رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تأثیر برائت مباشر بر مسئولیت کیفری معاون جرم

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۱۰۶۰۰۶۶۹
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۵/۱۸
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۳۳ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	تأثیر برائت مباشر بر مسئولیت کیفری معاون جرم
قاضی	سید مجتبی قریشی سید نصرت الله اعتماد

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره تأثیر برائت مباشر بر مسئولیت کیفری معاون جرم: در صورت برائت مباشر از اتهام انتسابی به دلیل جرم نبودن عمل ارتکابی، محکومیت معاون، وجاهت قانونی نداشته و موجب تجویز اعاده دادرسی است.

رأی خلاصه جریان پرونده

آقای الف.ن. به موجب دادنامه شماره ۱۴۲۶-۰۵/۱۲/۱۳۹۱ صادره از شعبه ۱۰۱ دادگاه عمومی جزایی شهرستان ... به جرم معاونت در فروش مال غیر با متهم اصلی آقای ع.ش. با استناد به ماده یک قانون راجع به انتقال مال غیر ناظر به ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری و مواد ۴۳ و ۷۲۶ قانون مجازات اسلامی به تحمل یک سال حبس با احتساب ایام بازداشت قبلی و با لحاظ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین به پرداخت جزای نقدی به مبلغ هفتاد هزار و یک ریال در حق دولت محکوم شده و این حکم پس از تجدیدنظرخواهی نام­بردگان به موجب دادنامه شماره ۱۱۷-۲۸/۰۲/۱۳۹۲ صادره از شعبه ۸ دادگاه تجدیدنظر استان ... تأیید و قطعی شده است. پس از آن م.ط. وکیل دادگستری به وکالت از ع.م.(متهم اصلی) از دیوان عالی کشور درخواست تجویز اعاده دادرسی کرده و پرونده به شعبه ۴ دیوان عالی کشور ارجاع شده و به موجب دادنامه شماره ۴۷۱-۱۱/۰۹/۱۳۹۲، درخواست وی موجه تشخیص و ضمن موافقت با آن(فقط درباره محکومیت ع.م.) پرونده جهت رسیدگی مجدد به شعبه هم عرض دادگاه تجدیدنظر ... محول شده است. پرونده پس از آن به شعبه ۴ دادگاه تجدیدنظر استان ارجاع شده و به موجب دادنامه شماره ۱۰۸۱-۰۷/۱۱/۱۳۹۲ چنین رأی داده است: نظر به دلایل پرونده در موضوع شکایت که عبارت از فروش مال غیر ملکی مرحوم مورث شاکی خصوصی به نام مرحوم م.ش. که شامل سه دانگ مشاع از شش دانگ اعیانی یک باب خانه پلاک ... فرعی از ۱۰۱۲ اصلی بخش دو ... می باشد که برابر مفاد گواهی ثبتی به شماره ...-۰۶/۰۸/۱۳۹۱ ثبت یک منطقه ۲ ... مالکیت مرحوم برابر دفتر املاک تأیید گردیده و مطابق اظهارات طرفین و تحقیقات پرونده به وسیله متهمان (آقایان ع.م. و الف.ن.) با تنظیم سند عادی(قول نامه) به شخص ثالثی(آقای ع.م.) واگذار گردیده است، لذا با توجه به مقررات بند یک از ماده ۴۷ قانون ثبت اسناد و املاک و رأی وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عالی کشور به شماره ۱۰/۰۸/۱۳۵۱-۴۳ در ملک مانحن فیه فروش مال غیر با تنظیم سند عادی محال است، لذا بر دادنامه تجدیدنظرخواسته (دادنامه شماره ۴۲۶-۰۵/۱۲/۱۳۹۱) از حیث محکومیت صادره علیه آقای ع.م.(با توجه به مفاد دادنامه صادر شده از شعبه ۴ دیوان عالی کشور که جواز اعاده دادرسی را صرفا از حیث نام­برده اعلام نموده) ایراد وارد تشخیص.... و ضمن نقض آن رأی بر برائت وی صادر و اعلام می گردد. پس از صدور و ابلاغ این رأی آقای الف.ن. نیز از دیوان عالی کشور درخواست تجویز اعاده دادرسی نموده و دلایل خواسته وی اجمالا چنین است: با توجه به برائت آقای ع.م. از اتهام فروش مال غیر که حاکی است عمل وی اساسا جرم نبوده است و این که مجازات معاون جرم منوط به ارتکاب جرم از ناحیه مباشر جرم است و ثبوت این جرم در دادگاه و یا وصف برائت نام­برده و دیگر معاونتی وجود نخواهد داشت تا شخص به خاطر آن محکوم شود و مسئولیت معاون جرم عاریه ای که از ناحیه مباشر گرفته می شود و وقتی جرمی واقع نشده و مباشر جرمی وجود ندارد مجازات بنده به عنوان معاون آن خلاف قانون است، لذا به استناد بند ۵ ماده ۲۷۲ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری درخواست موافقت با اعاده دادرسی نموده و پرونده در تاریخ ۱۴/۰۲/۱۳۹۳ به این شعبه ارجاع شده است.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

در خصوص درخواست آقای الف.ن. مبنی بر تجویز اعاده دادرسی نسبت به دادنامه شماره ۱۱۷-۲۸/۰۲/۱۳۹۲ صادر شده از شعبه ۸ دادگاه تجدیدنظر استان ... که حاکی از تأیید دادنامه شماره ۱۴۲۶-۰۵/۱۲/۱۳۹۱ صادر شده از شعبه ۱۰۱ دادگاه عمومی جزایی ... و متضمن محکومیت نام­برده از جهت بزه معاونت در فروش مال غیر با متهم دیگر پرونده(ع.م. ) به تحمل یک سال حبس و پرداخت هفتاد هزار و یک ریال جزای نقدی است با توجه به این که پس از درخواست تجویز اعاده دادرسی توسط متهم اصلی از دیوان عالی کشور و تجویز آن طبق دادنامه شماره ۴۷۱-۱۱/۰۹/۱۳۹۲ صادره از شعبه ۴ دیوان عالی کشور، پرونده در شعبه ۴ دادگاه تجدیدنظر استان ... رسیدگی و به موجب دادنامه صادر شده از آن دادگاه به شماره ۱۰۸۱-۰۷/۱۱/۱۳۹۲ در ملک موضوع دعوی فروش مال غیر محال تلقی و محکومیت متهم اصلی نقض و رأی بر برائت وی صادر شده و نتیجه برائت متهم اصلی پرونده، بی گناهی متهم به معاونت در عملی است که جرم دانسته نشده است؛ درخواست نام­برده(آقای ن.) موجه تشخیص و مشمول بند ۵ ماده ۲۷۲ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری و منطبق بر آن می باشد، لذا با استناد به ماده ۲۷۴ قانون مذکور ضمن تجویز اعاده دادرسی، رسیدگی مجدد را به دادگاه هم عرض دادگاه صادرکننده حکم قطعی(ترجیحا شعبه ۴ دادگاه تجدیدنظر استان ...) ارجاع می نماید.

شعبه ۳۳ دیوان عالی کشور - مستشار و عضو معاون

سید نصرت الله اعتماد - سید مجتبی قریشی