رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره طلاق در فرض غیر شیعه بودن زوج (دادنامه شماره ۱۴۰۱۰۶۳۹۰۰۰۰۲۰۱۵۱۳)

شماره دادنامه	۱۴۰۱۰۶۳۹۰۰۰۰۲۰۱۵۱۳
تاریخ دادنامه	۱۴۰۱/۰۳/۲۳
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	سی و هفتم دیوان عالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	طلاق در فرض غیر شیعه بودن زوج

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره طلاق در فرض غیر شیعه بودن زوج: در مواردی که زوج غیر شیعه بوده و طلاق در آن مذهب، دارای قواعد خاصی باشد باید از شورای روحانیت آن مذهب استفتا به عمل آید.

رأی خلاصه جریان پرونده

خلاصه جریان پرونده:

خانم ر. م. دادخواستی بطرفیت اقای ک. س. بخواسته طلاق را به دادگاه تقدیم داشته و توضیح داده است.که در تاریخ ۱۳۹۲/۳/۳۱ با خوانده ازدواج نموده که این ازدواج فرزند ح. نشده است.و در طول شش سال گذشته فقط دو سال زندگی مشترک داشته که سراسر درگیری بوده است.قبلا دو سال و نیم از همدیگر جدا زندگی می کردیم که با تعهد ثبتی خوانده به خانه مشترک بازگشتم اکنون نیز یکسال و چند ماه است.از هم جدا زندگی می کنیم در قبال طلاق حاضر به بذل کلیه حقوق خویش می باشم ( صفحه ۹ ) فتوکپی سند ازدواج و تعهدنامه غیررسمی نیز پیوست شده است. پرونده در شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی بخش موچش مطرح گردیده است.و ان دادگاه دستور تعیین وقت و دعوت زوجین و ارسال نسخه ثانی دادخواست را صادر نموده است. اقای ا. س. وکیل پایه یک دادگستری به وکالت از سوی خانم ر. م. معرفی شده است. ( صفحه ۲۱ ) اقای ک. س. ( خوانده ) لایحه ای تقدیم و ضمن ان اعلام نموده است.که خانم ر. م. قبلا در همین مورد طرح دعوی نموده که در خصوص ان رای قطعی صادر شده و موضوع اعتبار امر مختومه یافته است. ( صفحه ۲۳ ) تصویر دادنامه ای که در مورد دعوی تمکین زوج بنفع وی صادر شده نیز پیوست گردیده است. ( صفحه ۲۴ ) همچنین تصویر دادنامه صادر شده در مورد دعوی خانم ر. م. بطرفیت اقای ک. س. بخواسته صدور گواهی عدم امکان سازش ( طلاق ) که به رد دعوی خواهان منتهی گردیده نیز پیوست شده است. ( صفحه ۲۵ ) این رای در دادگاه تجدیدنظر *کردستان تایید گردیده است. ( صفحه ۲۷ ) اقای ک. س. وکالتنامه اقای و. م. ن. وکیل پایه یک دادگستری را به عنوان وکیل خود ارایه داده است. ( صفحه ۳۴ ) جلسه دادگاه در تاریخ ۱۳۹۹/۳/۲۴ تشکیل گردیده ابتدا وکیل خواهان خواسته موکل خود را تکرار نموده و رفتارهای زوج را غیرقابل تحمل برای زوجه دانسته است.وکیل خوانده نیز اظهار داشته قبلا در همین مورد رسیدگی شده و حکم بطلان دعوی ایشان صادر گردیده است.و چون خواهان تمکین ننموده بنا به حکم دادگاه اجازه ازدواج مجدد زوج داده شده است. ولی زوج برای ادامه زندگی ازدواج مجدد ننموده است. با وجود عدم تمکین نفقه پرداخت شده و مهریه به صورت اقساط در حال پرداخت می باشد. پس از استماع اظهارات وکلای طرفین ( صفحه ۳۸ به بعد ) دادگاه بموجب دادنامه شماره ۴۰۹۱۰۱۰۱۴- ۱۳۹۹/۴/۸ با توجه به دلایل احصایی حکم به بطلان دعوی خواهان را صادر کرده است. ( صفحه ۴۴ ) خانم ر. م. از این رای درخواست تجدیدنظر کرده است. ( صفحه ۵۳ ) که شعبه سیزدهم دادگاه تجدیدنظر استان کردستان پس از رسیدگی بموجب دادنامه شماره ۷۱۷۶۰۲۰۵۵- ۱۳۹۹/۱۱/۱۸ نظر به اینکه دادگاه بدوی بدون ارجاع امر به داوری اقدام به صدور رای نموده حکم صادره را به عنوان قرار تلقی کرده و با نقض ان پرونده را به دادگاه اعاده نموده است. ( صفحه ۶۳ ) دادگاه قرار ارجاع امر به داوری صادر نموده و توضیح داده است.که چون زوج قبلا نظریه داوری را تقدیم گردیده به زوجه اخطار شود. نسبت به انتخاب داور خود اقدام نماید. ( صفحه ۶۹ ) توضیحا اقای ن. ق. به عنوان داور زوج نظر خود را مبنی بر اینکه دلیل محکمه پسندی جهت طلاق نمی بینم را ارایه داده است. ( صفحه ۶۸ ) اقای س. س. م. به عنوان داور زوجه معرفی شده و نظر خود را دایر بر اینکه متارکه را مصلحت می داند اعلام کرده است. ( صفحه ۷۲ ) دادگاه بموجب دادنامه شماره ۵۸۴۸۶۱- ۱۴۰۰/۵/۱۹ بنا به دلایل احصایی و با ذکر شرایط منعکس در رای و مستندا بمواد ۱۱۲۹ و ۱۱۴۶ قانون مدنی و مواد ۲۵ و ۲۶ قانون حمایت خانواده و سایر مواد مذکور در رای حکم به اجبار زوج به طلاق زوجه فوق صادر کرده است. ( صفحه ۷۴ ) اقای ک. س. از این رای تجدیدنظرخواهی کرده ( صفحه ۸۳ ) که شعبه سیزدهم دادگاه تجدیدنظر استان کردستان بموجب دادنامه شماره ۳۹۳۱۲۱۸- ۱۴۰۰/۱۱/۱۳ رای بدوی را نقض و حکم به بطلان دعوی خواهان بدوی را صادر کرده است. ( صفحه ۸۶ ) خانم ر. م. نسبت به این رای فرجامخواهی کرده و توضیح داده است.که با توجه به مدارک و تقدیمی عسر و حرج و کراهت شدید موکله محرز است.و ایشان حاضر شده تمامی مهر خود را بذل نماید. و زوج شافعی مذهب است.و در مذهب شافعی زوجه می تواند در صورت کراهت با بذل تمامی مهریه خود طلاق بگیرد مشروح لایحه مربوطه بهنگام شور قرایت می شود. ( صفحه ۹۱ ) اقای ک. س. نیز در پاسخ لایحه ای تقدیم و درخواست ابرام رای صادره را نموده اند پرونده به دیوان عالی کشور ارسال رسیدگی به این شعبه ارجاع شده است.

هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرایت گزارش اقای س. ب. عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده در خصوص دادنامه شماره ۳۹۳۱۲۱۸- ۱۴۰۰/۱۱/۱۳ فرجام خواسته مشاوره نموده چنین رای می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

رای شعبه

در خصوص درخواست فرجام از سوی خانم ر. م. با وکالت اقای ا. س. وکیل پایه یک دادگستری نسبت به دادنامه فرجامخواسته که بموجب ان دعوی نخستین خانم ر. م. بطرفیت اقای ک. س. ( فرجامخوانده ) بخواسته طلاق منتهی به صدور حکم به بطلان دعوی خواهان بدوی ( فرجامخواه ) شده است. صرفنظر از اینکه بدرستی مشخص نمی باشد. که پاسخ مورخ ۱۴۰۰/۵/۴ شورای محترم روحانیت و افتای شهرستان سنندج مربوط به این پرونده می باشد. یا خیر که در صورت منفی بودن پاسخ این سوال لازم است.در این پرونده نیز از شورای مذکور استفتای بعمل اید اصولا نظر به اینکه فرجامخوانده با ارایه پیامکهایی مدعی است.که او و همسرش ( فرجامخواه ) درحال توافق و سازش می باشند و تحقیق در این خصوص از زوجین ضروری بنظر می رسد لذا مستندا به بند الف ماده ۴۰۱ قانون ایین دادرسی مدنی با نقض دادنامه فرجامخواسته پرونده به همان شعبه محترم صادرکننده رای نقض شده جهت رفع نقص و رسیدگی و اظهارنظر مجدد اعاده می گردد.

شعبه سی و هفتم دیوان عالی کشور

رییس: س. ب. مستشار: م. ا. مستشار: ح. م.