فرصت ها و چالش های کاربرد هوش مصنوعی در دادرسی های حقوقی

فرصت ها و چالش های کاربرد هوش مصنوعی در دادرسی های حقوقی عنوان پایان نامه ای است که توسط علی شعبانپور، با راهنمایی ابراهیم رهبری و با مشاوره مصطفی السان در سال ۱۴۰۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

عنوان	فرصت ها و چالش های کاربرد هوش مصنوعی در دادرسی های حقوقی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	علی شعبانپور
استاد راهنما	ابراهیم رهبری
استاد مشاور	مصطفی السان
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۱
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هوش مصنوعی به عنوان یکی از مهم ترین دستاوردهای انسان در قرن بیست و یکم، درحال گسترش سیطره خود در زمینه های علمی، فنی، صنعتی، هنری و... است. عرصه ی حقوق و عدالت و به طور خاص حوزه ی دادرسی نیز، اگرچه با تردید و طمانینه، درحال تاثیرپذیری از این فناوری است. هوش مصنوعی می تواند در خودکارسازی فرآیندهای دادرسی نقش داشته باشد، با وجود این، در خصوص به کارگیری و یا میزان و نحوه مداخله این فناوری در دادرسی های حقوقی میان صاحبنظران اتفاق نظر وجود ندارد. به عقیده برخی ، به کارگیری هوش مصنوعی در دادرسی می تواند منجر به افزایش سرعت رسیدگی ، احتراز از فساد، کاهش هزینه ها و یکپارچگی رویه قضایی شود. در مقابل، عده ای دیگر بر این باورند که قاضی می بایست در رسیدگی خود مستقل عمل کرده و در حفظ کرامت انسانی اصحاب دعوا کوشش نماید. به علاوه، قاضی می بایست در زیست اجتماعی مردم آن جامعه شریک بوده و قادر به ایجاد یا تفسیر قواعد حقوقی و ارایه راهکارهای خلاقانه متناسب با نیازهای جامعه خود باشد، که هیچ یک از آن ها از هوش مصنوعی، با قابلیت های فعلی آن، ساخته نیست. در این نوشتار، با بهره گیری از روش توصیفی–تحلیلی، تاثیر هوش مصنوعی در زمینه دادرسی های حقوقی مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، ابتدا به فرصت هایی پرداخته شده است که هوش مصنوعی برای دستگاه قضایی و قضات به همراه می آورد. اما از آن جا که تصدی کامل منصب قضا و جایگزینی قضات با هوش مصنوعی با چالش های عمده حقوقی، فنی ، جامعه شناختی و اخلاقی رو به روست، فصل مستقلی به آن اختصاص داده شده است. به نظر می رسد که هوش مصنوعی قادر است در خدمت نظام قضایی و قضات درآمده و در تسریع رسیدگی ها و افزایش بهره وری و دقت دستگاه قضایی و قضات نقشی سازنده داشته باشد. اگرچه میزان استفاده از هوش مصنوعی در هر نظام قضایی، علاوه بر توانمندی های فنی، بستگی به منطق و روح حاکم بر آن نظام قضایی دارد، با این وجود، نظر به قابلیت های فعلی هوش مصنوعی، بهتر است این جایگزینی به طور کامل اتفاق نیافتده و رسیدگی های هوش مصنوعی در موارد محدود و تحت نظارت قضات انسانی انجام شود.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب مقدمه

بیان مسیله

ضرورت پژوهش

پرسش های پژوهش

فرضیه های پژوهش

هدف پژوهش

روش تحقیق

سابقه تحقیق

سازماندهی پژوهش

فصل اول: فرصت های هوش مصنوعی در دادرسی حقوقی

مبحث اول: تعریف و اقسام هوش مصنوعی و ارتباط آن با حقوق

گفتار اول:تعریف هوش مصنوعی

گفتار دوم: فناوری های هوشمند

بند اول: بازنمود دانش و سیستم های خبره

بند دوم: یادگیری ماشین

بند سوم: سیستم های هوش مصنوعی ترکیبی

بند چهارم: پردازش زبان طبیعی

گفتار سوم: اقسام هوش مصنوعی

بند اول: هوش مصنوعی محدود

بند دوم: هوش مصنوعی نامحدود

بند سوم: ابرهوش مصنوعی

گفتار سوم: ارتباط حقوق و هوش مصنوعی

بند اول: تاثیر حقوق بر هوش مصنوعی

بند دوم: تاثیر هوش مصنوعی بر حقوق

مبحث دوم: فرصت های هوش مصنوعی در خدمت دستگاه قضایی

گفتار اول: هوش مصنوعی و کوچکتر شدن دستگاه قضایی

گفتار دوم: کاهش حجم ورودی پرونده ها و رفع اطاله دادرسی

گفتار سوم: ایجاد ثبات و یکپارچگی در سیستم قضایی

مبحث سوم: فرصت های هوش مصنوعی در عرصه قضاوت

گفتار اول: هوش مصنوعی در خدمت قاضی

بند اول: مدیریت پرونده ها

بند دوم: توزیع پرونده ها

گفتار دوم: هوش مصنوعی جایگزین قاضی

گفتار سوم: ترکیب هوش مصنوعی و قضات انسانی

فصل دوم: چالش های کاربرد هوش مصنوعی در دادرسی های حقوقی

مبحث اول: چالش های حقوقی

گفتار اول: پرونده های بدیع یا دشوار (فاقد سابقه قضایی یا حکم قانونی)

بند اول: پرونده های بدیع (فاقد سابقه قضایی)

بند دوم: پرونده های دشوار (فاقد حکم شفاف قانونی)

الف) تعریف و مصادیق پرونده های دشوار

ب) اختلافات فلسفه حقوقی در بکارگیری هوش مصنوعی در پرونده های دشوار

ج) استدلال قیاسی و صلاحدید قضایی

گفتار دوم: چالش دسترسی به اطلاعات صحیح

گفتار سوم: مسیولیت قاضی هوش مصنوعی

گفتار چهارم: تفکیک قوا

گفتار پنجم: چالش های مختص نظام حقوقی ایران

مبحث دوم: چالش های فنی

گفتار اول: عدم برخورداری از خصایص انسانی

بند اول: خلاقیت قضایی

بند دوم: نقش احساس در دادرسی

بند سوم: درک معنای واقعی کلمات

گفتار دوم: عدم شفافیت و توضیح پذیری

گفتار سوم: کدگذاری محتوای حقوقی

مبحث سوم: چالش های جامعه شناختی

گفتار اول: نقش اجتماعی قضات

گفتار دوم: مقبولیت آراء صادره هوش مصنوعی

مبحث چهارم: چالش های اخلاقی

گفتار اول: تبعیض پذیری و خروج از بی طرفی

گفتار دوم: اسناد اروپایی در راستای مقابله با چالش های اخلاقی

نتیجه گیری و پیشنهادات

فهرست منابع

فارسی

الف کتاب ها

ب مقالات

پ سایت ها

English

A Books

B Articles

C Websites

D Reports and Guidelines

کلیدواژه ها

• هوش مصنوعی
• دادرسی حقوقی
• حقوق فناوری های نوین
• حقوق رباتیک
• حقوق مالکیت فکری