شهادت کذب در نظام‌های کیفری ایران، انگلستان و وِیلز
شهادت کذب در نظام‌های کیفری ایران، انگلستان و وِیلز نام مقاله ای از امیر اعتمادی و مهران زالی پور مداب است که در دوره نه شماره یک فصلنامه علمی حقوق تطبیقی دانشگاه مفید منتشر شده است.
چکیده
ادای گواهی، نقشی مهم در اثبات جرائم در نظام‌های کیفری مختلف ایفا می‌کند؛ ولی اعتبار این دلیل اثبات نزد مراجع قضایی بستگی به میزان پایبندی اعضای جوامع به اصول دینی/اخلاقی، به‌ویژه راست‌گویی دارد. براین‌اساس، دستگاه عدالت کیفری باید در راستای دادرسی عادلانه، سازوکارهای مقابله با شهادت کذب را به کار گیرد. در نظام کیفری ایران، اگرچه شهادت کذب، به‌عنوان جرمی تعزیری پیش‌بینی گردیده، قلمرو آن به ادای گواهی دروغ نزد مقامات رسمیِ دادگاه محدود شده است و تفکیکی بین حالت‌هایی که شهادت کذب در حکم دادگاه تأثیرگذار باشد یا نباشد، یا اینکه شاهد با ادای گواهی دروغ منفعت مالی کسب کند یا نکند، نشده است؛ ولی در نظام کیفری انگلستان و وِیلز، شهادت دروغ اصولاً مستلزم این است که گواه مبادرت به اظهار کذبی کند که در رسیدگی قضایی اساسی است؛ رویکردی که برخی اختلاف‌ها را در آرای دادگاه‌های انگلستان و وِیلز از حیث لزوم تأثیرگذاری اظهار موردنظر در سرنوشتِ پرونده دامن زده است. بنابراین، این نوشتار با روشی تطبیقی‌ـ مقایسه‌ای درصدد آشکارسازی جنبه‌های مثبت و منفی نظام‌های حقوقی گفته‌شده است و از این رهگذر، راهکارهایی نظیر تشدید مجازات تعزیریِ شهادت کذب در صورت تأثیرگذاری بر رأی مرجع قضایی را به قانون‌گذار ایرانی پیشنهاد بدهد.
کلیدواژه‌ها
- شاهد
- اظهار دروغ
- گواهی
- شهادت کذب