ضمانت‌اجرای ترک انفاق زوجه براساس قواعد فقهی و اصل تحکیم خانواده
ضمانت‌اجرای ترک انفاق زوجه براساس قواعد فقهی و اصل تحکیم خانواده نام مقاله ای است از انیس اسدی و منیر حق خواه که در شماره هفتاد و چهار، دوره بیست و ششم (بهار و تابستان ۱۴۰۰) دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) منتشر شده‌است.
چکیده
در فقه اسلامی، نفقه از تکالیف واجب زوج پس از عقد نکاح می‌باشد و انجام این تکلیف با وضع قوانین حمایت‌کننده، مورد تضمین حاکم قرار گرفته‌است. ضمانت‌اجرای مدنیِ عدم پرداخت نفقه توسط زوج در مقررات فعلی، عبارت است از الزام زوج به پرداخت نفقه براساس مادة ۱۱۱۱ قانون مدنی و اجبار زوج به طلاق براساس مادة ۱۱۲۹ قانون مدنی و همچنین ضمانت‌اجرای کیفریِ پرداخت نکردن نفقه براساس مادة ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی، عبارت است از حبس از سه ماه و یک روز تا پنج ماه. سؤالات اصلی این مقاله آن است که اولا، ً ضمانت‌اجراهای پیش‌بینی‌شده در قوانین ترک انفاق، مبتنی‌بر کدام‌یک از قواعد فقهی است و ثانیاً، ً درخصوص ضمانت‌اجرای ترک انفاق زوجه و براساس منابع فقهی، راه‌حل مقدم بر طلاق چیست؟ در این پژوهش، با روش توصیفی ـ تحلیلی با تمسک به اصل تحکیم خانواده و با استفاده از قواعد فقهِ مرتبط، مانند قواعد «لاضرر»، «لاحرج»، «التعزیر» و «ولایت حاکم بر ممتنع»، ضمن تحلیل مبناییِ مواد قانونیِ موجود در رسیدگی به شکایتِ ترک انفاق، پیشنهادهایی درخصوص اولویت‌بندی مراحل رسیدگی ارائه شده و طلاق حاکم در جایگاه آخرین ضمانت‌اجرای ناشی از ترک انفاق زوج قرار گرفته‌است.
کلید واژه‌ها
- لاضرر
- لاحرج
- التعزیر
- الحاکم ولی الممتنع
- اصل تحکیم خانواده
- ترک انفاق
- طلاق حاکم