رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط مقدم بر اجرای قسامه
 | |
| شماره دادنامه | ۹۳۰۹۹۷۰۹۱۰۰۰۰۹۰۸ |
|---|---|
| تاریخ دادنامه | ۱۳۹۳/۱۲/۱۷ |
| نوع رأی | رأی شعبه |
| نوع مرجع | شعبه دیوان عالی کشور |
| شعبه | شعبه ۲۷ دیوانعالی کشور |
| گروه رأی | رای کیفری |
| موضوع | شرط مقدم بر اجرای قسامه |
| قاضی | مرتضی فاضل عزیزالله رزاقی |
رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط مقدم بر اجرای قسامه: در صورت حصول لوث، نخست از متهم مطالبه دلیل بر نفی اتهام می شود؛ اگر دلیلی ارائه شود نوبت به قسامه شاکی نمی رسد و متهم تبرئه می گردد، در غیر این صورت قسامه اجرا می شود.
رأی خلاصه جریان پرونده
پیرو گزارشات سابق این شعبه دیوان عالی کشور که از تکرار آن خودداری می شود، آقای م. به اتهام قتل عمدی بانو ز. تحت تعقیب قرار گرفته و طی دادنامه شماره ۰۰۱۳۹- ۱۳۸۷/۱۰/۰۴ صادره از شعبه ۱۶ دادگاه کیفری استان ... با استناد به علم به قصاص نفس محکوم شده است. این شعبه دیوان عالی کشور طی دادنامه شماره ۰۰۶۱۶- ۱۳۸۸/۰۴/۱۸ با استدلال به عدم کفایت قرائن موجود برای حصول علم، رأی صادره را نقض و پرونده به شعبه هم عرض ارجاع گردیده است. این بار شعبه ۲۱ دادگاه کیفری استان ... به موضوع رسیدگی و با تصریح به تطبیق مورد با موضوع لوث و اجرای قسامه، رأی به قصاص نفس با پرداخت فاضل دیه صادر نمود که مورد اعتراض وکلای محکوم علیه قرار گرفته است. محتویات پرونده حاکی از اجرای مراسم قسامه توسط افرادی که در پرونده منعکس و از سوی اولیای دم به عنوان اقربای آنان معرفی شده است که دادگاه وجود شرایط لازم را احراز نموده و از سوی معترض، دلیلی بر عدم قرابت برخی از حالفین اقامه نشده است. همچنین متهم در تحقیقات انجام شده، اقرار ضمنی به موضوع داشته و قرائن ظنیه بر توجه اتهام به متهم کافی بوده و اظهارات سایر متهمان و مطلعین نیز، مؤید موضوع است. النهایه بر اساس نظریه پزشکی قانونی به شرح مندرج در(صفحه۱۴۳۹)، متهم مبتلا به اختلال روانی از نوع جنون ادواری بوده، هرچند که در حال حاضر در وضعیت افاقه است. پرونده به این شعبه دیوان عالی کشور ارجاع با قرائت گزارش رزاقی و ملاحظه نظریه حاتمی دادیار دادسرای دیوان عالی کشور مبنی بر اصراری بودن رأی به شرح آتی اقدام به صدور رأی نموده و متذکر می گردد با توجه به این که رأی دادگاه اول بر اساس علم بوده، دیوان عالی کشور استدلال می نماید که دلایل علمی کافی نبوده و حداکثر مورد، از موارد لوث است. رأی دادگاه نقض شده و دادگاه دوم با پذیرش نظریه دیوان عالی کشور بر اساس لوث اجرای قسامه نموده است، لذا رأی دادگاه دوم اصراری تلقی نمی شود و لذا به شرح آتی اقدام به صدور رأی می گردد.
رأی شعبه دیوان عالی کشور
هرچند در پرونده امر، قرائن و امارات کافی ظن آور بر توجه اتهام به متهم و حصول لوث وجود دارد و احراز موضوع توسط دادگاه خالی از ایراد و خدشه است، لکن دادنامه صادره با دو ایراد شرعی و قانونی مواجه است: ۱- برابر ماده ۲۴۶ قانون مجازات اسلامی اصلاحی ۱۳۸۰/۱۰/۲۳ هرگاه مدعی علیه برای تبرئه خود بینه اقامه کند، لوث محقق نمی شود و تبرئه می گردد و مطابق ماده ۳۱۷ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ در صورت حصول لوث، نخست از متهم مطالبه دلیل بر نفی اتهام می شود، اگر دلیلی ارائه گردد نوبت به قسامه شاکی نمی رسد و متهم تبرئه می شود. در پرونده فعلی دادگاه محترم صریحا به متهم تفهیم نکرده است که آیا دلیلی بر برائت خود دارد یا خیر و نسبت به انکار وی برای حضور در محل نیز، زمینه امکان ارائه دلیل برای وی فراهم نشده است. ۲- مطابق ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ که به لحاظ مساعد بودن به حال متهم عطف به ما سبق می شود: در جرائم موجب حد یا قصاص هرگاه افراد بالغ کمتر از هجده سال، ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد حسب مورد با توجه به سن آن ها به مجازات پیش بینی شده در این فصل محکوم می شوند و مطابق محتویات پرونده متهم در زمان ارتکاب جرم ۱۷ ساله بوده به علاوه برابر نظریه پزشکی قانونی به شرح مندرجات صفحه ۱۴۳۹ پرونده متهم مبتلا به اختلال روانی از نوع جنون ادواری است؛ هرچند در حال حاضر در حال افاقه است. همچنین دادگاه محترم در رابطه با وضعیت متهم در زمان ارتکاب جرم تحقیق و بررسی و اظهارنظر ننموده و مفاد ماده مرقوم در رسیدگی و رأی دادگاه رعایت نشده است و نظریه پزشکی قانونی نیز ناظر به احراز رشد عقلی در زمان وقوع جرم نیست. لذا از جهات فوق، رسیدگی دادگاه ناقص تشخیص و دادنامه تجدیدنظرخواسته شماره ۰۰۱۰- ۹۳/۰۹/۱۱ صادره از شعبه ۲۱ دادگاه کیفری استان خوزستان مخدوش بوده مستندا به بند ۲ شق ب ماده ۲۶۵ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری نقض رسیدگی مجدد به همان دادگاه ارجاع می گردد.
شعبه ۲۷ دیوان عالی کشور - رئیس و مستشار
مرتضی فاضل - عزیزالله رزاقی