رژیم حقوقی شعبه و نمایندگی شرکت های خارجی در حقوق ایران

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
رژیم حقوقی شعبه و نمایندگی شرکت های خارجی در حقوق ایران
عنوانرژیم حقوقی شعبه و نمایندگی شرکت های خارجی در حقوق ایران
رشتهحقوق خصوصی
دانشجوسیما جودی
استاد راهنماپروین محمدی دینانی
استاد مشاورجلال سلطان احمدی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۲
دانشگاهمرکز پیام نور تهران



رژیم حقوقی شعبه و نمایندگی شرکت های خارجی در حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط سیما جودی، با راهنمایی پروین محمدی دینانی و با مشاوره جلال سلطان احمدی در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد مرکز پیام نور تهران دفاع گردید.

چکیده

امروزه با توسعه ی مبادلات بازرگانی در عرصه بین المللی، سرمایه گذاری نیز جنبه بین المللی گرفته و دیگر منحصر به مرزهای سیاسی کشورها نمی باشد. به دنبال گسترش فعالیت تجاری شرکتها و افزایش قدرت و توان مالی حاصل از تلاش آنها در عرصه تجارت این امکان برای آنها به وجود آمده تا در راستای توسعه ی فعالیت تجاری خود و کنترل بازار نسبت به ایجاد شعبه و اعطای نمایندگی در مناطقی غیراز محل استقرار خود در سطح داخلی و خارجی اقدام نمایند، امروزه استفاده از نمایندگان تجاری به یکی از اشکال مهم و کارآمد در بازارهای جهانی تبدیل شده است. استفاده از این قبیل نمایندگان معمولا از طریق قراردادی صورت می گیرد که به موجب آن شخصی، به مذاکره و بازاریابی و انعقاد معاملاتی از جانب تولیدکنندگان یا صاحبان صنایع می پردازد. همچنین گاهی اوقات شرکتهای بزرگ بین المللی به منظور ایجاد اعتماد بیشتر، به جای فعالیت توسط نمایندگی مبادرت به تاسیس شعبه می نمایند. مهم ترین علتی که یک شرکت خارجی به تاسیس شعبه در کشور دیگری اقدام می کند، بازاریابی است. موضوع و هدف اساسی این پژوهش تبیین رژیم حقوقی شعبه و نمایندگی شرکتهای خارجی در حقوق ایران می باشد. با توجه به اهمیت فراوان این موضوع در عرصه ی تجارت داخلی و بین المللی، قواعد و مقررات خاصی در مورد آن در قوانین و مقررات کشورهای مختلف و حتی در سطح بین المللی پیش بینی شده است، از جمله این اقدامات دستورالعمل جامعه اروپا درباره نمایندگان تجاری خویش فرما و کنوانسیون نمایندگی در بیع بین المللی کالاست که نشانگر اهمیت موضوع در تجارت بین الملل است. اما در کشور ما قواعد و مقررات مشخصی در این مورد وجود ندارد و نظام حقوقی خاصی برای شعبه و نمایندگی شرکتهای خارجی پیش بینی نشده است. کلیه فعالیت– اداره این نهادها تابع قواعد و احکام حقوق ایران از جمله مقررات شرکتهای تجاری و قواعد عمومی می باشد. با این حال در هر کجا که مقررات ویژه ای در ارتباط با موضوعی خاص به تصویب رسیده، این مقررات نیز مورد مطالعه واقع شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۱ بیان مساله ۱

سوالات تحقیق ۵

سابقه و ضرورت انجام تحقیق ۵

فرضیه ها ۵

اهداف ۶

روش انجام تحقیق و گرد آوری داده ها ۶

مشکلات تحقیق ۶

ساماندهی تحقیق ۷


بخش اول: کلیات و تشریفات ایجاد نمایندگی و شعبه ۸ فصل اول: پیشینه، مفاهیم، و ویژگیها، نهادهای مشابه و

انواع نمایندگی و شعبه شرکتهای خارجی ۹

مبحث یکم: : پیشینه، مفاهیم و ویژگیها ۹


گفتار اول: پیشینه و مفاهیم ۹ بند یکم: پیشینه ۹ بند دوم: مفهوم نمایندگی به طور عام ۱۴ بند سوم: مفهوم نمایندگی به طور خاص ( تجاری) ۱۶ الف) مفهوم نمایندگی تجاری در حقوق ایران ۱۶ ب) مفهوم نمایندگی تجاری در کشورهای اروپایی ۱۸ ۱– دستورالعمل شورای اروپا ۱۸ ۲– مفهوم نمایندگی تجاری در کنوانسیون نمایندگی در بیع بین المللی کالا ۲۰ ۳– حقوق انگلیس ۲۲ بند چهارم: مفهوم نماینده شرکت خارجی در آیین ثبت شعبه یا نمایندگی

شرکت های خارجی ۲۳

بند پنجم : مفهوم شعبه شرکت ۲۵ الف) مفهوم شعبه شرکت به طور عام ۲۵ ب) مفهوم شعبه شرکت خارجی در آیین نامه ثبت شعبه یا نمایندگی

شرکت های خارجی ۲۶


گفتاردوم: ویژگیها و ماهیت نماینده تجاری و شعبه شرکتهای خارجی ۲۷

بند اول: ماهیت نمایندگی تجاری ۲۷ بند دوم: اوصاف قرارداد نمایندگی تجاری ۲۹ الف) قرارداد نمایندگی تجاری، قراردادی است تجاری ۳۰ ب) قرارداد نمایندگی تجاری قراردادی است است جایز ۳۱ ج) قرارداد نمایندگی تجاری، قراردادی است رضایی ۳۲ بند سوم: ماهیت شعبه شرکت خارجی ۳۲



مبحث دوم: انواع نمایندگی تجاری و نهادهای مشابه با شعبه و نمایندگی

شرکت خارجی ۳۵

گفتار اول: انواع خاص نمایندگی تجاری ۳۵ بند اول: نماینده حق العمل کاری ۳۵ الف) واسطه خرید و فروش ۳۶ ب) کارگزاران حمل و نقل ۳۷ ج) ترخیص کنندگان کالا از گمرک ۳۸ بند دوم: نماینده تضمین کننده ۳۸ بند سوم: نمایندگی تجاری بطور انحصاری ۳۹ بند چهارم: نمایندگی تجارتی مستخدم ۴۰ بند پنجم: نماینده انبارداری (نماینده بازرگانی) ۴۰

گفتار دوم: نهادهای مشابه با شعبه و نمایندگی تجاری ۴۱ بند اول: مفهوم نماینده شرکت خارجی ۴۱

بند دوم: مفهوم شرکت خارجی ۴۴ بند سوم: مقایسه شعبه و نماینده شرکت خارجی ۴۶ بند چهارم: مقایسه نمایندگی مستقل با شعبه و شرکت های فرعی ۴۷


فصل دوم: تشریفات ایجاد نمایندگی و شعبه ۵۰

مبحث اول: شرایط شکلی ۵۰

گفتار اول: قصد و رضا ۵۰ گفتار دوم: اهلیت طرفین قرارداد ۵۱ گفتار سوم: موضوع نمایندگی ۵۳ گفتار چهارم: مشروعیت جهت نمایندگی ۵۴

مبحث دوم: نحوه ثبت شرکت خارجی، شعبه و نمایندگی ۵۴

گفتار اول: ثبت شعبه و نمایندگی ۵۴ بند اول: شعبه ۵۶ بند دوم: نمایندگی ۵۶ بند سوم: زمینه های مجاز برای فعالیت شعبه و نمایندگی ۵۷

گفتار دوم: ضوابط و الزامات ثبت شعب یا نمایندگی شرکت خارجی در ایران ۶۰

بند اول: ضوابط و مقررات مربوط به ثبت نمایندگی شرکتهای خارجی ۶۰

بند دوم: الزامات اعطاء و اخذ نمایندگی ۶۱ بند سوم: الزامات ثبت شعبه یا نمایندگی خارجی در ایران ۶۲ بند چهارم: ثبت تغییرات در شرکت های خارجی ۶۳ بند پنجم: نحوه ثبت شعبه شرکت خارجی ۶۴ بند ششم: نحوه ی ثبت نمایندگی شرکت خارجی ۶۵

گفتار سوم: شرایط ثبت شعب و نمایندگی ها در مناطق آزاد تجاری– صنعتی ۶۷ گفتار چهارم: نحوه ی تاسیس و عملیات شعب بانکهای خارجی در ایران ۷۲


بخش دوم: آثار حقوقی و انحلال قرارداد نمایندگی و ثبت شعب ۷۵ فصل اول: حقوق و تعهدات ناشی از نمایندگی تجاری ۷۶ مبحث اول: تعهدات و مسیولیت های نماینده تجارتی( حقوق اصیل) ۷۶

گقتار اول: تکالیف قانونی ۷۷ بند اول: اجرای موضوع نمایندگی ۷۷ بند دوم: تعهد به اجرای لوازم و مقدمات نمایندگی ۷۸ بند سوم: معامله با خود ۷۹ بند چهارم: اجرای نمایندگی از طریق اعطای نمایندگی به غیر ۸۰ الف) نمایندگی فرعی ۸۰ ب) حقوق ایران ۸۱ بند پنجم: تعدد نمایندگان ۸۲ بند ششم: تعارض منافع با اصیل و عدم سوء استفاده از سمت نمایندگی ۸۴ بند هفتم: رعایت حدود نمایندگی ۸۵ بند هشتم: رعایت مصلحت اصیل ۸۵ بند نهم: وظایف امانی نماینده ۸۶ بند دهم: منع رقابت تجاری نماینده تجارتی با اصیل ۸۷ بند یازدهم: علایم تجارتی ۸۸

گفتار دوم: تکالیف قراردادی ۸۹ بند اول: شرط عدم انجام هر گونه فعالیت متضمن رقابت از سوی نماینده ۸۹ بند دوم: شرط تعهد نماینده تجاری مبنی بر فروش مقدار معین از کالا و خدمات ۹۰

بند سوم: شرط ضمانت نماینده از مشتریان ۹۱

بند چهارم: شرط نمایندگی انحصاری ۹۳

گفتار سوم: مسیولیت نماینده تجارتی ۹۴

بند اول: مسیولیت قراردادی نماینده ۹۴

بند دوم: مسیولیت خارج از قرارداد نماینده ۹۵

بند سوم: مسیولیت نمایندگی در خصوص صدور و امضای اسناد تجاری

در حقوق ایران ۹۶

الف) صدور برات ۹۷ ب) صدور سفته ۹۸ ج) صدور چک ۹۸ بند چهارم: بررسی مسیولیت ناشی از اجرای قرارداد نمایندگی

در آیین نامه ثبت شعب و نمایندگی شرکت خارجی ۹۹

گفتار چهارم: تکالیف قانونی شعبه و نمایندگی شرکت خارجی در حقوق ایران ۱۰۰ بند اول: ارایه گزارش فعالیت توسط شعبه و نمایندگی ۱۰۰

بند دوم: ارایه گزارش سالانه شرکت اصلی توسط شعبه ۱۰۱ بند سوم: انحلال شعبه و نمایندگی در صورت لغو مجوز ۱۰۲

مبحث دوم: حقوق نماینده و تعهدات و مسیولیتهای اصیل در برابر نماینده ۱۰۳


گفتار اول: کمیسیون ۱۰۳

گفتار دوم: حقوق غیر مالی نماینده تجارتی ۱۰۶ بند اول: حق حبس ۱۰۶ بند دوم: بکارگیری و پذیرش نماینده های فرعی ۱۰۷ بند سوم: در اختیار داشتن اطلاعات قابل دسترس ۱۰۸ بند چهارم: پذیرش نمایندگی موکلان دیگر ۱۰۸ بند پنجم: اختیارات واقعی و ظاهری نماینده ۱۰۹

گفتار سوم: تعهدات و مسیولیت های اصیل در برابر نماینده ۱۰۹ بند اول: تعهد به پرداخت حق العمل یا کمیسیون به نماینده ۱۱۰ بند دوم: پرداخت مخارج و هزینه ها ۱۱۱ بند سوم: تعهد برای فراهم نمودن انجام موضوع نمایندگی ۱۱۳ بند چهارم: تعهد به عدم مداخله در کار نماینده ۱۱۴ بند پنجم: تعهد به نگهداری و ارایه حساب ۱۱۴ بند ششم: مسیولیت های اصیل در برابر نماینده تجارتی ۱۱۵ الف) مسیولیت قراردادی ۱۱۵ ب) مسیولیت غیرقراردادی ۱۱۵

فصل دوم: تعهدات و مسیولیتهای نماینده تجاری در برابر ثالث

و پایان قرارداد نمایندگی تجاری و شعبه شرکتهای خارجی ۱۱۶

مبحث اول: تعهدات و مسیولیتهای نماینده تجاری در برابر ثالث ۱۱۶


گفتار اول: تعهدات و مسیولیت قراردادی نماینده ۱۱۶ بند اول: اصیل افشا نشده ۱۱۷ بند دوم: اصیل نام برده شده ۱۱۷ بند سوم: اصیل افشا شده ولی نام برده نشده ۱۱۸ بند چهارم: مسیولیت نماینده شرکت خارجی در مقابل اشخاص ثالث ۱۱۸

گفتار دوم: مسیولیت غیرقراردادی نماینده در مقابل شخص ثالث ۱۱۸ گفتار سوم: حقوق و تکالیف طرفین قرارداد نمایندگی شرکت خارجی

پس از انحلال رابطه قراردادی ۱۱۹

بند اول: جبران خسارت ۱۱۹ الف) حقوق ایران ۱۱۹ ب) دستورالعمل جامعه اروپا ۱۲۰ بند دوم: شرط عدم رقابت پس از خاتمه قرارداد ۱۲۱ بند سوم: شرط معرفی جانشین از سوی نماینده تجاری و تکالیف اصیل ۱۲۲

مبحث دوم: اسباب انحلال قرارداد نمایندگی تجاری و شعبه شرکتهای خارجی ۱۲۲


گفتار اول: انحلال ارادی رابطه نمایندگی تجاری ۱۲۳ بند اول: عزل نماینده از سوی شرکت خارجی ۱۲۳ الف) حقوق ایران ۱۲۳ ب) دستور العمل جامعه اروپا ۱۲۵ بند دوم: استعفای نماینده تجاری ۱۲۶

گفتار دوم: انحلال قهری رابطه نمایندگی تجاری ۱۲۷ بند اول: فوت و جنون اصیل یا نماینده در صورتی که شخص حقیقی باشند ۱۲۸ بند دوم: پایان شخصیت حقوقی شرکت تجارتی ۱۲۹ بند سوم: از بین رفتن موضوع نمایندگی ۱۲۹ بند چهارم: انقضای مدت نمایندگی ۱۳۰ بند پنجم: ورشکسنگی اصیل یا نماینده تجاری ۱۳۱

گفتار سوم: موارد انحلال شعبه و نمایندگی شرکت های خارجی در حقوق ایران ۱۳۲

گفتار چهارم: حل و فصل اختلافات شرکت های خارجی با کشور سرمایه پذیر و ثالث ۱۳۵

نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۳۹ منابع ۱۴۶

کلیدواژه ها

  • شرکت خارجی
  • شرکت
  • شعبه
  • نمایندگی
  • شرکت خارجی
  • حقوق بین الملل
  • ایران
  • نمایندگی
  • سرمایه گذاری خارجی