رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط کافی جهت اجرای قصاص در فرض وجود اولیای دم صغیر و کبیر

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۸۸۰۰۱۳۲
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۵/۰۵
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۶ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای کیفری
موضوع	شرط کافی جهت اجرای قصاص در فرض وجود اولیای دم صغیر و کبیر
قاضی	رحمت الله عروجی رحمت اله احمدی

رای شعبه کیفری دیوان عالی کشور درباره شرط کافی جهت اجرای قصاص در فرض وجود اولیای دم صغیر و کبیر: صرف سپردن تضمین برای عدم تضییع حق صغار جهت اجرای قصاص، کفایت می کند و نیازی به تودیع سهم ایشان نیست.

رأی خلاصه جریان پرونده

پیرو گزارش قبلی و دادنامه شماره ۶/۷۹۷-۱۳۸۸/۱۱/۱۳ صادره از این مرجع اجمالا این که دادگاه کیفری استان ... طی دادنامه شماره ۰۰۰۴۶-۱۳۸۸/۰۵/۳۱ آقای ف.الف. را به اتهام قتل عمدی مرحوم ح.ق. به قصاص نفس محکوم نموده و این مرجع حسب دادنامه صدرالاشاره، رأی صادره را ابرام نموده است. شعبه ۲ اجرای احکام کیفری استان ... اولیای دم را جهت نحوه تودیع سهم الدیه صغار احضار نموده است(صفحه ۳۱۵). دادیار اجرای احکام طی تصمیم مورخه ۱۳۹۰/۰۳/۰۲ مقرر داشته اولیای دم جهت تضمین سهم الدیه صغیر ملک زارعی را معرفی نموده اند، ولی علی رغم چند مرتبه ابلاغ جهت تودیع سهم صغیر به این شعبه حضور نیافته اند، لذا دفتر وقت احتیاطی تجدید مجددا به اولیای دم اخطار گردد که حضور پیدا نمایند، والا پرونده جهت صدور دستور لازم و در صورت لزوم صدور قرار تأمین کیفری متناسب به نظر دادگاه خواهد رسید(صفحه ۳۲۹). دادیار اجرای احکام مجدد ا در تاریخ ۱۳۹۲/۰۷/۲۳ مقرر داشته دفتر وقت احتیاطی تجدید به اولیای دم جهت تودیع سهم صغیر اخطار تا اجرای قصاص ممکن باشد؛ در صورت عدم تودیع با اذن دادستان جهت اعمال ماده ۴۲۹ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ به نظر دادگاه صادرکننده حکم برسد(صفحه ۳۹۰). دادگاه اولیای دم را جهت تودیع سهم الدیه صغیر و فراهم شدن مقدمات اجرای حکم قصاص احضار نموده است(صفحه ۴۰۵ ، ۴۰۶). نهایتا دادگاه طی دادنامه شماره ۰۰۰۰۹-۱۳۹۳/۰۱/۳۰ با اتفاق آراء به شرح آتی انشاء حکم نموده است:

حسب اوراق پرونده آقای ف.الف. به اتهام قتل عمدی مرحوم ح.ق. که تحت تعقیب واقع و سرانجام مطابق دادنامه شماره ۷۸۷۱۵۹۰۰۰۴۶-۱۳۸۸/۰۵/۳۱دادگاه کیفری استان ... به قصاص نفس محکوم شده است. ضمن همان دادنامه تصریح شده که اولیای دم پس از قطعیت حکم و تضمین سهم الدیه ولی دم صغیر و اذن ولی دم می توانند حکم را اجرا کنند. با تجدیدنظرخواهی محکوم علیه شعبه محترم ۶ دیوان عالی کشور با رد اعتراض، دادنامه تجدیدنظرخواسته را مورد تأیید قرار داده است. پس از قطعیت دادنامه، اولیای دم کبیر نسبت به تضمین سهم صغیر با وصف ابلاغ اجرای احکام و انقضای مهلتی که پیش تر دادگاه کیفری استان معین کرده به عمل نیاورده اند. مطابق گواهی حصر وراثت به شماره ۲۱۰-۱۳۸۶/۰۴/۲۰ مندرج در برگ ۷۵ پرونده اولیای دم مقتول که حق قصاص دارند عبارتند از: آقای م. ( پدر) خانم م.ن. ( مادر) و آقای ن.ق. متولد ۱۳۸۴ (پسر). مطابق برگ ۳۴۶ پرونده نیز به اولیای دم کبیر مقتول ابلاغ شده نسبت به تعیین سهم صغیر اقدام کنند، لکن اقدامی به عمل نیامده است. هم چنین مطابق برگ ۳۷۰ پرونده مجددا نیز به آقای م.ق. ضرورت تضمین سهم دیه صغیر ابلاغ شده مشارالیه اظهار کرده که توانایی آن را ندارد. واحد اجراء مراتب را جهت اجرای ماده ۴۲۹ قانون مجازات اسلامی به این مرجع گزارش کرده است. بنابه مراتب بالا اینک به تاریخ ۱۳۹۳/۰۱/۳۰ در وقت فوق العاده جلسه شعبه اول دادگاه کیفری استان به حکومت امضاءکنندگان زیر تشکیل است. نماینده محترم دادستان حاضر است اظهار می دارد: درخواست رأی قانونی را دارم.

رأی دادگاه

نظر به این که اولیای دم کبیر در مدت مدیدی (که از تاریخ صدور رأی عملا در اختیار داشته اند از تضمین سهم صغیر امتناع کرده اند و با توجه به سن ولی دم صغیر نیز مدت زمان نسبتا طولانی تا رسیدن ولی دم صغیر به سن بلوغ باقی مانده است از این رو به استناد ماده ۴۲۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ و ماده ۶۱۲ قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵، آقای ف.الف. به تحمل ۸ سال حبس محکوم می شود. این رأی ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در دیوان محترم عالی کشور است. یادآور می شود پس از انقضای مدت حبس، بر اساس قسمت اخیر همان ماده با اخذ وثیقه و موافقت رئیس محترم دادگستری استان، محکوم­ علیه آزاد خواهد شد.

دادنامه صادره در مورخه ۱۳۹۳/۰۲/۱۳ به اولیای دم ابلاغ که به شرح لایحه تقدیمی به تاریخ ۱۳۹۳/۰۲/۲۷ درخواست تجدیدنظر نموده است متقاضی در لایحه تقدیمی اجمالا عنوان نموده: اینجانبان اولیای دم مقتول شدیدا به رأی صادره اعتراض داریم. اینجانب م.ق. (پدر مقتول) به جز یک خانه محقر در منطقه فقیرنشین سنندج که تنها سر پناه همسر و فرزندانم می باشد هیچ گونه پشتوانه و درآمدی ندارم و از طریق کمیته امداد برای بنده و همسرم ماهی ۴۵ هزار تومان پرداخت می نمایند .... پس از ارسال پرونده به دیوان عالی کشور جهت رسیدگی پیرو سابقه به این شعبه (۶) ارجاع شده است.

هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده و نظریه کتبی دادیار دیوان عالی کشور اجمالا مبنی بر: نقض به لحاظ رأی وحدت رویه هیئت محترم عمومی دیوان عالی کشور در خصوص دادنامه شماره ۰۰۰۰۹-۱۳۹۳/۰۱/۳۰ تجدیدنظرخواسته مشاوره نموده، چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با توجه به محتویات پرونده حسب تصریح دادیار محترم اجرای احکام، اولیای دم در تاریخ ۱۳۹۰/۰۳/۰۲ ملک زراعی جهت تضمین سهم الدیه صغیر مرحوم ح.ق. معرفی نموده اند؛ ولی جهت تودیع سهم صغیر حضور نیافته اند و ظاهرا عجز آن ها از تودیع بوده نه تضمین و بنابر مقررات رأی وحدت رویه شماره ۳۱-۱۳۶۵/۰۸/۲۰ هیئت محترم عمومی دیوان عالی کشور، صرف تضمین کافی بوده لذا اعتراض وارد است. با استناد به بند ۲ قسمت (ب) ماده ۲۶۵ قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری رأی معترض ­علیه نقض و رسیدگی مجدد به همان شعبه محترم ارجاع می گردد.

شعبه ۶ دیوان عالی کشور - ریس و عضو معاون

رحمت اله عروجی - رحمت اله احمدی