قانون مبارزه با مواد مخدر

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

قانون مبارزه با مواد مخدر در تاریخ 1367/8/3 به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسید.[۱] این قانون همچنان معتبر است اما اصلاحات و الحاقاتی بر آن وارد شده است.[۲]

سیر تحولات قانون

در تاریخ ایران اولین بار در سال 1329 قمری مصادف با سال 1289 شمسی قانون معروف به قانون تحدید تریاک از تصویب مجلس شورای ملی وقت گذشت. این قانون در 6 ماده تنظیم شده بود که در آن برای تریاک مالیات در نظر گرفته بود و مقرر می کرد پس از استعمال شیره تریاک بایستی سوخته آن تحویل مامورین وزارت مالیه شود. این قانون دارای اشکالات زیاد و عدیده ای بود. صادرات تریاک را به علت معافیت از عوارض گمرکی تشویق می کرد که اصولا با عنوان قانون که تحدید تریاک بود مغایرت داشت. ثانیا یک دوره آزمایشی 7 سال را برای منع استعمال شیره و تریاک پیش بینی کرده و در این مدت آن را به رسمیت می شناخت. این قانون تا سال 1233 قمری مجری بود در این سال ماده دوم این قانون اصلاح شد و برای سوخته ای که تحویل مامورین گردد حق الزحمه ای در نظر گرفت. در 26 تیر ماه 1307 قانون انحصار تریاک از تصویب مجلس شورا گذشت و به موجب این قانون تولید و فروش تریاک و مجازات مرتکبین قاچاق تحت نظر مستقیم دولت قرار گرفت. در 16 مرداد 1307هجر شمسی قانونی تحت عنوان قانون مجازات مرتکبین قاچاق تریاک به تصویب رسید که هدف آن مبارزه با واردات و صادرات تریاک بدون اذن و اجازه دولت بود. در سال 1310 و 1311 در این قانون اصلاحاتی به عمل آمد که اولی راجع به باندرول تریاک و حق الکشف مامورین قاچاق بود و دومی که در 14 مرداد ماه 1311 تصویب شد مقرراتی را وضع نمود که بر اساس آن قبل از کشت تریاک می بایستی قبلا اظهارنامه به موسسه انحصار تریاک ارائه دهد و الا تریاک ضبط و کشت حاصله معدوم می گردد و به موجب این قانون برای شیره حمل کردن و تاسیس شیره کش خانه جزای نقدی در نظر گرفته شد. در سال 1334 طرح های مختلف از جانب نمایندگان مجلس برای مبارزه با مواد ارائه شد ولی هیچ کدام به دلیل مغایرت با منافع بعضی ها به سرانجام نرسیده و حکمرانان ایران همچنان درآمد ناشی از تجارت تریاک را به سلامت و بهداشت ترجیح می دادند. بالاخره قانون منع کشت خشخاش و استعمال تریاک در هفتم آبان سال 1334 به تصویب رسید و به موجب این قانون کشت خشخاش در سراسر ایران ممنوع گردید. در سال 1338 هجری شمسی قانون منع کشت خشخاش و استعمال تریاک اصلاح شد و در سال 1347 قانون کشت محدود خشخاش و صدور تریاک به تصویب رسید. در خرداد ماه سال 1348 قانونی تحت عنوان قانون تشدید مجازات مرتکبین اصلی جرایم مندرج در قانون منع کشت خشخاش و اجازه موقوفی تعقیب و اجرای مجازات سایر مرتکبین جرایم مذکور به تصویب رسید. بعد از انقلاب اسلامی اولین متن قانونی در خصوص مواد مخدر آیین نامه دادگاه ها و دادسراهای انقلاب بود که در سال 58 به تصویب شورای انقلاب رسید. در این مصوبه و به موجب بند 5 ماده 2 رسیدگی به جرایم ساختن، وارد کردن یا پخش مواد مخدر به دادسراها و دادگاه های نوپای انقلاب اسلامی محول شد. دومین متن قانونی کمتر از یک ماه بعد یعنی در تاریخ 13 تیر ماه همان سال تحت عنوان لایحه قانونی تشکیل دادگاه فوق العاده رسیدگی به جرایم ضد انقلاب به تصویب رسید. اما اولین قانون ماهوی و منسجم و خاص جرایم مواد مخدر به تصویب رسید لایحه قانونی تشدید مجازات مرتکبین جرایم مواد مخدر و اقدامات و تامینی و درمانی به منظور مداوا و اشتغال به کار معتادین بود که در سال 1359 به تصویب شورای اسلامی انقلاب رسید. در سال 1367 قانون دیگری تحت عنوان قانون مبارزه با مواد مخدر توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی به تصویب رسید. این قانون در سال 1376 مورد اصلاح کلی قرار گرفت و موادی دیگری به آن اضافه شد[۱] و در سال 1389 نیز موادی به آن الحاق شد.[۲]

تقسیم بندی

قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1367 مشتمل بر 35 ماده بود و در اصلاحات و الحاقات بعدی به 46 ماده رسیده است.

منابع

  1. پرش به بالا به: ۱٫۰ ۱٫۱ محمدرضا ساکی. مواد مخدر و روان گردان از دیدگاه جنایی و حقوق بین الملل. چاپ 1. جنگل، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6714244
  2. پرش به بالا به: ۲٫۰ ۲٫۱ احمد یوسفی صادقلو و حامد دانشجو. چالش ها و کاستی های مبارزه با پول شویی در حقوق ایران. مجله تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری (حقوق و سیاست سابق) دوره 12 شماره 29 پاییز 1395، 1395.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6714248