ضمان ناشی از اجرای حق با تاکید بر ماده 521 قانون مجازات اسلامی
 | |
| عنوان | ضمان ناشی از اجرای حق با تاکید بر ماده ۵۲۱ قانون مجازات اسلامی |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | امین رحیمی نیا |
| استاد راهنما | غلامرضا حاجی نوری |
| استاد مشاور | ابراهیم شعاریان ستاری |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۴ |
| دانشگاه | دانشگاه تبریز |
ضمان ناشی از اجرای حق با تاکید بر ماده ۵۲۱ قانون مجازات اسلامی عنوان پایان نامه ای است که توسط امین رحیمی نیا، با راهنمایی غلامرضا حاجی نوری و با مشاوره ابراهیم شعاریان ستاری در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز دفاع گردید.
چکیده
عنوان ضمان ناشی از اجرای حق، امروزه به خصوص در سیستم های حقوقی مدرن، جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده و به صورت یک قاعده، قلمرو وسیع تری یافته و مسایل متنوع بسیاری را در برگرفته است، این تنوع مسیولیت در حقوق ایران به تبعیت از حقوق اسلام، شناسایی شده است. در واقع در حقوق اسلامی قواعدی وجود دارد که مفاد آن با موضوع سوء استفاده از حق در حقوق غرب قابل مقایسه است از آن جمله می توان به تعارض دو قاعده مهم تسلیط و لاضرر اشاره کرد.ماده ۱۳۲ ق.م. با تعیین قلمرو استفاده از حق، مسیولیت مالکان را نسبت به خساراتی که به مجاورین وارد می کند مورد بررسی قرار داده است اما قانون مجازات اسلامی سابق در مواد ۳۵۲ تا ۳۵۴ خود امکان اعمال حکم مقرر در ماده ۱۳۲ ق.م. را دچار ابهام نموده بود که خوشبختانه با تصویب ماده ۵۲۱ ق. م. ا. مصوب ۱۳۹۲، تا حدود زیادی این ابهامات مرتفع گردیده است، یافته های حاضر به دنبال جمع دو ماده ۱۳۲ ق.م. و ماده ۵۲۱ ق. م. ا. جدید و تعیین حدود و قلمرو هر کدام و موارد اختلافی آن دو می باشد، به ویژه که ماده جدید با توجه ویژه به دیدگاههای فقهی و مکاتب حقوقی جدید انشاء شده است و در واقع تمام تلاش نوشته حاضر آن است، تا نشان دهد که قلمرو اجرای حق در دیدگاه قانونگذاران جدید تا چه میزان بوده و محدودیت های آن تحت تاثیر چه عواملی می باشد.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
الف) بیان مساله ۱
ب) سابقه و ضرورت تحقیق ۳
ج) اهداف تحقیق ۵
فصل اول:مفهوم و مبنای فلسفی و معیار و قلمرو سوء استفاده از حق
مبحث اول– مفهوم و مبانی فلسفی سوء استفاده از حق ۷
گفتار اول– مفهوم سوء استفاده از حق ۷
الف– سوء استفاده از حق وتقصیر در اجرای حق: ۷
ب–سوء استفاده از حق و نظریه تقلب نسبت به قانون: ۸
گفتار دوم– فلسفه حقوقی سوء استفاده از حق ۱۱
الف– فلسفه حقوقی منع سوء استفاده از حق ۱۱
اول– فلسفه حقوقی منع سوء استفاده از حق در حقوق خارجی ۱۱
۱– فلسفه حقوقی سوء استفاده از حق در نظام حقوقی رم ۱۲
۲– فلسفه حقوقی سوء استفاده از حق در نظام حقوقی فرانسه ۱۲
۳– فلسفه حقوقی سوء استفاده از حق در نظام حقوقی کامن لا ۱۴
۴– فلسفه حقوقی سوء استفاده از حق در نظام حقوقی اسلام ۱۴
گفتار سوم–تحولات تاریخی ضمان ناشی از اجرای حق(سوء استفاده از حق) ۱۵
مبحث دوم– معیارهای تشخیص سوء استفاده از حق ۱۶
گفتار اول– معیار نظریه ی سوء استفاده از حق در حقوق فرانسه ۱۸
الف– اضرار عمدی ۱۸
ب– هدف اجتماعی حقوق ۱۹
ج– تقصیر در اجرای حق ۱۹
گفتار دوم– معیارهای تشخیص تقصیر در استفاده از حق ۲۰
الف– تقصیر ساده ۲۱
ب– تقصیر با پذیرش دفاع تقصیر مشارکتی ۲۱
مبحث سوم– قلمرو سوء استفاده از حق در نظام حقوقی اسلام (قاعده لاضرر) ۲۲
الف– موقعیت قاعده (لا ضرر) در قوانین موضوعه ایران ۲۴
ب– تقابل اصل تسلیط و لاضرر ۲۴
گفتار سوم– معیار سوء استفاده از حق از لحاظ قوانین موضوعهی ایران ۲۶
الف–معیار سوء استفاده از حق در اصل چهلم قانون اساسی ۲۶
ب–معیار سوء استفاده از حق در ماده۱۳۲ قانون مدنی ۲۸
اول– نفع مالک ۲۸
دوم– تجاوز از رفتار انسان متعارف ۲۸
پ– معیار سوء استفاده از حق در ماده
قانون مجازات اسلامی ۲۹
اول– تقصیر نسبی (نسبی بودن تقصیر) ۲۹
دوم– سبق فعالیت (تقصیر در اثر سبق فعالیت) ۳۰
ت–همگونی یا تفاوت معیارهای سوء استفاده از حق(مقایسه مواد۱۳۲ق م وماده۵۲۱ق م ا) ۳۲
فصل دوم:مبانی قانونی نظریه سوء استفاده از حق
مبحث اول– مبانی نظریه سوء استفاده از حق در قوانین با منشا حقوق اسلامی ۳۴
گفتار اول– قانون اساسی ۳۵
الف– اصل چهلم ق ا ۳۵
ب– اصل چهل و سوم ۳۶
پ– اصل چهل و ششم ۳۶
گفتار دوم– قانون مجازا ت اسلامی و سایر مقررات جزایی ۳۷
الف– تقصیر پزشک (ماده
ق م ا ) ۳۷
ب– جنایت در اثر افتادن روی شخص (ماده
ق م ا ) ۳۸
پ– وقوع حادثه در اثر رانندگی (ماده
ق م ا ) ۳۸
ت– تسبیب در جنایت (ماده
ق م ا ) ۳۸
ث– حفر گودال در اماکن عمومی (ماده
ق م ا ) ۳۹
ج– ورود خسارت بر اثر توقف در مکان مجاز (ماده
ق م ا ) ۴۰
چ– زیان دیده مقصر (ماده
ق م ا ) ۴۰
ح– مسیوولیت اصلاح یا رفع اثر علل قهری (تبصره
ماده
ق م ا ) ۴۱
خ– سوء استفاده از حق روشن کردن آتش (ماده
ق م ا ) ۴۲
د– نگهداری حیوانات خطرناک (تبصره
ماده
ق م ا ) ۴۲
ذ– سوء استفاده از مقام دولتی (ماده
ق م ا ) ۴۳
ر– سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضایی (ماده
ق م ا ) ۴۴
ز– بند
ماده
قانون نحوه اجرای اصل ۴۹قانون اساسی ایران مصوب ۱۷/۵/۱۳۶۳ ۴۴
س– ماده
ق ا د ک (۴/۱۲/۱۳۹۲) ۴۵
ش– قانون بکارگیری سلاح ۴۶
ط– قانون اصلاح ماده دوم قانون راجع به کیفر گران فروشی ارز مصوب (۳۱/۴/۱۳۲۷) ۴۶
ظ– ماده
قانون تامین اجتماعی و تبصره
آن ۴۷
ع– ماده
قانون مجازات اشخاصی که برای بردن مال غیر تبانی مینمایند مصوب (۳/۵/۱۳۰۷) ۴۷
غ– بند الف ماده
قانون مبارزه با قاچاق انسان ۴۸
ف– بند
ماده
قانون نظارت بر رفتار قضات ۴۹
ق– سوء استفاده از خصوصیات ویژه معاملات الکترونیکی (ماده
قانون تجارت الکترونیکی) ۴۹
ک– بند
ماده
قانون بازار اوراق بهادار ۵۰
گ– ماده
قانون مجازات اعمال نفوذ بر خلاف حق و مقررات قانونی ۵۱
ل– آیین نامه راهنمایی و رانندگی ۵۲
اول– ماده
آیین نامه ۵۲
گفتار سوم: قانون مدنی ۵۳
الف– تکلیف حفاظت و عدم سوء استفاده منتفع (ماده
ق م) ۵۳
ب– اجبار به ساختن دیوار مشترک (ماده
ق م ) ۵۳
پ– مالکیت فضا و قرار زمین (مواد ۱۳۱، ۱۳۰،
ق م ) ۵۴
ت– منع سوء استفاده از حق مالکیت و حدود آن (ماده
ق م ) ۵۴
ث– منع از تصرف و تملک مضر (ماده
ق م ) ۵۵
ج– اقدامات خارج از مصلحت و خارج از حدود اختیار (ماده
ق م ) ۵۶
چ– نامزدی (ماده ۱۰۳۶، ۱۰۳۵ ق م ) ۵۶
ح– حق حبس زن (ماده ۱۰۸۵ ق م ) ۵۷
خ– اختیار شوهر در طلاق (ماده ۱۱۳۳ ق م ) ۵۷
گفتار چهارم– قانون آیین دادرسی مدنی ۵۸
الف– زمان و موارد درخواست تامین (بند د ماده
ق ا د م ) ۵۸
ب– تقاضای تامین از طرف خوانده (تبصره ماده
ق ا د م ) ۵۸
ج– موارد تفکیک دعوای ورود ثالث از دعوای اصلی (ماده
ق ا د م ) ۵۹
د– خسارات قابل مطالبه و زمان درخواست آن (ماده
ق ا د م ) ۵۹
گفتار پنجم– قانون حمایت از مصرف کنندگان خودرو مصوب ۱۳۸۶ (ماده ۳) ۵۹
مبحث دوم– مبانی جلوگیری از سوء استفاده از حق با منشا حقوق فرانسه ۶۱
گفتار اول– قانون تجارت و سایر قوانین تجاری ۶۱
الف– نواقص قانونی در خصوص حمایت از اقلیت سهامداران و امکان سوء استفاده سهامداران اکثریت ۶۲
اول– شرایط تقسیم سود و اندوخته(ماده۹۰ل ا ق ت): ۶۳
دوم– مندرجات الزامی آگهی (ماده
ل ا ق ت ) ۶۳
سوم– انتخاب بازرس یا بازرسان (ماده
ل ا ق ت) ۶۴
چهارم– امکان سلب حق تقدم در خرید سهام جدید (ماده
ق ت) ۶۵
ب– حمایت قانون از اقلیت سهامداران در مقابل اکثریت جهت جلوگیری از سوء استفاده از حق ۶۵
اول– جهات انحلال شرکت تضامنی(بندج ماده۱۳۶ق ت) ۶۵
دوم– اشخاص ممنوع از مدیریت (ماده
ل ا ق ت ) ۶۵
سوم– تبدیل شرکت تضامنی به سهامی (ماده
ل ا ق ت ) ۶۶
چهارم– فسخ شرکت تضامنی (ماده
ل ا ق ت) ۶۶
پنجم– محدودیت در افزایش سرمایه (ماده
ل ا ق ت ) ۶۷
ج– حمایت قانون از اکثریت سهامداران در مقابل اقلیت و امکان سوء استفاده از حق ۶۸
اول– تحمیل دیدگاههای اکثریت سهامدار بر اقلیت آنان ۶۹
دوم– اثبات صرفه و صلاح شرکت ۷۰
د– امکان سوء استفاده از حق بوسیله مدیران ۷۱
اول– میزان سهم وثیقه، ضمانت اجرا نداشتن سهام وثیقه (مواده ۱۱۴،
ق ت) ۷۱
دوم– ترتیب دعوت جلسات هیات مدیران (ماده
ق ت) ۷۲
سوم– معاملات ممنوعه مدیران (ماده
ق ت) ۷۲
چهارم– مسیوولیت مدیران سابق تا انتخاب مدیران (ماده
ق ت ) ۷۳
پنجم– مسوولیت ناشی از تقصیر (ماده
ق م ) ۷۳
ه–– حمایت قانون از تمام سهامداران ۷۳
اول– شرایط انتقال سهم الشرکه (ماده
ق ت) ۷۴
دوم– حق تقدم در خرید سهام جدید و قابلیت نقل و انتقال آن (ماده ۱۶۶ل ا ق ت) ۷۴
ی– طریقه حمایت قانونگذار از سهامداران در شرکتهای اشخاص ۷۵
م– جلوگیری از سوء استفاده از حق به منظور حمایت از اشخاص ثالث ۷۵
اول– ممنوعیت صدور گواهینامه موقت قبل از ثبت شرکت(ماده
ق ت) ۷۶
دوم– انتقال سهم با نام (ماده
ق ت) ۷۶
سوم– اختیارات هیات مدیره (ماده
ق ت) ۷۶
چهارم– مسوولیت انفرادی و اشتراکی مدیران (ماده
ق ت ) ۷۷
پنجم– انتشار آگهی کاهش سرمایه (ماده
ق ت) ۷۷
ششم– اعتراض به کاهش سرمایه (ماده
ق ت) ۷۷
هفتم– نتیجه اعتراص و آثار آن(ماده
و
ق ت) ۷۷
و–حمایت از سایر اشخاص و سایر قوانین تجاری ۷۷
اول– سوء استفاده از حق انصراف (ماده
ق ت ا ) ۷۸
دوم– دلال( ماده
ق ت) ۷۸
سوم– حق العمل کار(ماده
ق ت) ۷۹
گفتار دوم– مصادیقی از سوء استفاده از حق در آپارتمانها ۷۹
الف– سوء استفاده از حق مالکیت در تصمیمگیری ۷۹
اول– سوء استفاده از حق مالکیت بوسیله مالکان اکثریت ۸۰
دوم– سوء استفاده از حق مالکیت در آپارتمان ها بوسیله مالکان اقلیت ۸۰
ب– عدم حضور در جلسه ی مجمع عمومی ۸۱
اول– سوء استفاده از حق با عدم حضور در جلسه مجمع عمومی ساختمان ۸۱
دوم– سوء استفاده از حق مالکیت با ایجاد سر و صدا در قسمتهای اختصاصی و مشترک ۸۲
گفتار سوم– قانون روابط موجر و مستاجر (۱۳۵۶) ۸۳
الف– ماده
موجر و مستاجر ۸۳
ب– ماده
موجر و مستاجر ۸۴
گفتار چهارم– سوء استفاده از حق در قانون کار ۸۴
الف– ماده
قانون کار ۸۵
ب– تبصره
ماده
قانون کار ۸۵
پ– ماده
قانون کار ۸۵
ت– ماده
قانون کار ۸۶
فصل سوم:شرایط و آثار سوء استفاده از حق
مبحث اول– شرایط تحقق سوء استفاده از حق ۸۸
گفتار اول– شرایط تحقق سوء استفاده از حق ۸۸
الف– وجود حق برای فاعل فعل زیانبار ۸۸
ب– انجام فعل زیانبار نسبت به دیگری ۹۰
اول– ورود زیان در اثر فعل مثبت (فعل زیانبار) ۹۱
دوم– ورود ضرر در اثر فعل سلبی (ترک فعل) ۹۲
ج– ورود ضرر به دیگری ۹۳
اول– ضرر مادی (عدم النفع) ۹۴
دوم– ضرر معنوی ۹۸
د– خروج تصرف از حد متعارف یا لازم نبودن تصرف برای رفع حاجت یا رفع ضرر ۹۸
اول– تصرف به قدر متعارف باشد ۹۹
دوم– برای رفع حاجت یا رفع ضرر از مالک باشد ۱۰۰
۱– تصرف برای رفع حاجت باشد ۱۰۱
۲– تصرف مالک برای رفع ضرر از خود باشد ۱۰۱
۳– منظور از رفع یا دفع ۱۰۲
۴– تضرر همسایه ۱۰۳
سوم– مقایسه ضررهای نامتعارف همسایگی و مفاهیم حقوقی مشابه ۱۰۴
۱– تقصیر در استفاده از حق مالکیت ۱۰۴
۲– سوء استفاده ازحق مالکیت ۱۰۵
چهارم– ارتباط مواد
و
ق م ۱۰۵
پنجم– تفاوت بین مواد(۳۵۲ ،۳۵۳ و ۳۵۴) قانون مجازات اسلامی سابق ۱۰۷
۱– تحلیل ماده
قانون مجازات اسلامی سابق ۱۰۷
۲–تحلیل ماده
قانون مجازات اسلامی سابق ۱۰۸
۳–تحلیل ماده
قانون مجازات اسلامی سابق ۱۰۸
هفتم–مقایسه نتیجه ی مواد (۳۵۲ تا
ق م ا سابق) با ماده۱۳۲ق م ۱۱۰
هشتم–مقایسه نتیجه مواد(۳۵۲تا۳۵۴ق م ا سابق)با ماده ۵۲۱ق م ا لاحق: ۱۱۰
نهم– مقایسه ماده۱۳۲ق م با ماده۵۲۱ق م ا ۱۱۱
گفتار دوم– آثار سوء استفاده از حق ۱۱۳
الف– آثار حقوقی سوء استفاده از حق ۱۱۴
اول– فعل زیانباری که سوء استفاده از حق نخواهد بود ۱۱۵
دوم– فعل زیانباری که مصداق سوء استفاده ازحق خواهد بود ۱۱۶
سوم– آثار عوامل زیانبار در سوء استفاده از حق ۱۱۷
۱– برگرداندن وضع او به صورت پیشین خود ۱۱۸
۱–۱– بازگرداندن عین مال ۱۱۸
۱–۲– از بین بردن منبع ضرر ۱۱۹
۲– جبران ضرر از راه دادن معادل ۱۱۹
۲–۱– دادن مثل ۱۲۰
۲–۲– دادن قیمت ۱۲۰
۳– تسبیب ۱۲۰
۴– استیفای حق ۱۲۱
ب– جبران ضررهای معنوی ۱۲۱
نتیجه ۱۲۴
منابع و مآخذ ۱۲۵
کلیدواژه ها
- سوء استفاده از حق
- حق
- قاعده لاضرر
- قاعده تسلیط
- سوء استفاده از حق
- قاعده لاضرر
- قاعده تسلیط
- تقصیر (حقوق)
- اجرای حکم
- قانون مجازات اسلامی