظر به اینکه مندرجات دادخواست تقدیمی مبین آنست که این زوجین در حال حاضر فاقد زندگی مشترک با هم بوده و به لحاظ وجود اختلاف فی مابین عملا جدا از هم زندگی می نمایند و در وضع موجود به لحاظ تعارض منفعتی که بین طرفین وجود داشته، اقامتگاه زوج خواهان نمی تواند اقامتگاه زوجه خواهان محسوب و از حیث صلاحیت دادگاه، مورد مشمول حکم مقرر در ماده ۱۰۰۵ قانون بوده باشد چنان که اطلاق قاعده مقرر در ماده ۷ قانون حمایت خانواده که قانون خاص محسوب و نسخ صریح آن در مقررات موضوعه مشهود نبوده و نیز مفاد تبصره ۲ ماده ۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی مؤید این نظر می باشد و نتیجتا اینکه در امثال مورد دعوی خانوادگی بین زوجین مطرح بوده صرفا محل اقامت زوجه خوانده بدون توجه به محل اقامت زوج خواهان از حیث صلاحیت دادگاه ملک قانونی خواهد بود و نظر به اینکه زوج خواهان در دادخواست تقدیمی نشانی محل اقامت زوجه و خوانده را در حوزه قضایی شهرستان ک اعلام نموده و رسیدگی به دعوی مطروحه هم با توجه به عنوان خواسته آن طبق قاعده عمومی مقرر در صدر ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی در صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده بوده و اقامت زوجه خواهان در حوزه قضایی دادگاه دیگر از حیث صلاحیت دادگاه مؤثر در مقام نمی باشد بنابراین و به اعتبار محل اقامت خوانده در حوزه قضایی شهرستان ک رسیدگی به دعوی مطروحه در صلاحیت دادگاه عمومی ویژه خانواده شهرستان ک بوده فلذا در اجرای تبصره ماده ۲۷ قانون آیین دادرسی مدنی ضمن تأیید رأی بدون شماره مورخ ۹۱/۷/۱۵ شعبه هفتم دادگاه خانواده شهرستان ش و نقض رأی شماره ۱۲۹۱ - ۹۱/۶/۲۳ شعبه ۲۶ دادگاه خانواده شهرستان ک و تأیید صلاحیت این دادگاه در رسیدگی به دعوی مطروحه فیما بین محاکم مرقوم حل اختلاف می گردد مقرر می دارد پرونده از موجودی کسر و به مرجع ذی ربط اعاده گردد.
رییس شعبه ۸ دیوان عالی کشور- مستشار - عضو معاون
عباسیان - ناصح - کریم پور نطنزی
مواد مرتبط
- ماده ۱۰۰۵ قانون مدنی
- ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی
- ماده ۷ قانون حمایت خانواده
- ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۲۷ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۸۳ قانون آیین دادرسی مدنی
- ماده ۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی