رویکرد اقتصادی به جرم‌‌انگاری رانت‌‌خواری؛ چالش‌‌ها و بایسته‌‌ها‌

عنوان	رویکرد اقتصادی به جرم‌‌انگاری رانت‌‌خواری؛ چالش‌‌ها و بایسته‌‌ها‌
نویسنده	سعیده امینی حسن عالی پور
محور موضوعی	حقوق کیفری جرم شناسی
سال نشر	۱۴۰۳
منتشر شده در	نشریه پژوهش حقوق کیفری
دوره	۱۲
شماره	۴۶
دانلود مقاله	دانلود از سایت نشریه

رویکرد اقتصادی به جرم‌‌انگاری رانت‌‌خواری؛ چالش‌‌ها و بایسته‌‌ها‌ عنوان مقاله ای از سعیده امینی و حسن عالی پور است که در شماره 46 (فروردین 1403) از فصلنامه پژوهش حقوق کیفری منتشر شده است.

چکیده

جرم‌‌انگاری رانت‌‌خواری از منظر بایسته‌‌های اقتصادی با دو چالش اصلی و یک چالش فرعی روبرو است. در چالش اصلی نخست این موضوع مطرح است که جرم‌‌انگاری رانت‌‌خواری از بعد گستره و معیار اعمال ممنوعه تا چه اندازه‌‌ای می‌‌تواند فعالیت‌‌های اقتصاد و چرخه‌‌ی پویای اقتصادی را تحت تأثیر قرار دهد و بعنوان عامل بازدارنده‌‌ای برای آن مطرح شود. چالش اصلی دوم، جرم‌‌انگاری رانت‌‌خواری را از منظر یک پدیده‌‌ی نسبی می‌‌نگرد که مفهوم مثبت و منفی آن در اقتصاد در هم تنیده و غیرقابل مرزبندی است. چالش فرعی، جرم‌‌انگاری رانت را از دید اقتصاد هنجاری می‌‌نگرد که بر پایه‌‌ی آن، مرزش با فساد اقتصادی و مالی روشن نیست و ویژگی‌‌های یک پدیده‌‌ی مجرمانه مستقل را ندارد. در نتیجه از بعد جرم‌‌شناختی و شناخت دقیق علل بزهکاری نیز می‌‌تواند با چالش‌‌هایی همراه باشد. مقاله‌‌ی حاضر با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای و روش توصیف و تحلیل به این نتیجه رسیده است که رویکرد اقتصادی به جرم‌‌انگاری رانت‌‌خواری در نهایت مثبت است و با توجه به عامل متصدی اقتصاد که منشأ اصلی رانت‌‌جویی است و نیز پیامدهای اقتصادی رانت‌‌خواری، باید به جرم‌‌انگاری این پدیده اقدام کرد. با این حال اقتضای آزادی و رقابت‌‌پذیری فعالیت‌‌های اقتصادی، باید بعنوان یک ملاک منفی در جرم‌‌انگاری مدنظر قرار گیرد. از این رو پیشنهاد می‌‌شود که در جرم‌‌انگاری رانت‌‌خواری، به جای تمرکز بر روی فعالیت‌‌های اقتصادی، عمدتاً جایگاه، انگیزه و فعالیت‌‌های متصدی اقتصاد محور جرم‌‌انگاری باشد.

کلیدواژه‌ها

• رانت‌‌خواری
• جرم‌‌انگاری
• رویکرد اقتصادی
• فعالیت اقتصادی
• متصدی اقتصاد

مواد مرتبط

• ماده 20 قانون مجازات اسلامی
• ماده 109 قانون مجازات اسلامی
• ماده ی1 قانون ارتقا سلامت نظام اداری