ضرورت های تحقق موسسات رتبه بندی اعتبار در حقوق ایران و نظام حقوقی حاکم بر آن
 | |
| عنوان | ضرورت های تحقق موسسات رتبه بندی اعتبار در حقوق ایران و نظام حقوقی حاکم بر آن |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | سیدمیلاد حسینی |
| استاد راهنما | بهرام تقی پور |
| استاد مشاور | سیدصادق موسوی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۸ |
| دانشگاه | دانشگاه خوارزمی |
ضرورت های تحقق موسسات رتبه بندی اعتبار در حقوق ایران و نظام حقوقی حاکم بر آن عنوان رساله ای است که توسط سیدمیلاد حسینی، با راهنمایی بهرام تقی پور و با مشاوره سیدصادق موسوی در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری دانشگاه خوارزمی دفاع گردید.
چکیده
یکی از دغدغه های اصلی سرمایه گذاران در بازارهای سرمایه، دسترسی به اطلاعات دقیق و روزامد و متقارن با ناشران اوراق بهادار است. ایجاد تقارن اطلاعاتی میان ناشران اوراق بهادار و سرمایه گذاران، ضامن کارامدی و اعتماد به این بازارها و رفع دغدغه مزبور به شمار می رود؛ در این میان نهادهای مالی شکل گرفته اند که با ارایه خدمات خاص خود، نقش مهمی را در ارتقای سطح آگاهیِ سرمایه گذاران ایفا می کنند. یکی از اقسام مهم نهادهای مالی یادشده، موسسات رتبه بندی اعتبار هستند که با ارزیابیِ انتظام اعتباری ناشران یا تعهدات مالی آن ها، وظیفه ارزیابی ریسک نکولِ ناشران در ایفای تعهدات مالی خود را عهده دار هستند و از این رو راه حلی برای کاهش عدم تقارن اطلاعاتی محسوب می شود. لذا با توجه به ظهور این موسسات در نظام حقوقی بازار سرمایه کشورمان، شناخت ماهیت حقوقی آنان امری ضروری است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که موسسات رتبه بندی اعتبار یک قسم از شرکت های تجاری با ساختار و ارکان خاص خود هستند، هر چند موضوع فعالیت این موسسات جزء فعالیت های تجاری مذکور در قانون تجارت نمی باشد. این موسسات که در قالب شرکت سهامی خاص تشکیل می گردند، برای انجام هر چه بهتر وظایف خود، می باید اصولی را سرلوحه کار خود قرار دهند که اغلب این اصول توسط منشور اصول رفتاری موسسات رتبه بندی اعتبار سازمان بین المللی کمیسیون های اوراق بهادار (IOSCO) پذیرفته شده و میان نهادهای ناظر بازار سرمایه کشورهای جهان مورد اجرا قرار گرفته است؛ افزون بر این، موسسات رتبه بندی اعتبار در مسیر فعالیت حرفه ای خود، همواره محتمل است در معرض مسیولیت هایی قرار گیرند که در سه حوزه انضباطی، کیفری و مدنی قابل بررسی است. در این نوشتار، تلاش شده است تا ضمن بررسی ماهیت حقوقی این موسسات در ایران، ضرورت های تحقق، ساختار و ارکان آنها و نیز میزان تطابق دستورالعمل تاسیس و فعالیت موسسات رتبه بندی مصوب ۱۳۹۵ هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار با منشور فوق مورد تحلیل قرار بگیرد.
ساختار و فهرست رساله
فهرست مطالب مقدمه
اهداف تحقیق
سوالات تحقیق
سوالات اصلی
سوالات فرعی
فرضیه های تحقیق
فرضیه های اصلی
فرضیه های فرعی
روش و مراحل انجام تحقیق
ادبیات موضوع
بخش یکم: بررسی مفهوم، تاریخچه و ضرورت های تشکیل موسسات رتبه بندی اعتبار
فصل یکم: بررسی مفهوم و تاریخچه موسسات رتبه بندی اعتبار
مبحث یکم: تعریف، سیر تاریخی و جایگاه حقوقی موسسات رتبه بندی اعتبار
بند یکم: تعریف
بند دوم: سیر تاریخی و نمونه هایی از موسسات رتبه بندی اعتبار
بند سوم: جایگاه حقوقی موسسات رتبه بندی اعتبار
مبحث دوم: تمایز و افتراق رتبه بندی اعتبار از مفاهیم مشابه
بند یکم: تمایز از مفاهیم مشابه
الف) سنجش اعتبار بانک ها در بازار پول
ب) رتبه بندی کارگزاران در بازار سرمایه
ج) رتبه بندی ناشران براساس کیفیت افشا و اطلاعرسانی مناسب
د) سنجش اعتبار در صنعت
ه) سنجش اعتبار در تجارت
بند دوم: افتراق از مفاهیم مشابه
الف) حسابرسان
ب) تحلیلگران مالی و مشاوران سرمایه گذاری
فصل دوم: ضرورت های تحقق موسسات رتبه بندی اعتبار
مبحث یکم: ضرورت های اقتصادی
بند یکم: نیازهای وام دهندگان و وامگیرندگان
بند دوم: کاهش عدم تقارن اطلاعاتی
مبحث دوم: ضرورت های حقوقی ۵۰ بند یکم: وجود شفافیت در بازار
بند دوم: اصل لزوم افشای اطلاعات
بخش دوم: قواعد حاکم بر تشکیل و خاتمه فعالیت موسسات رتبه بندی اعتبار و ارکان آنها
فصل یکم: قواعد حاکم بر تشکیل موسسات رتبه بندی اعتبار
مبحث یکم: مقررات عام تجاری
بند یکم: الزامات لایحه قانونی ۱۳۴۷
بند دوم: الزامات قانون بازار اوراق بهادار ۱۳۸۴
مبحث دوم: مقررات خاص
بند یکم: الزامات اخذ مجوز تاسیس
بند دوم: الزامات اخذ مجوز فعالیت
فصل دوم: قواعد حاکم بر خاتمه فعالیت موسسات رتبه بندی اعتبار
بند یکم: مقررات عام تجاری
الف) انحلال قهری
ب) انحلال به تصمیم مجمع عمومی
ج) انحلال به حکم دادگاه
بند دوم: مقررات خاص
الف) عدم صدور مجوز فعالیت موسسه رتبه بندی در مهلت مقرر
ب) عدم تمدید مجوز فعالیت موسسه رتبه بندی
ج) لغو مجوز تاسیس و یا فعالیت موسسه رتبه بندی
د) از دست رفتن بیش از ثلث سرمایه یا حقوق صاحبان سهام بر اثر زیان های وارده
فصل سوم: قواعد حاکم بر ارکان موسسات رتبه بندی اعتبار
مبحث یکم: مدیریت
بند یکم: ترکیب و شرایط انتخاب
بند دوم: وظایف و اختیارات
مبحث دوم: کمیته رتبه بندی
بند یکم: ترکیب و شرایط
بند دوم: وظایف و اختیارات
مبحث سوم: واحد مطالعات کلان
بند یکم: ترکیب و شرایط
بند دوم: وظایف و اختیارات
مبحث چهارم: گروه کاری رتبه بندی
بند یکم: ترکیب و شرایط
بند دوم: وظایف و اختیارات
مبحث پنجم: واحد تطبیق
بند یکم: ترکیب و شرایط
بند دوم: وظایف و اختیارات
مبحث ششم: کمیته تدوین ضوابط
بند یکم: ترکیب و شرایط
بند دوم: وظایف و اختیارات
فصل چهارم: اقسام فعالیت موسسات رتبه بندی اعتبار
مبحث یکم: تقسیمبندی از حیث موضوع رتبه بندی
بند یکم: رتبه بندی اوراق بهادار
بند دوم: رتبه بندی دولتی/حاکمیتی
مبحث دوم: تقسیمبندی از حیث نحوه پرداخت اجرت
بند یکم: مدل پرداخت اجرت توسط سرمایهگذار
بند دوم: مدل پرداخت اجرت توسط ناشر
مبحث سوم: تقسیمبندی از حیث نوع رتبه های اعتباری
بند یکم: رتبه بندی اوراق پربازده
بند دوم: رتبه بندی اوراق کم بازده
مبحث چهارم: تقسیمبندی از حیث درخواست مشتریان
بند یکم: رتبه بندی بدون درخواست
بند دوم: رتبه بندی با درخواست
بخش سوم: اصول و تعهدات حاکم بر فعالیت موسسات رتبه بندی اعتبار و ضمانت اجرای آن ها
فصل یکم: اصول و تعهدات
مبحث یکم: حقوق سخت
بند یکم: تعهدات مشترک نهادهای مالی
الف) تخلف و جرم بودن خودداری از ثبت نهاد مالی نزد سازمان
ب) تایید اساسنامه نهاد مالی و تغییرات آن نزد نهاد ناظر
ج) تایید صلاحیت حرفهای مدیران نهادهای مالی
د) ضرورت افشای اطلاعات
ه) رسیدگی به کلیه اختلافات حرفه ای در هیات داوری بورس
بند دوم: تعهدات خاص موسسات رتبه بندی اعتبار
الف) تدوین واژهنامه، شیوهنامه و فرایند رتبه بندی اعتبار
ب) تبعیت از مختصات معین قراردادی
ج) رعایت الزامات گزارشدهی و اعلام عمومی
د) لزوم شناسایی و کنترل تضاد منافع
ه) تشریفات بهروزرسانی، بازنگری و کنارهگیری
مبحث دوم: حقوق نرم
بند یکم: کیفیت و صحت فرایند رتبه بندی
بند دوم: استقلال و اجتناب از تعارض منافع
بند سوم: لزوم شفافیت اطلاعاتی
بند چهارم: تعهد به حفظ اطلاعات محرمانه
فصل دوم: ضمانت اجراها
مبحث یکم: مسیولیت انضباطی
بند یکم: مسیولیتهای انضباطی نهادهای مالی
بند دوم: مسیولیتهای انضباطی موسسات رتبه بندی اعتبار
الف) ارایه خدمات رتبه بندی بدون اخذ مجوز
ب) عدم اخذ مجوز سازمان جهت نقل و انتقال سهام
ج) نقض شرایط مندرج در مجوز تاسیس یا فعالیت
د) نقض مفاد قرارداد رتبه بندی
مبحث دوم: مسیولیت کیفری
بند یکم: مسیولیتهای کیفری نهادهای مالی
الف) جرایم مبتنی بر اطلاعات نهانی
ب) دستکاری بازار
ج) عدم ارایه اطلاعات مهم به مراجع ذیصلاح
د) انجام فعالیت های مستلزم اخذ مجوز
ه) انتشار آگهی یا اعلامیه پذیره نویسی بدون رعایت مقررات
بند دوم: مسیولیتهای کیفری موسسات رتبه بندی اعتبار
الف) ارایه خدمات رتبه بندی بدون اخذ مجوز
ب) عدم رعایت حفظ محرمانگی اطلاعات
ج) ارایه اطلاعات خلاف واقع یا جعلی
مبحث سوم: مسیولیت مدنی
بند یکم: مسیولیت مدنی نهادهای مالی ارایه دهنده خدمات بازار سرمایه
الف) قلمروی مسیولیت مدنی
ب) روابط قراردادی در بازار اوراق بهادار
ج) تداخل مسیولیت قراردادی و قهری
بند دوم: مسیولیت مدنی موسسات رتبه بندی اعتبار
نتیجه
پیشنهاد
منابع
۱– فارسی
الف) کتب
ب) مقالات
پ) پایان نامه
۲– انگلیسی
الف) کتب
ب) پایان نامه
ج) مقالات
ضمایم
ضمیمه (۱): منشور اصول رفتاری موسسات رتبه بندی اعتبار آیسکو
ضمیمه (۲): تقاضای صدور مجوز تاسیس موسسه رتبه بندی
ضمیمه (۳): معیارهای تعیین امتیازات متقاضی دریافت مجوز تاسیس موسسه رتبه بندی
ضمیمه (۴): تقاضای دریافت مجوز فعالیت موسسه رتبه بندی
ضمیمه (۵): حداقل نیروی انسانی، فضا و تجهیزات لازم برای شروع فعالیت رتبه بندی
ضمیمه (۶): فرم پرسشنامه مشخصات شخص حقوقی داوطلب سهامداری عمده در نهاد مالی
کلیدواژه ها
- موسسات رتبه بندی اعتبار
- منشور اصول رفتاری آیسکو