سهم اشراق و استدلال در فرایند دادرسی
سهم اشراق و استدلال در فرایند دادرسی نام مقاله ای از محمد مهدی الشریف بوده که در شماره اول دوره نهم (بهار 1396) مجله علمی مطالعات حقوقی منتشر شده است.
چکیده
شهودگرایان برخلاف صورت‌گرایان، تحلیل عمل دادرس در قالب یک استدلال صوری را مخالف با واقعیت قضاوت دانسته و معتقدند سررشته استدلال بیش از آنکه بهدست منطق و قواعد استدلال باشد، در دست عرفان و شهود قضائی است و مراد از شهود نیز راه‌حلی است که در اولین برخورد با حقایق پرونده در ذهن قاضی نقش می‌بندد و ناخودآگاه دادرس را به سوی خود جذب می‌کند. به نظر با توجه به تفاوت قلمرو اشراق و استدلال هر چقدر بر تقابل آنها تأکید رود باز قیاس قضائی از سیطرهی قواعد حاکم بر استدلال خارج نمی‌شود زیرا حداکثر چیزی که از اشراق برمی‌آید القاء نتیجه به دادرس است و با توجه به تکلیف دادرس به توجیه رأی او باید بردرستی رأی خود استدلال کند و هر جا سخن از استدلال در میان باشد پای منطق به عنوان معیار درستی استدلال به میان خواهد آمد و نتیجهی برآمده از شهود نیز باید نتیجهی منطقی مقدماتی باشد که برای توجیه آن ذکر شده‌اند.
کلید واژه ها
- استدلال
- شهود (اشراق)
- قضاوت
- منطق حقوق